مجلس نمایندگان آمریکا باز هم در استیضاح ترامپ ناکام ماند

مجلس نمایندگان آمریکا که اکثریت کرسی‌های آن در اختیار قانونگذاران حزب دموکرات قرار دارد بامداد پنجشنبه (به وقت تهران) یکبار دیگر در آغاز روند استیضاح علیه «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا ناکام ماند. 

رسانه‌های آمریکا گزارش داده‌اند اعضای مجلس نمایندگان آمریکا با ۳۳۲ رأی مخالف در برابر ۹۵ رأی موافق با تصویب قطعنامه موسوم به «بندهای استیضاح» علیه ترامپ مخالفت کردند. 

قطعنامه «بندهای استیضاح» طرحی است که به منظور اعلام جرم علیه یک مقام دولتی و آغاز روند استیضاح علیه او صورت می‌گیرد. صدور این قطعنامه به متهم کردن رسمی شخص در یک پرونده کیفری شباهت دارد.

* نظرات ارائه‌کننده قطعنامه 

قطعنامه‌ جدید را «ال گرین»، نماینده دموکرات آمریکایی یک روز بعد از آن ارائه کرد که مجلس نمایندگان آمریکا قطعنامه دیگری را در محکومیت توئیت‌های نژادپرستانه ترامپ علیه چهار نماینده زن کنگره به تصویب رساند. 

او در مصاحبه‌ای قبل از رأی‌گیری گفت که تصویب قطعنامه قبلی برای محکوم کردن اظهارات نژادپرستانه ترامپ بوده، در حالی که هدف قطعنامه جدید (استیضاح) تنبیه ترامپ خواهد بود. وی گفت: «لازم است رئیس‌جمهور را تنبیه کنیم و استیضاح راهی است که می‌توان او را تنبیه کرد و بعد، پرونده برای محاکمه به سنا می‌رود. ما باید این رئیس‌جمهور را به خاطر دُگم بودنش استیضاح کنیم.»

ال‌گرین پیش از این دو بار دیگر هم برای استیضاح ترامپ تلاش کرده است. در رأی‌گیری اول که دسامبر ۲۰۱۷ برگزار شد ۵۸ نماینده دموکرات با او موافقت کردند. در رأی‌گیری دوم در ژانویه ۲۰۱۸ شمار نماینده‌های موافق با او به ۶۶ نفر افزایش یافت. 

در قطعنامه جدیدی که ال گرین تنظیم کرده عنوان شده ترامپ به دلیل نفرتی که از آمریکایی‌های جدید و افراد رنگین‌پوست دارد برای ریاست‌جمهوری آمریکا مناسب نیست. 

*واکنش ترامپ 

 ترامپ بعد از شکست این رأی‌گیری در توئیتر نوشت: «مجلس نمایندگان آمریکا همین الان با قاطعیت آرا به ابطال قطعنامه استیضاح رأی داد. این احتمالاً مضحک‌ترین و وقت‌گیرترین پروژه‌ای بوده که تا کنون مجبور به کار کردن روی آن بوده‌ام. استیضاح رئیس‌جمهورتان که بزرگترین شکوفایی اقتصادی در تاریخ کشورمان را رقم زده، بهترین ارقام تولید شغل را دارد، بالاترین کاهش مالیات را ایجاد کرده، ارتش را بازسازی کرده و کارهای بسیار بیشتری انجام داده تمام شده است. نباید اجازه داد این اتفاق هیچ‌وقت برای یک رئیس‌جمهور دیگر آمریکا رخ دهد.»

*پیچ و خم استیضاح

 آغاز فرایند استیضاح رئیس‌جمهور آمریکا ساده نیست و روندی پیچیده و پر پیچ و خم دارد. رئیس‌جمهور را به دلیل ارتکاب هر جرم معمولی هم نمی‌توان استیضاح کرد و طبق بند ۴ ماده ۲ قانون اساسی آمریکا این کار فقط در صورتی مجاز است که او طبق ادله متقن مرتکب  جرائم سنگینی مانند «خیانت، ارتشا و سایر تخلفات و جرائم مربوط به افراد عالی‌رتبه» شده باشد.

اینکه این تخلفات چه مواردی را شامل می‌شوند دقیقاً مشخص نیست و تعیین اینکه رئیس‌جمهوری مرتکب چنین جرائمی شده یا خیر، امری است که تا حد زیادی وابسته به تفسیر است. 

«جرالد فورد»، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا در سال ۱۹۷۴، پیش از آنکه تکیه زدن به جای «ریچارد نیکسون» بعد از استعفایش در پی «رسوایی واترگیت» گفت: «جرم قابل استیضاح، هر آن چیزی است که اکثریت مجلس نمایندگان آن را در برهه‌ای از زمان مصداق این عنوان تشخیص دهد.»

آغاز روند استیضاح از مجلس نمایندگان آمریکا است و این نهاد نقش اتهام‌زننده را دارد. قطعنامه‌ «بندهای استیضاح» در صورت تصویب در این مجلس در حکم اعلام اتهام رسمی علیه یک مقام دولتی است. 

پس از آن نوبت سنا است که باید مراسم شبیه به محاکمه در دادگاه را برگزار کند. در آن جلسه اعضای مجلس نمایندگان نقش دادستان و اعضای سنا، نقش هیات منصفه را ایفا می‌کنند. رئیس دیوان عالی آمریکا نیز بر این محاکمه نظارت می‌کند. برای محکوم کردن رئیس‌جمهور و عزل او از قدرت، به دو سوم آرای مجلس سنا نیاز است.

* استیضاح در تاریخ آمریکا

در تاریخ آمریکا سابقه نداشته که هیچ رئیس‌جمهوری به‌صورت مستقیم با استیضاح از قدرت برکنار شود. کناره‌گیری ریچارد نیکسون از قدرت پس از رسوایی واترگیت نیز با استعفاء صورت گرفت نه استیضاح. در سال ۱۸۶۸، «اندرو جانسون» و در سال ۱۹۹۸، «بیل کلینتون» استیضاح شدند که هیچ‌کدام توسط سنا از قدرت عزل نشدند.