در حال حاضر اولویت حاکمیت، تکیه بر اکثریت مردم نیست

محسن میردامادی در نشست شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه ها، گفت: به عنوان مقدمه بحث می خواهم عرض کنم که آیا قانون اساسی موجود قابل دوام است یانه؟ آیا می توانیم همه اصول آن را احصاء کنیم و یا اینکه می توانیم به سمت اصلاح آن با حفظ نظام رویم یا خیر؟ برای این مقدمه خوب است به شرایط محیطی که در آن قرار گرفته ایم اشاره کنیم.

وی افزود: فکر می کنیم همه روی این نکته اشتراک نظر داشته باشیم که در نظامی قرار داریم که این نظام در قانون اساسی خودش مولفه هایی دموکراتیک در کنار مولفه های یک نظام اقتدارگرا را دارد. و در دوره چهل ساله جمهوری اسلامی، در شرایطی ابعاد و مولفه های دموکراتیک پررنگ تر شده و در دوره هایی هم ابعاد اقتدارگرایی رنگ و بوی بیشتری پیدا کرده اند. ولی در سالهای اخیر تقریبا و تحقیقا، نظام به سرعت به سمت اقتدارگرایی بیشتر سوق پیدا کرده است. به ویژه از سال ۹۸ تقریبا مسیر نسبت به قبل تغییر کرد. یعنی معنایی که می توان برداشت کرد این است که دیگر تکیه بر اکثریت مردم چندان اولویت ندارد یا موضوعی نیست که حاکمیت خود را نیازمند آن بداند.

این فعال سیاسی اصلاح طلب در ادامه گفت: ما در دو انتخاباتی که بعد از این تاریخ داشتیم، برای نخستین بار پس از انقلاب اسلامی، اکثریت مردم در آنها شرکت نکردند. رویکرد حاکمیت نیز در این دو انتخابات نسبت به قبل تغییر کرد.

میردامادی گفت: امروز ما با شرایطی مواجه ایم که از هر زمانی نسبت به ۴ دهه گذشته، بعد اقتدارگرایی بیشتری دارد و به تعبیر خودش، حاکمیت یکدست نیروهای انقلابی تشکیل داده است. و برایش هم چندان اهمیتی ندارد که مردم در این باره چه فکری می کنند. البته این بدان معنا نیست که تحت فشار افکار عمومی قرار نمی گیرند. ولی نسبت به گزینه های سیاسی مورد نظر مردم کمتر بهایی قائل هستند. ما بیش از گذشته به سمت قدرت مطلقه سوق پیدا کرده ایم و شاید نتوانیم بگوییم که با قدرت مطلقه مواجه هستیم. چرا که از نگاه علوم سیاسی، قدرت مطلقه با دموکراسی قابل جمع نیست. درواقع می توان گفت که ما هرچه به سمت قدرت مطلقه سوق پیدا می کنیم امکان برقراری یک نظام دموکراتیک برایمان سخت تر خواهد شد.

مردم تکیه گاه اصلی اصلاح طلبان هستند

این چهره سیاسی اصلاح طلب با تاکید بر این که مردم تکیه گاه اصلی اصلاح طلبان هستند و این جریان فقط می تواند با تکیه و رای مردم قدرت اظهار وجود داشته باشد، ابراز عقیده کرد: مردم هم بعد از تجربه های مختلفی که در گذشته داشته اند و بارها به دعوت چهره های تاثیرگذار اصلاح طلب پای صندوق آمدند، حضور پیدا کردند تا شاید گشایشی در امور ایجاد شود. اما متاسفانه اکثرا به شرایطی رسیده اند که کلیت نظام از جمله اصلاح طلبان را در حل مشکلات مربوط به خود ناکارآمد می بینند.

امید به آینده هیچگاه تا این اندازه نازل و یا پایین نبوده است

وی افزود: در ادوار مختلف، حتی در زمان جنگ و یا در دوره آقای احمدی نژاد، امید به آینده هیچگاه تا این اندازه نازل و یا پایین نبوده است. مردم در آینده، تغییر مطلوبی را پیش روی خود نمی بینند. اینکه ما باید چه کاری برای تغییر این ذهنیت انجام دهیم موضوع دیگری است که باید به آن بپردازیم.

