راهکارهایی برای کاهش آثار تحریم‌ها در صنعت پتروشیمی

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل صندوق بازنشستگی کشوری، رضا میرزا ابراهیمی در گفتگو با خبرگزاری ایسنا افزود: این طرح همان طور که از عنوانش پیداست، به بررسی بازار صنعت پتروشیمی در سه سطح جهانی، کشوری و در یک سطح پایین تر، در شرکت های پتروشیمی تحت پوشش صندوق بازنشستگی کشوری پرداخته است.

او نکته مهم این پروژه را بررسی آثار تحریم ها بر صنعت پتروشیمی به صورت کلی و صنایع تابعه صندوق بازنشستگی کشوری به صورت جزئی دانست و گفت: در این طرح راهکارهایی برای برون رفت از آثار تحریم ها پیشنهاد شده است.

سهم صنعت پتروشیمی در صادرات کشور

وی با بیان اینکه در اهمیت صنعت پتروشیمی در کشور ما هیچ شک و شبهه ای وجود ندارد، افزود: طی ده سال گذشته سهم این صنعت از صادرات غیرنفتی کشور ما حدودا ۲۵درصد بوده است و رتبه ششم را در میان بخش های اقتصادی کشور به خود اختصاص داده است.

او با بیان اینکه طی ده سال گذشته همچنین ۴۰درصد تولیدات مجتمع های پتروشیمی به خارج از کشور صادر شده است، گفت: درآمدهای ارزی حاصل از این ۴۰درصد محصولات تولیدی صنایع پتروشیمی تقریبا ۲۵درصد صادرات غیرنفتی ما را تشکیل داده یا به عبارتی ۴۰درصد صادرات محصولات صنعتی ما را طی همین مدت به خود اختصاص داده است.

مدیر امور پژوهشی موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا افزود: طبق این بررسی، در سال ۹۷، سهم تولیدات صنایع پتروشیمی پرتفوی صندوق بازنشستگی کشوری ۲۵درصد مجموع تولیدات پتروشیمی کشور را شامل شده است که سهم صادرات شرکت های پتروشیمی تابعه صندوق بازنشستگی کشوری در همین سال از کل صادرات محصولات پتروشیمی بالغ بر ۵۱درصد بوده است. این خود اولا نشان دهنده جایگاه و اهمیت محصولات پتروشیمی از منظر ارزآوری و صادرات برای کشور است و همچنین از منظری دیگر، اهمیت و جایگاه آن در پرتفوی سرمایه گذاری های صندوق بازنشستگی کشوری را نشان می دهد.

بررسی آثار تحریم ها بر صنعت پتروشیمی کشور

وی در بخش دیگری از سخنانش به تحلیل جوانب مختلف تحریم های بین المللی، به خصوص تحریم های امریکا بر این صنعت، در پژوهش مورد اشاره پرداخت و گفت: در این پروژه از ۵ منظر به موضوع تحریم ها پرداخته شده است. تحریم صادرات محصولات پتروشیمی، تحریم مالی بانکی برای تراکنش های مربوط به صادرات محصولات، تحریم کشتیرانی و بیمه حمل و نقل این محصولات، تحریم دانش فنی، تجهیزات و کاتالیست ها و تحریم تامین مالی و سرمایه گذاری در ایجاد یا توسعه واحدهای پتروشیمی، ۵ بعد مختلفی است که در ارتباط با آثار تحریم ها در این پروژه مورد توجه قرار گرفته است.

میرزا ابراهیمی با بیان اینکه در این طرح به جزئیات تمام این موارد پرداخته شده است، افزود: با این رویکرد، این طرح از ۵ فصل مهم تشکیل شده است: فصل اول تصویری کلان از صنعت پتروشیمی در دنیا و ایران و صنایع تحت پوشش صندوق بازنشستگی کشوری به دست داده است؛ در فصل دوم و سوم مهم ترین محصولات پتروشمی که در شرکت های پتروشیمی کشور، ازجمله شرکت های تحت پوشش صندوق بازنشستگی کشوری، سهم عمده ای را به خود اختصاص داده اند، یعنی متانول و مشتقات اتیلن پرداخته شده و به مزیت های رقابتی ایران در تولید این محصولات اشاره شده است؛ در فصلی دیگر به صورت مجزا به آثار تحریم های پتروشیمی و اثرات منفی این تحریم ها بر این صنعت، در همان ۵ بعد مورد اشاره، پرداخته شده است؛ و در نهایت، راهکارهایی برای هرکدام از ۵ مولفه مهم تحریمی مد نظر قرار داده ارائه شده است.

