امیرعلی ابوالفتح کارشناس بین‌الملل در گفتگو با مستقل:
نه دولت ایران و نه کاخ سفید آماده بازگشت به مذاکرات نیستند
ابوالفتح می‌گوید: «فاینشنال تایمز در حالی از «احتمال توافق موقت» گزارش داده که هیچ نشانه‌ای از توافق در هیچ شکلی دیده نمی‌شود؛ مگر اینکه یا ایران از مواضع خود عقب‌نشینی کند یا آمریکایی‌ها مطالبه‌هایشان را تعدیل کنند. اما در شرایط فعلی نه دولت ایران و نه کاخ سفید آماده بازگشت به مذاکره جدی ندارند.»
رفت‌وآمد وزیر قطری به ایران، تحرکات نظامی گاه و بیگاه در شمال غرب ایران در مرز با آذربایجان، انتشار خبر رسمی استخراج از معدن اورانیوم در مرکز کشور، نوشتن یادداشت‌ها و سرمقاله‌های ژورنالیستی در مقام انتقال پیام و حتی دادن جایزه گرمی به خواننده معترض ایرانی با اعلام بانوی اول آمریکا و مسائلی از این دست، شاید معنا و مفهومی بیش از چند خط خبری ساده داشته باشد.
برخی از تحلیل‌‌گران عمدتاً غربی، زوایای جدید از این معنا یافته‌اند و حتی «فاینشنال تایمز» انگلیس گمانه جدیدی مطرح کرد مبنی بر اینکه غربی‌ها به نوعی توافق موقت با ایران علاقمند هستند که طی آن، در برابر محدودسازی فعالیت‌های هسته‌ای ایران، نوعی کاهشِ محدودِ تحریم‌ها هم اعمال شود.
این ادعا در حالی مطرح می‌شود که حداقل ایران به دنبال توافقی جامع است و با توجه به توافق قبلی یا همان برجام، به شرطی توافق می‌کند که ماندگار باشد و با ظهور دوباره ترامپیسم در آمریکا، به راحتی کنار گذاشته نشود. امری که در آمریکا به نظر محال می‌رسد.
غربی‌ها یا همان آمریکایی‌ها هم توافقی را مد نظر دارند که بتواند تمامی ابعاد مختلف فعالیت‌های هسته‌ای و حتی شاید فعالیت‌های موشکی، پهپادی و منطقه‌ای ایران را تحت کنترل بگیرد، شکلی از توافق که جمهوری اسلامی ایران آن را نخواهد پذیرفت.
پیش از این گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز نگران از دست رفتن فرصت برجام بود. گوترش در کنفرانس خبری پایان سال میلادی خود ابراز عقیده کرده بود که از دست رفتن توافق هسته‌ای ضربه به صلح و امنیت منطقه‌ای وارد خواهد کرد. برخی منابع به نقل از او نوشتند که سازمان ملل تمام تلاشش را برای نجات توافق هسته‌ای ایران انجام می‌دهد
اما ادعا و تحلیل‌های «توافق موقت» تا چه میزان می‌تواند واقعیت داشته باشد؟
امیرعلی ابوالفتح در این باره به «مستقل» می‌گوید:
«فاینشنال تایمز در حالی از «احتمال توافق موقت» گزارش داده که هیچ نشانه‌ای از توافق در هیچ شکلی دیده نمی‌شود؛ مگر اینکه یا ایران از مواضع خود عقب‌نشینی کند یا آمریکایی‌ها مطالبه‌هایشان را تعدیل کنند. اما در شرایط فعلی نه دولت ایران و نه کاخ سفید آماده بازگشت به مذاکره جدی ندارند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه می‌دهد:
«فاصله خواسته‌های دو طرف خیلی زیاد است. یعنی ایران دوست دارد برجام ۲۰۱۵ با این تفاوت احیا شود که این بار ایالات متحده نسبت به پایداری توافق وعده عملی بدهد. از طرفی دولت بایدن هیچ علاقه‌ای به بازگشت به قرارداد دوره اوباما ندارد؛ مگر اینکه ایران همه شرط و شروط‌هایی که می‌گذارند را قبول کند و اتفاقاً «عدم قول آمریکا برای ماندگاری در صورت تغییر» یکی از مهم‌ترین شرط‌هاست که در تناقض آشکار با شرط اصلی ایران است.
شرح این شرایط موید این قضیه است که توافق هسته‌ای که دو طرف تمایل زیادی برای بازگشت به آن و توافق برجام دارند را باید موضوعی دانست که حداقل در سال جدید میلادی رخ نخواهد داد.»
از ابوالفتح می‌پرسم؛ برای سال جاری! یعنی ممکن است در سال آینده میلادی این توافق شکل بگیرد؟ او در پاسخ اظهار می‌کند:
«منظورم این نیست که در ۲۰۲۴ می‌توان منتظر اتفاق خوبی بود؛ چرا که مطالبه‌های ایران و آمریکا ریشه در ساختار سیاسی کشورشان و همچنین نگاه‌شان به طرف مقابل دارد. برخی در ایران این ذهنیت را دارند که دولت آقای رئیسی اراده‌ای جدی برای تحقق تفاهم ندارد، اما باید اذعان کرد؛ هم ایران و هم آمریکا به طور جدی به این فکر هستند که برجام را بازگردانند. البته هر دو کشور می‌دانند که طرف آن‌ها از شرایطی که برای توافق تعیین کرده‌اند عدول نخواهد کرد و هیچ یک از کشورها زیر بار عقب‌نشینی نخواهد رفت.»
به هر حال شرایط فعلی، شرایط مناسبی برای ایران نیست و دولت جو بایدن که در میان نخبگان و روشنفکران آمریکا به عنوان دنباله‌روی سیاست‌های باراک اوباما مورد تایید بود، نتوانسته است این معضل سیاست خارجی خود را حل کند و بنابراین توافق حتی مدل کوچک و شکننده و موقتی آن هم برای بایدن، موفقیت محسوب می‌شود. هر چند این توافق دور از ذهن است و ابوالفتح درباره آن تاکید می‌کند:
«تا زمانی که اتفاق خاص و فوق‌العاده غیرقابل پیش‌بینی‌ای روی ندهد، برجام در حالت محاق باقی خواهد ماند.»
ارسال نظر