مبانی طرح «کیمیا»؛ از تاکیدات رهبر معظم انقلاب تا تکلیف قانونی برنامه هفتم توسعه

به گزارش مس‌پرس، دکتر حسین مدرس خیابانی در حاشیه بازدید از سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در معدن و صنایع معدنی «ماینکس 2024»، در جمع خبرنگاران ضمن عرض تسلیت بابت حادثه ناگوار معدن طبس و آرزوی صبر و اجر برای بازماندگان به اهمیت برگزاری نمایشگاه اشاره و اظهار کرد: این مهم می‌تواند به بهبود ارتباطات، هماهنگی و هم‌افزایی بیشتر کمک کند.

وی درباره اهمیت و اهداف طرح «کمیا» شرکت ملی صنایع مس ایران گفت: این طرح مخفف «کاتد یک میلیون تنی ملی مس ایران» است که دو رکن برای اجرای آن تعریف کردیم؛ نخست اینکه فرمایش رهبر معظم انقلاب درخصوص جایگزینی معدن به جای نفت را مورد توجه قرار داده‌ایم. ایشان در فرمایشات متعدد به این مهم اشاره کرده‌اند که معدن را باید جایگزین نفت کنیم لذا باید بتوانیم ظرفیت بهره‌برداری از معادن را اضافه و معدن را جایگزین نفت کنیم.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران با اشاره به اینکه تاکنون تنها حدود 25‌ درصد معادن مس اکتشاف شده و در حال بهره‌برداری است، افزود: اگر قرار است کشور ما برچسب اقتصاد تک‌محصولی داشته باشد، بهتر است به جای اقتصاد نفتی برچسب اقتصاد معدنی به آن زده شود.

وی در ادامه با تاکید بر جایگاه استراتژیک فلز مس در دنیای امروز تصریح کرد: قرن آینده را قرن فلز مس معرفی کرده‌اند. مس یک فلز استراتژیک غیرقابل جایگزین است و خوشبختانه در این خصوص با همکاری و تلاش مدیران قبلی و همه همکاران در مجموعه ملی مس ذخایری که اکتشاف شده بالغ بر 20 و نیم‌ میلیارد تن تخمین زده می‌شود. با این حفاری‌هایی که در حوزه اکتشاف داریم شک ندارم این روند رو به جلو است.

دکتر مدرس خیابانی ادامه داد: امروز بزرگ‌ترین مشکل ما در حوزه فولاد بحث تامین سنگ و اکتشاف است و به هیچ‌وجه نمی‌خواهیم چنین مشکلی برای مس هم اتفاق بیفتد. اگر می‌خواهیم طرح‌های توسعه کاتد مس به صنایع پایین را به درستی توسعه دهیم حتما باید به فکر اکتشاف باشیم و استخراج و توان بهره‌برداری معادن را اضافه کنیم. برآورد می‌شود که بتوان ذخایر معدنی را با انجام اقدامات اکتشافی به 40‌ میلیارد تن برسانیم و این بدان معنی است که با میزان تولید فعلی، 70 سال ذخیره خواهیم داشت ولی اگر تولید یک ‌میلیون تنی صورت گیرد حداقل تا 30 سال دیگر از لحاظ ذخایر معدنی مس کمبودی نخواهیم داشت.

عمل به تکلیف قانونی برنامه هفتم توسعه

وی در ادامه به تکالیف برنامه هفتم توسعه در حوزه معدن و صنایع معدنی اشاره کرد و گفت: ذیل فرمایشات رهبر معظم انقلاب، تکلیف قانونی برنامه هفتم توسعه هم مطرح است. در این سند بالادستی تکلیف شده است که تولید کاتد مس باید به 800‌ هزار تن افزایش پیدا کند. میزان تولید فعلی کاتد 300‌ هزار تن است، یعنی حداقل باید به سه برابر افزایش پیدا کند که طرح کیمیا هم ناظر بر اجرای همین تکلیف قانونی است.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران با اشاره به اهمیت توجه به طرح‌های توسعه‌ای تصریح کرد: بحث استراتژیک بودن و ذخایر خوبی که معادن مس کشور دارد برای ما ضرورت و فوریت ایجاد می‌کند که به سمت طرح‌های توسعه پیش برویم. طرح کیمیا براساس مطالعات و اسناد علمی و کارشناسی تهیه شده و در هیات‌مدیره شرکت ملی مس تصویب شده و در مراجع تصمیم‌گیر مانند شورای امنیت کشور، وزارت صمت و ایمیدرو این طرح را ارائه داده‌ایم و دربرگیرنده کل زنجیره کاتد مس است.