مدیر امور پژوهشی موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا ادامه داد: به طور خلاصه می توانم بگویم که در تامین مالی صنایع پتروشیمی، بر آورده نقدی سرمایه گذاران و انتشار اوراق مشارکت و ایجاد صندوق پروژه های خصوصی در تامین مالی شرکت های پتروشیمی تاکید شده است. در موضوع تامین دانش فنی و کاتالیست ها، بر شناسایی و معرفی شرکت های توانمند داخلی تاکید شده است که می توانند این ضعف را برای شرکت های پتروشیمی از مسیر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برطرف کنند.

وی ادامه داد: در بخش صادرات فراورده ها و آثار منفی تحریم ها بر این حوزه، بر حفظ بازارهای چین و هند و در عین حال توسعه بازار محصولات پتروشیمی در کشور همسایه، ترکیه، تاکید شده و در این پژوهش آمده است که «با وجود اینکه ترکیه بیشترین بازار مصرف محصولات پتروشیمی را در منطقه به خود اختصاص داده و به رغم نزدیکی مرزهای زمینی با این کشور، ما حضور و نقش چندان فعالی در این کشور نداریم و ترکیه بیشتر محصولات پتروشیمی مورد نیاز خود را از عربستان و امریکا تامین می کند.»

این پژوهشگر همچنین گفت: در موضوع حمل و نقل محصولات پتروشیمی، با توجه به اینکه شرکت ملی نفتکش هم یکی از شرکت های تابعه صندوق بازنشستگی کشوری است، به جای استفاده از کشتی های چارتری خارجی، در این پژوهش پیشنهاد شده است تا تانکرهای شیمیایی خریداری شوند و محصولات پتروشیمی با کشتی های داخلی صادر شود.

و در نهایت، این پژوهش در حوزه تبادلات مالی و بانکی به صورت مشخص بر استفاده از اتاق های پایاپای تاکید می کند و مشخصا استفاده از فناوری های جدید همچون بلاک‌چین‌ها و رمزارزها را برای تبادلات مالی به جای تبادل از طریق بانک ها یا ثبت سفارش با فرایندهای پیچیده ای که عملا دست ایران را در مبادلات مالی در حوزه صادرات بسته است، پیشنهاد می دهد.

وی تصریح کرد: این پروژه تحقیقاتی تاکید می کند که استفاده از رمزارزها یا بلاک‌چین ها می تواند راهکار مفیدی برای تبادلات مالی شرکت های پتروشیمی در این حوزه به شمار بیاید.

اثرگذاری بعد از برداشته شدن تحریم ها

میرزاابراهیمی با اشاره به اینکه توصیه های بسیار مفیدی در این طرح ارائه شده است، افزود: البته یک موضوع را هم نباید فراموش کرد و آن این است که اگر حتی تحریم ها هم برداشته شود و بسیاری از موارد آثار منفی که در حوزه های پنجگانه تحریم بر صنایع پتروشیمی به آن اشاره شد؛ پیشنهادهای موجود در این طرح می توانند قابلیت اجرایی داشته باشند و ما و شرکت های داخلی ما را تقویت خواهند کرد.

جایزه ملی سیاستگذاری

گفتنی است نخستین جایزه ملی سیاستگذاری با هدف معرفی الگوهای موفق سیاست گذاری و تصمیم گیری به زیست بوم اندیشه ورزی کشور از سال ۱۳۹۶ آغاز به کار کرده است و امسال با دریافت ۲۵۳ پروژه از ۵۲ اندیشکده، پس از بررسی سه مرحله ای، ۱۶ پروژه از ۱۱ اندیشکده ارزیابی و اعتبارسنجی شدند.

در این مراسم که ۱۰ مرداد ماه ۱۴۰۰ به همت جامعه اندیشکده­‌ها برگزار شد، طرح «تاثیر تحریم بر صنعت پتروشیمی» از «موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا (نهاد پژوهشی صندوق بازنشستگی کشوری)» با نظر اعضای شورای علمی در پنل صنعت نفت و گاز مورد تقدیر قرار قرار گرفت.