اصلاح طلبان در شرایط خوبی به سر نمی برند

میردامادی گفت: بعد از بررسی وضعیت حاکمیت و مردم، باید نگاهی هم به وضعیت اصلاح طلبان انداخت. به نظرم اصلاح طلبان همانند سایر بخشها که امروز کمترین سرمایه اجتماعی را دارند، در شرایط خوبی به سر نمی برند و بسیاری از جوانان اصلاح طلب به این باور رسیده اند که اصلاح پذیری وجود ندارد و انگیزه چندانی که در عرصه اصلاح طلبی فعال باشند، نیست. در این شرایط، با توجه به تجربیات گذشته اگر بخواهیم بحث قانون اساسی را داشته باشیم، کمتر کسی است که تردیدی درباره مشکلات و ضعف های جدی این قانون داشته باشد.

وی بیان کرد: به نظرم اگر تجربه این چهاردهه در ابتدا وجود داشت و قانون اساسی به رأی گذاشته می شد، اکثریت مردم به آن رای نمی دادند. برداشتم از نارضایتی هایی که وجود دارد این است که این قانون اگر چنین تجربه ای وجود داشت، پذیرفته نمی شد. شاید اگر بنیانگذاران جمهوری اسلامی و تهیه کنندگان قانون اساسی هم این تجربه را داشتند، قانون متفاوتی می نوشتند.

او گفت: مطلوب این است که ما یک قانون اساسی منطبق با اصول دموکراتیک داشته باشیم اما باید دید چه برای ما مقدور است. طبیعتاً اگر بخواهیم در نظامی که با حاکمیت اقتدارگرای جدی مواجه است، قانون اساسی را اصلاح و یا تغییر دهیم، عاملی که باعث موفقیت تغییرخواهان می شود پتانسیل اجتماعی شان است. نهادهای مدنی و سازمان سیاسی ای که خواهان چنین تغییری هستند بسیار موثرند.

زمانی می توانیم حرف از تغییر قانون اساسی بزنیم که بتوانیم همین قانون موجود را اجرا کنیم

وی گفت: اگر بسیاری از اصول مترقی و دموکراتیک این قانون اساسی که تاکنون اجرا نشده است، اجرایی گردد پتانسیل کمتری نسبت به تغییر آن لازم دارد. ما هنوز در جامعه پتانسیل لازم برای اجرایی کردن قانون اساسی فعلی را نداریم. وقتی هنوز این توان را نداریم به باورم صحبت کردن از تغییر یا اصلاح بندهایی از قانون اساسی و یا مهارکردن قدرت در آن، آرمانی دست نیافتنی است. ما زمانی می توانیم حرف از تغییر قانون اساسی بزنیم که بتوانیم همین قانون موجود را اجرا کنیم.

میردامادی بیان کرد: ما می توانیم شعار دهیم و حرف های زیبا بزنیم، اما باید دید که چقدر از این شعارها قابل تحقق هستند. به نظرم اصلاح طلبان باید به دنبال تشکیل یک سازمان سیاسی برای دموکراتیزه کردن قانون اساسی و نظامی دموکراتیک باشند. ما نسبت به این موضوع همیشه مماشات و غفلت کرده ایم. از گذشته به دلیل فقدان یک سازمان سیاسی کارآمد دچار مشکل شدیم و نتوانسته ایم از فرصت ها استفاده کنیم. امروز نیز در همان شرایط قرار داریم و اگر فرصتی هم به وجود آید نمی توانیم استفاده کنیم. متاسفانه ما به جای یک سازمان کارآمد، با یک سازمان گسترده ولی ناکارآمد سیاسی مواجه ایم. ما زمانی که نمی توانیم خود مجموعه اصلاح طلبان را اصلاح کنیم، ادعا کردن درباره اینکه می خواهیم مجموعه حاکمیت و قانون اساسی را اصلاح کنیم، بزرگتر از توان و امری دست نیافتنی است. ما باید پیش از هر گونه اصلاحی در خصوص قانون اساسی و نظام، مجموعه اصلاح طلبان را کارآمد کنیم و با تکیه بر افکار عمومی و نهادهای مدنی و رای مردم بر روی اصلاحات دیگر تمرکز کنیم.

او همچنین در پایان سخنان خود از بازداشت سیدمصطفی تاج‌زاده، ابراز تأسف کرد./جماران