جمشید عدالتیان کارشناس اقتصاد در گفتگو با مستقل:
دولت و سرمایه‌داران برنده تورم هستند
دکتر جمشید عدالتیان میگوید: تورم برنده و بازنده دارد. یکی از برندگان آن دولت است که مالیات بیشتری را در این شرایط دریافت می‌کند. کسانیکه دارایی دارند دارایی‌هایشان در حال افزایش قیمت است و حتی کسی که پراید هم دارد خوشحال است که ماشینش ۱۵۰ میلیون قیمت پیدا کرده است. اما در هر حال تورم اقتصاد را دچار در هم ریختگی می‌کند و عملکرد آن را دچار اشکال می‌کند
امیرحسین جعفری/خبرنگار
خبر های جدید بیانگر شرایط حاد اقتصادی و گسترش تورم در ماه‌های آینده است بخصوص اگر برجام به سرانجام مناسب خود نرسد قیمت دلار و تورم افزایش سنگینی خواهد داشت که طبقات فرودست جامعه را بیش از همه تحت تاثیر مستقیم قرار می‌دهد. زندگی و معیشت مردم به تحریم و مذاکره گره خورده و در صورت توقف تحریم هم نمی‌توان انتظار بهبود سریع اقتصاد را داشت. جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با جمشید عدالتیان اقتصاد‌دان که مشروح آن را می‌خوانیم:
این گزاره که ایران در حال ورود به یک تورم بی‌سابقه در تاریخ خود است تا چه میزان صحیح است؟وضعیت تورمی فعلی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این سابقه به گذشته نیز برمیگردد ما بالای ۵۶ درصد تورم نیز در دوران آقای رفسنجانی داشته‌ایم و شاید تورم لجام گسیخته غیرقابل کنترل باشد. واقعیت امر این است که تورم شدید است و رشد آن نیز بالاست و این می‌تواند برای اقتصاد خطرناک باشد و در صورت عدم کنترل دچار مشکلاتی مانند کشورهای آمریکا جنوبی می‌شویم ولی من فکر نمی‌کنم تورم به آن مقدار برسد، اما ۵۰ درصد تورم نیز قابل پیش بینی و خطرناک و بی‌سابقه است و نشانه‌ای در جهت کنترل تورم از سوی دولت دیده نمی‌شود. تقریبا می‌توان گفت تورم در حال رشد است و اثری از اقدام مجلس و دولت در جلوگیری از تورم دیده نمی‌شود. منتظریم تیم اقتصادی دولت برنامه خود را اعلام کند بخصوص رئیس جدید بانک مرکزی سیاست‌های خود را اعلام کند.
برخی این وضعیت را ناشی از استقرار دولت جدید و سیاست‌های شتابزده آن می‌دانند؛ آیا دولت رئیسی با همین رویکردها از ابرتورم جلوگیری می‌کند یا کشور را به سمت آن می‌برد؟
دولت سیاست‌های شتابزده‌ای ندارد دولت در صد روز که باید کارهای عمده‌ای انجام دهد کار خاصی انجام نداده و بیشتر سردرگم بنظر میرسد و ادامه روندهای گذشته را در پیش گرفته است. خروج از مشکلات باید خیلی سریعتر انجام شود و درواقع سیاست‌های شتابزده‌ای در دولت نمی‌بینیم بلکه بی‌عملی را شاهد هستیم و نمی‌دانیم دولت می‌خواهند چه کار کند. این سردرگمی باعث مشکلات دیگری نیز شده است. در روابط خارجی، برجام، کنترل تورم، واکسن، مسائل داخلی و... سوال این است که دولت به کدام سمت خواهد رفت. سیاست شتابزده‌ای را شخصا تشخیص نمی‌دهم.
تحریم‌ها و مشکلات بانکی ما با جهان در وضعیت ثابتی قرار گرفته و فعلا خبری از برداشتن تحریم‌ها نیست؛ با این وجود دولت رئیسی چه راهکارهای داخلی باید برای بهبود وضعیت اقتصاد انجام دهد؟
رئیس جدید بانک مرکزی سیاست‌های خاصی دارد و باید منتظر بود که ببینیم در عمل چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌کند. در صورتیکه تحریم به این شکل ادامه پیدا کند واقعیت این است که فقط تحریم‌ها ادامه پیدا نمی‌کند بلکه تشدید می‌یابد. اگر برجام به سرانجام نرسید باید منتظر شرایط بدتری باشیم چون تحریم‌ها و فشار حداکثری را بیشتر خواهند کرد و وضعیت خیلی بدتر می‌شود و روزنه‌های کوچک که باز شده و باعث خوشحالی است و ارز وارد کشور می‌شد کم کم بسته خواهد شد. در صورتی که برجام به نتیجه نرسد باید منتظر تحریم‌های شدیدتر نیز باشیم و اگر این وضعیت بخواهد ادامه پیدا کند راهی جز در خود فرو رفتن و اقتصاد درون زا مثل کره شمالی راه دیگری باقی نیست.
