تشویق بدحساب ها به زیان تولیدکنندگان واقعی است

روز دوشنبه 31 تیرماه نمایندگان مجلس به کلیات طرح دوفوریتی الزام بانک‌ها و مؤسسات اعتباری غیربانکی و حذف سود و جریمه مضاعف از بدهی تسهیل گیرندگان رأی مثبت دادند. طرحی که قرار است با هدف رونق تولید از یک سو مطالبات معوق شبکه بانکی را کاهش دهد و از سوی دیگر فعالان اقتصادی حقیقی و حقوقی را از لیست بدهکاران بانکی خط بزند.

تعدادی از نمایندگان موافق کلیات این طرح معتقدند اجرای این طرح می‌تواند از تزریق روزانه هزار میلیارد تومان به نقدینگی کشور جلوگیری کند و همچنین باعث پیشگیری از ادامه تعطیلی واحد‌های تولیدی می‌شود. از سوی دیگر مخالفان این طرح مجلس می گویند در صورت اجرایی شدن این طرح، تسهیلات گیرندگان بانک ها تشویق می‌شوند تا به موقع اقساط خود را پرداخت نکنند. همچنین اجرای این طرح برخی تسهیلات گیرندگان را مستثنی قرار می دهد و پرداخت‌ها را محدود به سقف مالی مشخصی خواهد کرد.  

کارشناسان می گویند؛ انباشت سود مرکب طی سال های گذشته برای مردم تبدیل به یک مشکل اساسی در حوزه بانکی شده است. برخی گزارش ها حاکی از آن است که تعدادی از بانک ها علاوه بر دریافت سود و جریمه، مجددا روی سود و جریمه، سود و جریمه وضع کرده اند که در نتیجه بدهی بدهکاران بصورت تصاعدی رشد کرده است.؛ با این نگاه طرح الزام بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی به حذف سود و جریمه مضاعف از بدهی تسهیلات گیرندگان دارایی های منجمد بانک ها را آزاد می کند و به بانک ها این فرصت داده می شود که از این پس با دست بازتر به واحد‌های تولیدی و نیازمندان تسهیلات ارائه دهند.

نگاه بازوی پژوهشی مجلس

مرکز پژوهش های مجلس نیز طی روزهای گذشته با ارائه گزارشی ایرادات و مشکلات تصویب این طرح را مورد بررسی قرار داده بود. بازوی پژوهشی مجلس همچنین پیشنهاد داده، در این طرح به جای بخشش جریمه و بازگشت به قرارداد اولیه (براساس تاریخ‌های ذکر شده در متن طرح) برای کلیه قراردادها، سازوکاری برای شناسایی بانک‌های متخلف و تسهیلات اعطایی از سوی آنها طراحی شود و سپس مانده بدهی تسهیلات گیرندگان به روش صحیح محاسبه و از ایشان مطالبه شود. از سوی دیگر چنانچه تسهیلات گیرندگان، سود سپرده بالاتری نسبت به نرخ‌های ابلاغی از سوی بانک مرکزی از شبکه بانکی دریافت کرده‌اند، بانک مرکزی باید مابه التفاوت سود دریافتی را به مانده بدهی اعلام شده از سوی سامانه اضافه کند و سازوکار تسویه بین بانکی وجوه ناشی از این انتقال را فراهم کند.

روی دیگر حذف سود مرکب

در همین ارتباط سید بهاءالدین حسینی هاشمی، کارشناس مسائل پولی و بانکی در گفتگو با خبرنگار «مستقل آنلاین» می گوید: بانک ها همانطور که به سپرده گذاران سود می دهند، باید از تسهیلات گیرندگان سود دریافت کنند. مفهوم سود مرکب در واقع همین سود گرفتن از سود است. همچنین بانک براساس سودی که به سپرده گذار می دهد با محاسبه 3 درصد حق الوکاله باید از تسهیلات گیرنده سود دریافت کند. اکنون اینکه سود مرکب برای سپرده گذار و تسهیلات گیرنده حذف شود، مورد مناقشه است.

این کارشناس مسائل پولی و بانکی ادامه داد: حذف سود مرکب صرفا برای تسهیلات گیرندگان به ضرر بانک هاست چراکه آنها از دریافت سود مرکب از تسهیلات گیرنده منع شده اما باید به سپرده گذاران سود مرکب بدهند. به نظر می رسد در طرح مجلس منافع بانک ها دیده نشده اما در مورد همه موارد، حق با بانک ها نیست.

وی اضافه کرد: به نظر من حذف سود مرکب و تصمیم گیری در این باره به تامل بیشتری نیاز دارد اما جو کنونی به گونه ای است که تصمیم ها بیشتر بحران ایجاد خواهد کرد تا کمک کننده. وضعیت فعالان اقتصادی خوب نیست و  از سوی دیگر در آستانه انتخابات قرار داریم و نمایندگان مجلس تلاش می کنند برای کاهش تنش های اجتماعی  و رضایت صاحبان صنایع و بنگاه داران تصمیم هایی بگیرند اما آنها در واقع در حال سوراخ کردن کشتی هستند.

حسینی هاشمی تصریح کرد: در این مساله که دریافت سود مرکب توسط بانک ها باید متوقف شود، شکی نیست اما اگر قانونی به ضعیف تر شدن و ناتوان تر شدن بانک ها کمک کند، زیان این ناتوانی همه بخش های اقتصاد و فعالان را علاوه بر بانک ها درگیر می کند.

این کارشناس مسائل پولی و بانکی همچنین گفت: اجرای چنین قانونی در عمل می تواند تشویق بدحسابی و تنبیه خوش حسابی باشد.

کسانی خوش حساب بوده و بدهی خود را به بانک ها پرداخت کرده و معوقاتی ندارند، از مزایایی در این بین برخوردار نشده و تشویق نمی شوند. اجرای این قانون می توان دست برخی را در عدم پرداخت تسهیلات دریافتی از بانک باز کند و زمینه عدم بازگشت تسهیلات را هموار کند.