این غذاها معتادتان می کند!

به گزارش جام جم آنلاین؛ غذاهای بسیار فرآوری شده، علیرغم ارتباط با چاقی، بیماری های قلبی، دیابت نوع 2 و سایر مسائل سلامتی، همچنان بخش بزرگی از رژیم غذایی ما را تشکیل می دهند. این غذاها ارزان، راحت و غالباً هم خوشمزه هستند.

آنها به صورت گسترده ای به بازار عرضه می شوند و مشتریان زیادی هم دارند اما تعداد زیادی از دانشمندان می گویند دلیل دیگری که این غذاها به شدت مصرف می شوند این است که برای بسکمک از افراد این غذاها نه تنها وسوسه برانگیز بلکه اعتیاد آورند و همین یافته ها موجب بحث های زیادی بین محققان شده است.

اخیراً، مجله تغذیه بالینی آمریکا، به مسئلۀ اعتیاد به مواد غذایی پرداخت و اثر آن را بر پرخوری و چاقی بررسی کرد. آن تحقیق درباره اعتیاد به مواد غذایی و اینکه آیا غذاهای فوق العاده فرآوری شده در پرخوری و چاقی تأثیر دارد بود.

در یک مطالعه با بیش از 500 نفر شرکت کننده، معین شد که برخی از غذاها موجب بروز رفتارهایی شبیه به اعتیاد می شوند. رفتارهایی مانند اشتهای زیاد، از دست دادن کنترل و ناتوانی در قطع مصرف آن غذا با وجود اطلاع از مضر بودن آن.

چه غذاهایی می توانند اعتیادآور باشند؟

لیستی از این غذاها تهیه شد که به ترتیب عبارتند از: پیتزا، شکلات، چیپس سیب زمینی، کلوچه، بستنی، سیب زمینی سرخ کرده و چیز برگر. این پژوهش نشان داد که این غذاهای بسیار فرآوری شده اشتراکات زیادی با مواد اعتیادآور مانند سیگار و کوکائین دارد.

مواد تشکیل دهنده این غذاها از گیاهان و غذاهای طبیعی گرفته می شود سپس لذت بخش ترین مواد تشکیل دهنده آن ها تصفیه شده و به فرآورده هایی تبدیل می شوند که به سرعت در جریان خون جذب می شوند و این توانایی را دارند که بخش هایی از مغز که مربوط به تظیم واکنش در قبال پاداش ها، احساسات و انگیزه ها هستند را تحریک کنند.

نمک، غلیظ کننده ها، طعم دهنده های مصنوعی و سایر مواد افزودنی موجود در غذاهای کاملاً فرآوری شده با تبدیل شدن به مزه هایی جدید برای مصرف کنندگان جذاب تر می شوند.

به عنوان مثال، منتول به پوشاندن عطر و طعم تلخ نیکوتین کمک می کند، در حالی که ماده دیگری که در برخی از سیگارها استفاده می شود، یعنی کاکائو، مجاری تنفسی را گشاد می کند و قدرت جذب نیکوتین را افزایش می دهد.

شباهت دیگر غذاهای بسیار فرآوری شده این است که حاوی مقدار زیادی چربی و کربوهیدرات های تصفیه شده هستند، ترکیبی قوی که به ندرت در غذاهای طبیعی از قبیل میوه ها، سبزیجات، گوشت و مغزها یافت می شوند البته بسکمک از غذاهای موجود در طبیعت غنی از چربی یا کربوهیدرات هستند، اما به طور معمول این دو ماده به مقدار بالایی (آنچنانکه در غذاهای فراوری شده وجود دارد) در آن ها یافت نمی شود.

عادت های غذایی و رفتارهای اعتیادگونه

در مطالعه ای دیگر معین شد که وقتی افراد مصرف غذاهای کاملاً فرآوری شده را کاهش می دهند، علائمی را تجربه می کنند که قابل مقایسه با علائم ترک مواد مخدر است؛ علائمی از قبیل تحریک پذیری، خستگی، احساس غم و گرسنگی.

