ایجاد تنش و بازار اسلحه در خاورمیانه

 ریسپانسیبل‌استیت‌کرافت در گزارشی بیان می‌کند که صادرکنندگان بزرگ اسلحه از دشمنی و فرقه‌گرایی منطقه‌ای در منطقه نفت‌خیز خاورمیانه برای برنامه‌های سیاسی و مالی خود سوءاستفاده می‌کنند.

به‌ویژه آمریکا، روسیه، فرانسه، انگلستان و چین نقش پررنگی در فروش تسلیحات پس از جنگ سوریه داشته‌اند.

سهم خاورمیانه از کل بازار تسلیحات جهان، از ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ در مقایسه با دوره پنج‌ساله قبل از آن، از ۲۶ به ۳۳ درصد افزایش یافته است. در این بازه، چهار کشور از ده کشور بزرگ واردکننده تسلیحات، شامل عربستان، مصر، قطر و امارات، در خاورمیانه بوده‌اند.

هم‌ زمان با افزایش قراردادهای تسلیحاتی خاورمیانه، هزینه‌های نظامی نیز در حال افزایش بوده است.

بر اساس گزارش بانک جهانی، میانگین هزینه‌های نظامی از نظر سهم تولید ناخالص داخلی در خاورمیانه، ۴/۹ درصد یا دو برابر میانگین ۲/۴ درصدی جهان در سال ۲۰۲۰ بوده است. 

علاوه بر بحران فلسطین، جنگ‌های یمن و سوریه موجب افزایش رقابت تسلیحاتی منطقه شده است. به ادعای این گزارش، برنامه هسته‌ای و جنگ‌های نیابتی ایران یکی از عوامل مهم در تصویرسازی از تهدیدی است که منجر به افزایش واردات تسلیحات در منطقه می‌شود. (تصور و گسترش نگاه تهدیدآمیز از ایران)

سیاست خارجی آمریکا نقش مهمی در صدور تسلیحات داشته است. کاخ سفید با وجود نقش عربستان و امارات در فاجعه انسانی یمن، از صدور تسلیحات تهاجمی مانند موشک به این دو اجتناب نکرده است.

روسیه نیز در رقابت با آمریکا در فروش تسلیحات، علاوه بر مشتریان سنتی مانند عراق، مصر و الجزایر، درصدد افزایش قراردادهای تسلیحاتی با عربستان و امارات برآمده است. چین نیز در صدور پهپادهای نظامی به منطقه پس از آمریکا، پیشتاز بوده است.

علاوه بر بازیگران بیرونی، اسرائیل نیز با فروش سلاح به هند و ژاپن و قراردادهای احتمالی با کشورهای عربی، به ایفای نقش صادرکننده تسلیحات می‌پردازد. هم‌چنین گروه‌های شبه‌نظامی منطقه مانند داعش نیز با قاچاق تسلیحات، نقش مهمی در افزایش درگیری‌ها داشته‌اند.