آیا من مهرطلب هستم؟

الهام گرامی، دکترای روانشناسی_ مجله هفته

آیا مهرطلبی بیماریِ راضی کردن یا خشنود کردن دیگران یا توجه افراطی به خوشایندی دیگران است؟

آیا مهرطلبی به شکل افراطی می‌تواند نوعی اختلال رفتاری یا شخصیتی باشد و یا ناشی از افسردگی و عدم رضایت از خود است و به‌نوعی خودتخریبی محسوب می‌شود؟

مهرطلبی یک نیاز شدید عاطفی ناشی از محرومیت‌ها و خلاء‌های عاطفی در دوران کودکی است. افرادی با شخصیت مهرطلب اغلب در تلاشی ناامیدانه برای پرکردن این خلاء‌ها که مربوط به درد و تنهایی و جدائی است، آن را بروز می‌دهند و درواقع این احساس نیاز هرگز در آن‌ها ارضا نمی‌شود.

این اختلال اگر پیش برود و درمان نشود، می‌تواند آسیب بزرگی به فرد در روابط اجتماعی و بین‌فردی ایجاد کند.

افراد مهرطلب توانایی نه گفتن به خواسته‌ها و انتظارات دیگران را ندارند و همیشه عجولانه پاسخی مثبت به درخواست‌های دیگران داده و همه را از خود راضی و خشنود نگه می‌دارند، به‌طوری‌که هرگونه پاسخ نه به دیگران در آن‌ها احساس گناه و عذاب وجدان زیادی ایجاد می‌کند.

نیاز به تأیید دیگران و کسب رضایت آن‌ها به هر روش، کمک‌کردن‌های بی‌حدوحساب و محبت‌های بی‌اندازه و بی‌دلیل از نشانه‌های اصلی در افراد مهرطلب است.

این افراد بسیار صبور، فداکار و مهربان هستند و خود نیز نیاز درونی به توجه دیگران دارند. آن‌ها خود را همیشه موظف می‌دانند که تقاضا و کمک دیگران را به‌درستی و کامل انجام دهند، همیشه به مشکلات دیگران گوش دهند، مراقبت افراطی و وظیفه گونه از دیگران داشته باشند، پاسخشان همیشه مثبت و با مهربانی همراه باشد و دیگران را در اولویت قرار داده و خوشحال کنند.

این افراد اگر احساس کنند که مهر و رضایت دیگران را ازدست‌داده‌اند، به‌شدت پریشان، مضطرب و پرخاشگر می‌شوند و همیشه معذب، غمگین و ناامید هستند. درواقع افراد مهرطلب نیاز دارند که دیگران به آن‌ها نیاز داشته باشند و از آن‌ها خواسته‌ای طلب کنند. این افراد بیش‌ازحد از دیگران عذرخواهی می‌کنند، حتی اگر دچار اشتباهی نشده باشند.

مهرطلب‌ها در اغلب مواقع در ارتباطات دوستانه و اجتماعی با سوءاستفاده مواجه شوند و در ازدواجشان نیز پاسخ‌های عجولانه‌ای می‌دهند که ممکن است به شکست منجر شود و به دیگران من‌جمله همسر و خانواده خود نیز باج می‌دهند.

آن‌ها از اطرافیان خود توقعات زیادی دارند و اگر این توقعات برآورده نشود، غمگین و سرخورده شده و گاهی رفتاری خصمانه در پیش گرفته و یا کناره‌گیری می‌کنند.

به‌طورکلی مهرطلبی فراتر از یک مهربانی ساده است

تغییر کلمات، لحن بیان و رفتار یکی از کارهایی است که افراد مهرطلب برای جلب رضایت سایرین از آن استفاده می‌کنند. شخص مبتلا به مهرطلبی وقت و انرژی زیادی صرف می‌کند تا دیگران او را دوست داشته باشند، اشتیاق برای جلب رضایت دیگران در آن‌ها به‌وضوح دیده می‌شود و استرس و اضطراب آن‌ها به دلیل اینکه مسئولیت‌هایی بیش از حد توانشان به عهده می‌گیرند، همیشه بالاست.

در افراد مهرطلب تناقضات زیادی وجود دارد. این افراد توانایی و مهارت بیان خواسته‌ها و انتظاراتشان را ندارند، اما از دیگران انتظار دارند که خواسته‌هایشان را بفهمند، یا درحالی‌که نمی‌توانند در برابر خواسته دیگران «نه» بگویند، از خواسته‌های بیش از حد دیگران ناراحت و عصبانی می‌شوند.

تناقض دیگر آن‌ها مربوط به کمال‌گرایی‌شان است. با این‌که این افراد خود را ناتوان و بی‌ارزش و دوست‌نداشتنی می‌دانند، برای خودشان استانداردهای بالایی تعیین می‌کنند و از خود و بقیه انتظارات بالایی دارند. این در حالی است که مراقبت از خود، خواسته‌ها، انتظارات و نیازهای خودشان در اولویت قرار ندارند.

هیچ‌گاه کودک خود را مهرطلب نکنید

از تحقیر، طرد و توهین به کودک خود بپرهیزید. بسیاری از اشتباهات رفتاری با کودک و روابط نادرست با او باعث ایجاد اختلال مهرطلبی در بزرگسالی می‌شود. او را مجبور به عذرخواهی‌های بی‌دلیل و بی‌جا نکنید.

در منزل محیطی امن و راحت برای کودک ایجاد کرده و حس دوست داشته شدن را عمیقاً به او ابراز کنید. عزت‌نفس او را تقویت کرده و برای نظر، عقاید و کارهایش ارزش قائل شوید تا در بزرگسالی از آسیب‌هایی چون مهرطلبی در امان بماند.

درمان اختلال مهرطلبی

مبتلایان به اختلال مهرطلبی در گام اول بایستی به مشکل خود، آگاهی پیدا کرده و تحت‌نظر یک روان‌شناس برای درمان آن اقدام کنند.

انسان برای کمک به دیگران به انرژی نیاز دارد؛ بنابراین اگر از خود مراقبت نکنید، قادر به انجام کاری برای شخص دیگری نخواهید بود.

اولویت دادن به نیازهای شخصی خودخواهی نیست، بلکه یک رفتار کاملاً طبیعی و ضروری است.