خطرناک شدن وضع اقتصاد با انتخاب سعید جلیلی

اثر روانی انتخاب جلیلی، افزایش شدید قیمت ارز و طلا و سقوط بورس خواهد بود

گروه سیاسی- 60 درصد رای اعتراضی مردم یا عدم مشارکت در انتخابات هشتم تیر توجه بسیاری از تحلیلگران را به خودش جلب کرده است. آرای قابل توجهی که اگر به سبد رای پزشکیان اضافه می‌شد، می‌توانست کار را در همان مرحله اول تمام کند اما این اتفاق رخ نداد تا همه چیز به 15 تیر و فینال رقابت‌ها کشیده شود.

شامگاه روز شنیه روسای ستادهای انتخاباتی جلیلی، زاکانی، قاضی‌زاده هاشمی و قالیباف برخی از اعضای دولت سیزدهم گردهم جمع شدند تا هفته جاری را هفته وحدت نامگذاری کنند. 24 ساعت پس از اعلام نتیجه قطعی انتخابات در دور اول، جبهه پایداری با پول باشی گسترده فضای رسانه‌ای کشور را برای تبلیع جلیلی آماده کرد تا عرصه را در شبکه‌های اجتماعی برای پزشکیان و حامیان او تنگ کند اما برخی از کارشناسان بر این باورند که همین امر می‌تواند گواهی بر مظلومیت پزشکیان در انتخابات باشد. جایی که خبرگزاری‌های دولتی و اعضای دولت برخلاف قانون در دفاع از جلیلی در حال تبلیغات هستند.

امان‌الله قرایی مقدم در همین رابطه مدعی است: «من معتقدم در دور دوم میزان مشارکت کمتر می‌شود. در نتیجه جامعه با دگرگونی‌های اجتماعی و آگاهی‌هایی که نسبت به اصولگرایان و اصلاح‌طلبان دریافته باعث شده است که در ذهنیت و افکار خود تجدید نظر کند. همچنان که می‌بینیم آقای قالیباف که رئیس مجلس هم بوده، 3 میلیون و 300 هزار رای آورده است. این نشان می‌دهد که جامعه دچار تغییر شده که طبیعتش است اما به سمتی رفته که متاسفانه میزان مشارکت کاهش داشته است.»

او البته در جایی دیگر می‌گوید:« یک عده‌ای که در دور اول رای دادند به دلیل نیاز به مهر شناسنامه بوده بنابراین برای دور دوم دیگر این نگرانی را ندارند و شرکت نمی‌کنند. البته ممکن است با بیانیه آقای قالیباف در حمایت از آقای جلیلی تغییری وجود داشته باشد اما من فکر می‌کنم بخشی از آرای ایشان به سبد آقای پزشکیان برود چراکه گروهی سابقه پزشکیان را اندکی بهتر می‌دانند. به همین علت من فکر می‌کنم جامعه در این یک هفته ممکن است در دیدگاه خود تجدید نظر کند و به آقای پزشکیان تمایل بیشتری نشان دهد. گمانم بر این است که در دور دوم میزان مشارکت کمتر و گرایش به سمت نامزد اصلاح‌طلبان بیشتر می‌شود.»

این جامعه‌شناس مدعی است: «انتخابات روز جمعه نشان داد که طرفداران دولت رئیسی هم کم شده چون جامعه دچار تغییر شده است. تورم 40 درصدی بسیاری از طرفداران ایشان را هم فرو ریخت. آقای قاضی‌زاده هاشمی که در مناظرات از دولت رئیسی طرفداری می‌کرد، کنار کشید و این خود به طرفداران رئیسی ضربه زد. اما در سوی دیگر ماجرا آقای پزشکیان به دلیل رویکردی که نسبت به مسائلی همچون آزادی، FATF، روابط خارجی و... دارند جامعه مقداری نسبت به ایشان امیدوارتر است تا بتواند تغییراتی ایجاد کند.»

با این وجود برخی دیگر از تحلیلگران با تردید نسبت به مرحله دوم انتخابات نگاه می‌کنند چرا که راضی کردن 60 درصد از واجدان شرایط برای شرکت در انتخابات کار آسانی نیست.

