عربستان: توافق با ایران به این معنی نیست که در هر موضوعی با ایران موافقیم

یک کارشناس مسائل منطقه درباره چشم انداز توافق ایران و عربستان می گوید: کشورهای خلیج فارس که در ساماندهی سیاسی در حوزه آمریکا محسوب می شدند امروز جداگانه نسبت به ایران، چین و حتی روسیه روابطی مستقل ایجاد کرده اند. 

در حوزه اقتصادی روابط این کشور ها با چین بسیار گسترده است و امکاناتی که چین می تواند در اختیار این کشورها قرار بدهد بسیار وسیع است. وقتی تمام این نکات را در کنار هم قرار بدهیم متوجه می شویم فرصت های جدیدی ایجاد شده است.

 شاید اختلافات کلی باقی باشد همانطور که وزیر امور خارجه عربستان هم گفت اما به نکات اصلی رسیده اند و این بسیار مهم است و شاید همزیستی متقابل را بپذیرند.

مصیب نعیمی در گفت وگو با خبرنگار شفقنا آینده در پاسخ به این سوال که ایران و عربستان 7 سال روابط دیپلماتیک نداشتند، چگونه به یکباره توافق حاصل شد؟ آیا این توافق در ادامه پایدار می ماند؟ اظهار داشت: این توافق ناشی از یک سری تلاش ها و گفت و گوهایی است که از حدود دو سال و نیم پیش در عراق شروع شد و از طریق عمان نیز ابتکار عمل هایی انجام شد ولی با پیچیدگی هایی که در آن زمان وجود داشت نکات مختلف به دو کشور منتقل شد. امروز که به این نتیجه رسیده اند و شرایط جدیدی اتفاق افتاده است بیانگر چند نکته اساسی است؛ اولا به نظر می رسد عربستان بعد از یک دوره تجربیات ناموفق به نقطه بازنگری رسیده است. عربستان فکر می کرد می تواند با تک روی و به تحریک دیگران به جاهایی برسد. اهتمام جمهوری اسلامی ایران از ابتدا این بود که با وجود همه تنش ها نسبت به کشورهای همسایه، سازگاری و همکاری داشته باشد. چون نکات اختلاف ما بیشتر سیاسی است و در ارتباط با سایر مسائل منطقه ای است.

وی در خصوص اینکه آیا این توافق می تواند دستخوش اتفاقاتی شود و عربستان مجددا از ایران فاصله بگیرد؟ گفت: نه بعید است. این توافق از یک باور آمده است. 

اگر تنش های 7 یا 8 سال گذشته و مساله یمن و مسائل لبنان و سوریه و… را ببینید متوجه می شوید که وضعیت به چه صورتی بود.

 تمام کشور های عربی سوریه را از اتحادیه عرب خارج کردند و خود آنها به سمت دیگر رفتند اما امروز پارلمان اتحادیه های عربی به سمت سوریه آمده و عربستان اولین اقدام را برای کمک به زلزله زدگان انجام داد و سپس وزیر امور خارجه اش به سوریه رفت. امارات پیش از همه کمک فرستاد و به بهانه زلزله ارتباطات را برقرار کرد.

 این روند اتفاقی تصادفی و احساساتی نیست. مساله بر اساس یک باور است و از این رو قضایا متفاوت است. به همین دلیل احتمال شکست توافق کم است به تمامی نقاطی که امروز رسیده اند طی دو سال گذشته پرداخته شده و تمام آنها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

وی تصریح کرد: البته عربستان امروز زیر فشار زیادی قرار دارد از این رو وزیر امور خارجه این کشور روز گذشته اعلام کرد «ما با این توافق به این معنی عمل نمی کنیم که روی همه قضایا با ایران اتفاق داریم ولی در کل می توان گفت که توافقی جامع و مهم است و جز پایداری راهی ندارد و راه دومی وجود ندارد.» وقتی دو سال و نیم گفت و گو شده و ماه ها کار غیر علنی داشته اند و امروز به این شکل اعلام می شود، یعنی نکات کلیدی حل شده است. اختلاف نظر وجود دارد همه کشور ها با هم اختلاف نظر دارند در داخل کشور ها هم اختلاف نظر وجود دارد ولی این باور که باید با ایران به عنوان کشور بزرگ منطقه ای تعامل داشته باشیم در عربستان شکل گرفته و کاملا مشهود است.

وی افزود: بقیه کشور ها نیز عربستان را به این مسیر نصیحت می کردند از جمله عمان که تجربه رابطه پایدار با ایران را همیشه داشت و به بقیه گوشزد می کرد. کویت هم رابطه ای بینابین داشت و جالب این است که همه این کشور ها در ساعت اول استقبال بسیار گسترده ای را از این خبر داشتند و نه تنها وزارت امور خارجه این کشور ها و مسئولینشان بلکه کارشناسانشان از این توافق استقبال کردند. من پیگیر تمامی این خبر ها و شبکه های رسمی این کشور ها هستم و می دیدیم که گفته می شد این توافق کاری جدی بود و منطقه را به سوی آرامش گسترده سوق می دهد و آینده را بهتر از گذشته می کند و حتی در بحران های فراگیر منطقه ای می تواند نجات دهنده باشد. 

امروز بحث مسائل غذایی در کشور های حوزه خلیج فارس مطرح است. غرب دیگر نمی تواند غذا را تامین کند چون برای خودش هم با مشکل تامین غذا روبرو است.

 روسیه و اوکراین به رغم تنش ها انبار بزرگ تامین مواد غذایی است و همین یک مساله مهم در چرخش نگاه سیاسی عربستان موثر و نقش آفرین بود.