محققان دیگر در مطالعات تصویربرداری از مغز دریافته اند که افرادی که به طور مداوم از غذاهای اعتیادآور استفاده می کنند در طول زمان برای لذت بردن از آن غذاها به مقدار بیشتری از آن غذا نیاز دارند درست مثل مصرف مواد مخدر یا سیگار.

محققان با بیمارانی روبرو شدند که علی رغم داشتن مسائلی از قبیل دیابت، افزایش وزن و سایر معضلات مربوط به سلامتی باز هم نتوانستند مصرف برخی غذاها را متوقف کنند.

نکته قابل توجه این است که مشتریان این غذاها تقریباً همیشه از عواقب منفی مصرف این مواد غذایی بسیار فرآوری شده کاملاً آگاه هستند و راه های متفاوتی را برای ترک مصرف این غذاها امتحان کرده اند اما باز هم پیروز به کنترل مصرف خود نشده اند. شاید برای مدت کوتاهی بتوانند از خوردن آن غذا پرهیز کنند اما دوباره مصرف آن ها شروع می شود.

برخی دیگر از محققان معتقدند که این مسئله را نمی توان مانند اعتیاد به موادی همچون سیگار، کافئین و... توضیح داد چراکه بسکمک از غذاهای فراوری شده حاوی مواد اعتیادآور نیستند و مستقیماً ماده ای در مغز را فعال نمی کنند که اختلالات شیمیایی به بار بیاورد.

از نظر این محققان شواهد نشان می دهد که افراد چاق که بیش از حد پرخوری می کنند، طیف وسیعی از غذاها با بافت ها، طعم ها و ترکیبات مختلف را مصرف می کنند.

این پرخوری تا حدی ناشی از صنایع غذایی است که سالانه بیش از 20 هزار محصول جدید را وارد بازار می کند و به مردم این امکان را می دهد که به انواع مختلفی از غذاها و نوشیدنی ها دسترسی داشته باشند. خود این تنوع غذایی است که جذاب است و لزوماً با تعبیر اعتیاد به معنای رایج که ترکیبات شیمیایی مغز را به هم می ریزد قابل توضیح نیست، بلکه یک رفتار کنترل شده در مصرف غذاها است.

بیشتر افراد روزانه و بدون نشان دادن علائم اعتیاد، غذاهای کاملاً فرآوری شده مصرف می کنند. اما محققانی که از فرضیه اعتیاد دفاع می کنند می گویند که مواد اعتیادآور لزوماً همه را معتاد نمی کنند. برای مثال دو سوم افرادی که سیگار می کشند به سیگار اعتیاد پیدا می کنند در حالی یک سوم لزوماً به سیگار اعتیاد پیدا نمی کنند.

مطالعات نشان می دهد که عوامل مختلفی معین کننده اعتیاد افراد هستند، از جمله ژنتیک، تاریخچه خانواده، قرار دریافت در معرض ضربات روحی و زمینه های اقتصادی و اقتصادی اجتماعی. بنابراین اگر این غذاها اعتیاد آور هستند، انتظار نداریم که 100 درصد جامعه به آنها اعتیاد پیدا کند.

عادت های غذایی خود را بشناسید

توصیه هایی که در مورد پرهیز از اعتیاد غذایی وجود دارد. مثلاً سعی کنید فهرستی از غذاهایی که در خوردن آن ها کنترل ندارید را تهیه کنید.

از این غذاها بیشتر دوری و یخچالتان را با مواد غذایی جایگزین پر کنید تا در دسترستان نباشد.

محرک هایی از قبیل ترس، استرس و اضطراب می توانند شما را به سمت خوردن غذایی که به آن اعتیاد دارید سوق دهد.

این محرک ها را بشناسید. از گرسنگی دادن به خودتان پرهیز کنید. در عین حفظ رژیم غذایی سعی نکنید به خودتان گرسنگی بدهید چون گرسنگی دادن میل شما به مصرف غذایی که به آن اعتیاد پیدا کرده اید را بیشتر می کند.