عبدالله گنجی فعال رسانه‌ای انقلابی روز یکشنبه با انتشار توییتی نوشت: «حاکمیت الان واضح‌تر می‌تواند چرایی سکون در سقف مشارکت را آسیب شناسی کند. چون میزان مشارکت نشان داد که بود و نبود کاندیدای اختصاصی اصلاح طلبان، تلاش فراگیر یا تحریم آنان تأثیری در رشد مشارکت ندارد. محاسبات حکومت برای رشد مشارکت دقیق نبود، اصلاح طلبان هم واقع بین شدند.»

اشاره‌ای مستقیم به این تحلیل که حکومت تنها برای افزایش مشارکت، صلاحیت پزشکیان برای انتخابات را تایید کرده و اگر می‌دانست از سوی مردم با اقبال مواجه می‌شود او را تایید نمی‌کرد.

به هر ترتیب برخی تحلیلگران هم معتقدند که در این مرحله حمایت قالیباف از سعید جلیلی می‌تواند شانس او را بیشتر کند، اما بر اساس قاعده انتقال رای، این حمایت منجر به انتقال کامل سبد رای قالیباف به جلیلی نخواهد شد. تقریباً نصف سبد رای قالیباف به سمت پزشکیان خواهد رفت و حدود 40 درصد سبد وی به جلیلی رای خواهد داد.

هرچند که این تحلیل می‌تواند روی دیگری هم داشته باشد. اما به نظر می‌رسد در صورت حمایت پورمحمدی از پزشکیان، بدنه اصولگرایی سنتی مستعد کمک به نامزد جبهه اصلاحات را دارد و اگر لاریجانی هم وارد این کارزار شود، رقابت بین دو نامزد می‌تواند با جذابیت بیشتری دنبال شود. از طرف دیگر با شفاف‌تر شدن مواضع جلیلی در مناظره‌های دور دوم ترس طبقه متوسط از او بیشتر شده و تمایل آنها به مشارکت افزایش خواهد یافت.

مرتضی افقه، استاد اقتصاد در رابطه با همین موضوع به انتخاب گفت: «اگر جلیلی با توجه به سوابقش و نقشی که در تحمیل تحریم‌ها داشته و دیدگاه‌هایی که در مناظرات داشتند، رئیس جمهور شود، اولین اثر روانی این انتخاب افزایش شدید قیمت ارز و طلا و سقوط بورس خواهد بود. روند افزایش قیمت‌ها در تمامی کالا نیز با حضور جلیلی و بدون حل تحریم، تداوم پیدا می‌کند.»

او مدعی است: «فرار سرمایه یکی از نخستین اتفاقات اقتصادی است که با دولت جلیلی رخ می‌دهد. همین الان تنش حزب الله و اسراییل، نگرانی در داخل را افزایش داده است. پیروزی جلیلی اگر این وضعیت را ادامه دهد، اصلاً اتفاق خوبی برای سرمایه رخ نمی‌دهد. سیاست خارجی رئیسی نیز شکست خورده و هیچکدام از مشکلات را حل نکرد. جلیلی از دولت فعلی هم تند‌تر سیاست خارجی را ادامه می‌دهد. بنابراین فرار سرمایه در دولت جلیلی شدت می‌گیرد و با توجه نگاه فرهنگی جلیلی، فرار مغز‌ها نیز به اوج می‌رسد.»

اما آنچه که در عمل، کشور با روی کارآمدن جلیلی با آن مواجه خواهد شد فراتر از این تحلیل هاست. او که به اندیشه‌های آیت‌الله مصباح وفاداری بیش از اندازه‌ای دارد اساساً برای نظر مردم ارزشی قائل نیست و بر این باور است که مردم تنها وسیله‌ایی برای رساندن یک نامزد به جایگاهی مثل ریاست جمهوری هستند و در سایر تصمیم گیری ها نقشی نخواهند داشت. تئوری خطرناکی که با روی کارآمدن گفتمان جبهه پایداری می تواند میخ آخری باشد بر تابوت جنبش دموکراسی خواهی در کشور.