تورم در ایران ناشی از مدل اقتصاد نئولیبرالی و تمرکز بر خصوصی‌سازی و رانت است و یا اقتصاد نیمه دولتی؟ تا چه حد و چگونه می‌توان تورم را در چشم‌انداز ۴ساله ترمیم کرد؟
نئولیبرالی و تمرکز خصوصی را در کنار رانت به کار برده‌اید. در یک اقتصاد رقابتی و شفاف که در کشورهای مختلف می‌بینیم رانت جایی ندارد و عرضه و تقاضا جواب می‌دهد. کاری که تحریم‌ها کرد و کاری که دولت می‌کند دخالت در سیستم بازار است با قیمت‌گذاری زیر قیمت واقعی سعی دارد مُسکن‌هایی را به اقتصاد تزریق کند. نئولیبرالیسم در دنیا چندان هم جایی ندارد مثلا بازار آلمان بازار طبیعی‌گرا را انتخاب کرده است و حتی کشورهای اسکاندیناوی و.. لذا نمی‌شود فقط به سیستم ایراد گرفت بلکه به ورودی و خروجی و سیگنال‌هایی که به سیستم وارد می‌شود و کمبودها و تورم‌ها و بی‌ارزش شدن پول و کمبود بودجه که باعث اختلال سیستم اقتصادی است، همه باید مورد توجه باشد. اقتصاد مبتنی بر هر مدلی باشد تفاوتی ندارد و لازم است در هر حالت کارکرد صحیحی داشته باشند که در این فضا ندارند و ربطی به مدل فعلی اقتصاد ایران ندارد چون سیگنال‌های موجود در بازار اخبار خوبی را نمی‌دهد.
تورم فعلی فرودستان و طبقات محروم را بیشتر تحت فشار قرار می‌دهد؛ از نظر‌طبقاتی جامعه ایران با تورم فعلی چه تغییراتی خواهد کرد؟ کوچک شدن سفره مردم تا کجا ادامه پیدا خواهد کرد؟
تورم برنده و بازنده دارد. یکی از برندگان آن دولت است که مالیات بیشتری را در این شرایط دریافت می‌کند. کسانیکه دارایی دارند دارایی‌هایشان در حال افزایش قیمت است و حتی کسی که پراید هم دارد خوشحال است که ماشینش ۱۵۰ میلیون قیمت پیدا کرده است. اما در هر حال تورم اقتصاد را دچار در هم ریختگی می‌کند و عملکرد آن را دچار اشکال می‌کند. قاعدتا همه‌ی ما می‌دانیم کسانیکه دارای درآمد ثابت هستند قدرت خریدشان کاهش می‌یابد و میزان مصرف روزمره نیز کاهش می‌یابد و خرید فرهنگی و رفاهی نیز حذف می‌شود و رفته رفته به سمتی می‌روند که فقط زنده بمانند که این وضع حالت خوبی برای اقتصاد نیست. راهی نیز وجود ندارد یعنی این اتفاق معلول است و علت آن عدم کارکرد صحیح اقتصاد است و باید عملکرد اقتصاد را درست به حرکت درآید تا ایجاد شغل شود و پرداخت‌های واقعی داشته باشند و بدهی را در حالت تعادل قرار دهند. راه حل‌های کوتاه مدت و مسکن نیز نتیجه نمی‌دهد و راه حل اساسی نیست. تورم در اصل مردم را وادار می‌کند که بیشتر و بیشتر برای یک لقمه نان هم که شده است فعالیت کنند و دست از هر نوع اعتراض بکشند چون خیلی بیشتر وابسته به دولت خواهند شد و احتیاج به غذا دارند. امیدوارم اتفاق‌های ناگواری برای کشور ایجاد نشود.
ارسال نظر