ادامه جنگ غزه در تنگه هرمز؟

سطح درگیری در دریای سرخ و تنگه باب المندب در پی جنگ گسترش علیه غزه، امکان توسعه دارد تا به تنگه هرمز و آب‌های جنوبی ایران برسد و این مساله تاثیر منفی بر تردد دریایی در منطقه دارد و نگرانی‌ها نسبت به گسترش جنگ در منطقه را برمی‌انگیزد

میدل ایست نیوز به نقل از الجزیره نوشت: یک هفته از هشدار محمد رضا آشتیانی، وزیر دفاع ایران در 14 دسامبر 2023 مبنی بر اینکه اگر آمریکا ائتلافی بین المللی در دریای سرخ تشکیل دهد، با مشکلات بزرگی مواجه خواهد شد، نگذشته بود که علی رضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران ایران گفت که نیروی بسیج دریایی ویژه فعالیت در آب‌های جنوبی ایران تشکیل شده است.

به گزارش الجزیره، تنگسیری افزود که شمار این نیروها 55 هزار نظامی است و 33 هزار تجهیزات دریایی برای فعالیت در آب های جنوبی ایران تا سواحل تانزانیا در شرق آفریقا را شامل می شود؛ امری که فرصت ورود نیروهای ایرانی به نبرد با شناورهای سریع و حراست از سکوهای نفتی و گازی دریایی ایران را فراهم می‌کند.

فرمانده نیروی دریایی سپاه اشاره کرد که شناورهای مسلح در روستاهای ساحلی جنوب ایران مجهز به راکت شده‌اند تا در صورت لزوم استفاده شوند.

این سخنان 3 روز پس از آن مطرح شد که لوید آستین، وزیر دفاع امریکا از تشکیل نیروی دریایی بین المللی از 19 کشور خبر داد که هدف از آن مقابله با حملات انصار الله یمن به کشتی‌ها و تامین امنیت دریای سرخ است.

این پیشنهاد با حمایت جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مواجه شد، کسی که تاکید کرد کشورهای عضو کمیته سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا از این طرح آمریکا با داده‌های اطلاعاتی و کشتی حمایت خواهند کرد.

این تحولات نشان از آن دارد که گستره درگیری در دریای سرخ و تنگه باب المندب در پی جنگ اسرائیل علیه غزه، امکان گسترش دارد تا به تنگه هرمز و آب‌های جنوبی ایران برسد و این مساله تاثیر منفی بر تردد دریایی در منطقه دارد و نگرانی‌ها نسبت به گسترش جنگ در منطقه را برمی‌انگیزد.

نظریه جنگ نابرابر

آنچه توسط فرمانده نیروی دریایی سپاه ایران مطرح شده، بخشی از نظریه جنگ نابرابر نیروی دریایی ایران است که تهران با توجه به تجربه‌ای که در جنگ 8 ساله با عراق دارد، از آن استفاده می‌کند.

در آن زمان نیروی دریایی ایران، نفتکش کویت که حامل پرچم آمریکا بود را هدف قرار داد و با یک مین دریایی به کشتی جنگی آمریکا حمله کرد، این مساله موجب شد آمریکا با عملیاتی گسترده در سال 1987 و 1988، سکوهای نفتی ایران و نیمی از ناوگان جنگی ایران را ویران کند.

از بارزترین درس‌هایی که تهران از این جنگ دریافت کرد، اهمیت افزایش عمق دفاعی استراتژیک از طریق حمایت از شبکه‌ای از تشکیلات و گروه‌های هم‌پیمان در منطقه برای انتقال درگیری با دشمنان به خارج از اراضی ایران در چارچوب استراتژی دفاع رو به جلو بود.

تهران به این مساله توجه کرد که باید ضعف نظامی خود را جبران کند در نتیجه وارد پروژه‌های توسعه توانایی موشکی و ساخت پهپاد تا سامانه دفاعی دریایی با تکیه بر استقرار هزاران شناور سریع در آب‌های جنوبی خود شد.

نظریه جنگ نابرابر ایران مبتنی بر اهمیت استراتژیک تنگه هرمز است که روزانه بیش از 30 درصد از صادرات نفت بین المللی از آن عبور می‌کند، در نتیجه هدف قرار گرفتن آن یا توقف دریانوردی در آن بر اقتصاد جهان تاثیر می‌گذارد.

