برجام مُرده و دیگر احیاء نمی‌شود

سعید شمس

به گزارش سرویس سیاسی مستقل؛ نشست هسته‌ای آخرین بار هم بی‌نتیجه ماند. با این توضیح که شائبه زوال برجام پررنگ‌تر از همیشه است. شواهد نشان می‌دهد، ایران نسبت به آمریکا موضعی منفی‌تر به پیش‌نویس پیشنهادی طرف‌های اروپایی دارد. البته همان‌روز که ترکیب دولت فعلی همچنین اعضای تیم مذاکره کننده مشخص شدند، این شرایط نگران‌کننده و در نتیجه ماندگاری تهدید و تحدیدهای بین‌المللی و البته گرفتاری روز به روز مردم قابل حدس بود.

مهدی آیتی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و نماینده ادوار مجلس در گفت‌وگو با «مستقل» با تاکید بر اینکه «ادامه دعوا با آمریکا همه‌اش ضرر است. برجام حتی اگر احیا شود، برای برون‌رفت از برهه بحرانی فعلی، حتما باید بتوانیم با ایالات‌متحده بی‌واسطه صحبت کنیم» به واکاوی علل بلاتکلیفی پرونده هسته‌ای و همچنین کور شدن گره‌های اقتصادی پرداخته است:

چرا مذاکرات همچنان بدون نتیجه مانده است؟ انگار باید پذیرفت، مشکلات پابرجا خواهند ماند.

دولت فعلی در این یک‌سالی که روی کار آمده است،‌ نتوانسته هیچ‌کدام از مشکلات را رفع کند. هم بحث‌های مربوط به داخل و هم موضوع مهم هسته‌ای نه‌تنها مغفول مانده‌اند، حتی می‌توان گفت در قضیه برجام عقب‌گرد هم داشته‌ایم. باید قبول کنیم، برجام به قهقرا رفته است و ما باید همچنان اقتصادمان را مملو از گره‌های کور ببینیم. البته اینکه مشکلات ما رفع نمی‌شود، به شیوه نگاه ما در مناسبات با نظام بین‌الملل بستگی دارد. یعنی گرفتاری‌های اقتصادی و معیشتی مستقیما به سیاست‌خارجی ربط پیدا می‌کند.

تکلیف چیست؟ نمی‌شود که همیشه در حالت تهدید و تحریم باشیم.

ببینید! برای اینکه بتوانیم مشکلات‌مان را رفع کنیم و به آرامش برسیم، اصلا مهم نیست چه کسی رئیس‌جمهوری باشد یا چه کسی در راس قوه‌قضاییه قرار بگیرد یا ریاست مجلس بر عهده چه کسی باشد. در واقع تا زمانی که نگاهی تعاملی به جهان نداشته باشیم، درب بر همین پاشنه غلط خواهد چرخید.

با همین سیاست‌‌خارجی،‌ اوضاع در ۵ ساله اول دولت روحانی با الان زمین تا‌ آسمان فرق دارد.

تاکید می‌کنم،‌ اگر الان آقای خاتمی یا احمدی‌نژاد و روحانی جای رئیسی را بگیرند، بازهم مشکلات‌مان باقی خواهند ماند و حتی یک مشکل از مشکلات‌‌مان حل نخواهد شد. حتی اگر آقایان لاریجانی و ناطق‌نوری هم به‌جای قالیباف روی صندلی ریاست‌مجلس بنشینند، بازهم گرهی از گره‌‌ها باز نخواهد شد. شاید برای شما این سئوال پیش بیاید که چرا اینقدر تاکید دارم که پاسخم این خواهد بود، تا زمانی که با آمریکا جدل داریم و حتی کمترین گفت‌وگو با دست‌اندکاران ایالات‌‌متحده را بر نمی‌تابیم، همچنان تحریم خواهیم شد و در نتیجه همچنان سفره‌های مردم کوچک و چه‌کنم‌چه‌کنم‌ها تکرار خواهند شد و همه قفل‌های‌مان بسته خواهند ماند.

 توضیح بیشتری می‌دهید؟

سوال من این است،‌ چرا گاهی عمان، گاهی قطر سعی دارد بین ما با آمریکایی‌ها تفاهم ایجاد کند. چه دلیلی دارد ژاپن و سوئیس برای حل اختلاف ایران و آمریکا تلاش کنند؟ عراق در چه شرایطی است که واسطه ما و آمریکایی‌ها شود؟ اصلا چرا به ضدیت با آمریکا اصرار داریم؟! چرا از یادمان رفته است، نتیجه همنشینی ظریف با جان‌کری در خلال مذاکرات هسته‌ای، وضعیتی به وجود آورد که همه درب‌ها به روی ایران باز شد؟ چرا از یادمان رفته است بعد از توافق ۲۰۱۵ قرارداد خرید ۲۰۰ ایرباس بوئینگ بسته شد و اوباما چند میلیارد دلار طلب ما را به فرودگاه امام ارسال کرد؟ در واقع بعد از امضای ظریف در برجام وقتی بنا را بر گفت‌وگو با دنیا گذاشتیم، حدود ۱۵۰ هیات‌های اقتصادی و بازرگانی از کشورهای اروپایی، آسیایی و آفریقایی برای عقد قرارداد تجاری به ایران آمدند و حتی فروش نفت هم بهبود یافته بود. اما زمانی که روی موشک شعار نوشتیم و دونالد ترامپ برگه خروج کشورش از برجام را امضاء کرد، همه زحمات هدر رفت تا همه چیز به‌هم بریزد و مردم ایران گرفتاری را با همه وجود لمس کنند.

 آقای رئیسی در فعالیت‌های انتخاباتی وعده حل تنازع هسته‌ای و بازگشت آرامش به اقتصاد کشور داده بود. این پاردوکس چه توضیحی دارد؟

این مشکل بزرگی است که چهره‌ها در زمانی که می‌خواهند از مردم رای بگیرند، به چیزی جز برنده شدن فکر نمی‌کنند. یعنی به‌جای پیدا کردن راهی برای کاهش مشکلات مردم دنبال راهی می‌روند تا تعداد افراد بیشتری اسم‌شان را روی برگه رای بنویسند!‌ آقای رئیسی باید به مردم پاسخ بدهد، چرا در پرونده هسته‌ای از موقعیتی که در پایان دولت روحانی قرار داشتیم، چند قدم عقب‌تر رفته‌ایم. مگر ایشان بارها قول بازگشت به برجام نداده بود؟ چرا کاری کردند که توافقات برجام به پایان برسد؟ من به شما می‌گویم، برجام مرده است و دیگر بازنمی‌گردد.

 برای پایان حرف‌هایم تاکید می‌کنم، ادامه دعوا با آمریکا همه‌اش ضرر است. برجام حتی اگر احیا شود، برای برون‌رفت از برهه بحرانی فعلی، حتما باید بتوانیم با ایالات‌متحده بی‌واسطه صحبت کنیم. آن‌هم صحبتی بر مبنای به‌ آرامش رساندن ملت ایران، با این توضیح که چنین احتمالی کمترین حق مردم ایران است.

‌

‌