نظریه مذکور همچنان به طبیعت جغرافیایی آب‌های جنوبی ایران وابسته است چرا که طول آن به حدود 900 کیلومتر و عرض آن از 65 الی 338 کیلومتر است و جزیره‌ها و سواحل کوچک زیادی را در خود جای داده که می‌توان از آن به عنوان سکویی برای به آب انداختن شناورهای کوچک مسلح در سراسر منطقه استفاده کرد.

فلسفه و کاربرد عملی

مرتضی صفاری، فرمانده سابق نیروی دریایی سپاه ایران پیشتر در سال 2008 درباره فلسفه نظریه جنگ نابرابر گفت که این روش، بهترین اسلوب برای استفاده از نقاط ضعف دشمن و نقاط قوت ایران است.

بنابراین بارزترین نقطه قوت ایران، آماده بودن برای پذیرش خسارت انسانی در مقابل حساسیت نیروی دریایی آمریکا نسبت به خسارت است، نقطه قوتی که نیروهای بسیج سپاه ایران، نقش برجسته‌ای در آن دارند.

این نیروها، در ساختار یک نیروی با حرکت کند متشکل از کشتی‌های کوچک و شناورهای مسلح به راکت و آماده برای فعالیت به صورت غیر متمرکز در صورت آسیب دیدن شبکه فرماندهی و کنترل در هنگام جنگ عمل می‌کنند که امکان دارد یک جنگ دریایی براساس تاکتیک‌های دشمن به جنگ فرسایشی طولانی تبدیل شود.

برای اینکه سپاه ایران به راحتی در این زمینه عمل کند، شبکه‌ای از تونل‌ها و پناهگاه‌ها را در طول ساحل ایران ساخته تا از آنجا به صورت سریع و بدون نیاز به انتقال آشکار شناورها، آن‌ها را به آب انداخته و کشور را به صورت پیش‌دستانه از حملات هوایی حفاظت کند.

سپاه ایران، شناورهای بسیاری را در روستاهای ساحلی در میان قایق‌های صیادی مستقر کرده تا شناسایی آن‌ها سخت شود و به هر مجموعه شناور، بخش عملیاتی اختصاص داده تا در صورت وقوع جنگ، به صورت فوری و مستقل عمل کنند و تحت کنترل عملیاتی فرماندهی سپاه در چارچوب استراتژی دفاع موزائیکی باشند.

این تاکتیک‌ها منجر به کاهش برتری هوایی آمریکا و سنگ اندازی در مسیر عبور کشتی‌های آمریکایی می‌شود و امکان کنترل در باز و بسته کردن تنگه هرمز در صورت وقوع جنگ وجود دارد که می‌تواند اقتصاد جهان را متزلزل کند.

رویکرد جنگ دریایی نابرابر از جنگ سنتی که نیازمند سرمایه گذاری‌های بسیار است، کم‌هزینه‌تر است چرا که امکان هدف قرار گرفتن کشتی‌های بزرگ توسط آمریکا با استفاده از موشک‌های بالستیک و هدف قرار گرفتن با پهپادهای پیشرفته وجود دارد.

چرا تنگسیری اکنون سخن گفته؟

تهران می‌داند، استفاده از نیروهای بسیج دریایی، به سهولتی که به نظر می‌رسد نیست و ممکن است آمریکا و متحدانش را وادار به حمله به زیرساخت‌های صادرات نفت ایران کند از این رو سخنان تنگسیری در راستای تقویت بازدارندگی مطرح شده است.

نتیجه

تهران قصد دارد پیامی به واشنگتن دهد مبنی بر اینکه عملیات علیه انصار الله یا حمله به کشتی‌های ایران در دریای سرخ هزینه خواهد داشت و ایران گزینه‌های بسیاری برای پاسخ دارد.

از جمله این گزینه‌ها، استفاده از نیروهای بسیج دریایی است از این رو تلویحا به احتمال گسترش جنگ در منطقه که شامل دریای عرب و تنگه باب المندب اشاره شده است.

بنا به گفته ناظران، ایران اکنون اجازه نخواهد داد همزمان با جنگ با غزه، انصار الله تنبیه شود چرا که این به معنای این است که گام بعدی، محاصره ایران و آسیب به آن به دلیل حمایت از مقاومت فلسطین خواهد بود.

تهران در این راستا تاکید دارد قدرت مسلط در منطقه، دریای سرخ و دریای عرب است و می‌تواند به منافع دشمنان خود در صورت حمله به خود، آسیب بزند.