وی در پاسخ به سوالی درخصوص تحریم‌ها و اثر‌گذاری آن بر صنعت مس گفت: تحریم بحث کلان نظام سیاسی و اقتصادی کشور است. طبیعی است که تحریم‌ها برای ما یک فرصت بوده است. بزرگ‌ترین کمک و نیرویی که اهرم شد برای اینکه کشور به سمت تولید داخل و بومی‌سازی تجهیزات وارداتی برود، تحریم‌ها بود. البته در بحث‌های دیگر خصوصا در مراودات بین‌المللی تحریم حتما آسیب زده است اما روش‌هایی که دیگر دستگاه‌ها پیش رفته‌اند را ما هم در نظر گرفته‌ایم و در این زمینه تلاش کرده‌ایم که بتوانیم تحریم‌ها را بلااثر کنیم و اجازه ندهیم تحریم‌ها در حرکت رو به رشد ملی مس اثر منفی بگذارند.

حل مشکل تامین برق و آب

دکتر مدرس خیابانی با اشاره به وجود مشکل قطعی برق و کمبود آب و ایجاد خلل در فرآیند تولید محصولات شرکت ملی مس خاطرنشان کرد: وزارت نیرو الزام کرده است که کارخانجات به سمت احداث نیروگاه‌های اختصاصی بروند. برای تحقق طرح یک میلیون تن کاتد مس نمی‌خواهیم گرفتاری داشته باشیم و حتما باید برق و آب و زیرساخت‌های مورد نیاز را تامین کنیم. در بحث انرژی، حدود 1500 مگاوات برق و 200‌ میلیون متر‌مکعب آب نیاز داریم که بخشی از آب مورد نیاز مجتمع‌های تولیدی شرکت ملی صنایع مس ایران از طریق خط لوله اختصاصی خلیج‌فارس، بخشی از تصفیه پساب‌های شهری و بخشی از بازچرخانی آب‌های غیرمتعارف تامین می‌شود.

وی ادامه داد: در بحث تامین برق هم قرارداد ساخت یک نیروگاه سیکل ترکیبی 183 مگاواتی و یک نیروگاه کوچک مقیاس حرارتی 42 مگاواتی با مپنا امضا شده است، ضمن اینکه در کنار آن نیروگاه‌های خورشیدی و تجدیدپذیر مورد توجه هستند تا بتوانیم از نیروی باد و خورشید برای تامین برق استفاده کنیم.

همکاری‌ها برای داخلی‌سازی

مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران در ادامه درخصوص تفاهم‌نامه ساخت «دامپتراک ملی» با شرکت مپنا گفت: اگر قرار باشد برای بهره‌برداری از ذخایر معدنی که موهبت الهی است، ماشین‌آلات از خارج وارد کنیم که کار خاصی نکرده‌ایم؛ همه نگاه ما این است که کاتد یک ‌میلیون تنی را از محل اجرای ساخت داخل تامین کنیم. برای احداث اولین کارخانه تمام ایرانی تغلیظ کنسانتره مس به ظرفیت 7 میلیون تن کارها انجام شده و می‌توانیم به سمت این برویم که تولید کنسانتره را بومی کنیم. طبیعی است که همین اتفاق را در سایر تجهیزات ماشین‌آلات باید انجام دهیم.

وی افزود: به منظور تولید دامپتراک ملی قراردادی با گروه مپنا و با پشتیبانی علمی جهاد دانشگاهی منعقد شده که ذیل آن قرار است اولین دامپتراک الکتریکی ایرانی با ظرفیت 136 تن و عمق داخلی سازی 65 درصد ساخته و در مجموعه شرکت ملی صنایع مس ایران مورد استفاده قرار گیرد. البته کارهای دیگر هم در حال انجام است، به طور مثال طرح تولید نوار نقاله هم در دستور کار است که طی ماه‌های آتی با کمک چند کارخانه داخلی ساخت آن آغاز می‌شود.

دکتر مدرس خیابانی در پاسخ به این سوال که برای صنایع پایین دست مس چه برنامه‌ریزی‌هایی شده است، اظهار کرد: باید تقسیم کار ملی در کشور داشته باشیم. به عنوان حاکمیت در بالادست هم حجم سرمایه‌گذاری‌ها عظیم‌تر بوده و هم بازگشت سرمایه طولانی‌تر است، لذا ریسک سرمایه‌گذاری در بالادست بیشتر است.

وی ادامه داد: ملی مس به عنوان یک شرکت ملی، بخش بالادست را اجرا می‌کند اما در بخش پایین‌دست حتما باید انجمن مس و بخش خصوصی وارد شوند و اصرار داریم بخش خصوصی در این عرصه ورود کند. برای اینکه کاتد تبدیل به محصولات با ارزش‌افزوده بیشتری شود طبیعی است که اقناع نمی‌شویم که فقط یک ‌میلیون تن کاتد تولید شود و باید بتوانیم کاتد 10‌ هزار دلاری را تبدیل به محصولات با ارزش 20‌ هزار‌ دلار و ارزش‌افزوده فوق‌العاده بیشتر کنیم.

پشتیبانی ملی مس از دانش‌بنیان‌های بخش خصوصی

وی تاکید کرد: در این زمینه ملی مس در چندین پروژه پشتیبانی‌هایی را صورت می‌دهد؛ نخست اینکه اطمینان تامین مواد اولیه و خوراک می‌دهد بنابراین بهتر است همزمان با شرکت ملی مس پایین‌دست مس هم توسعه پیدا کند. بهتر است توجه کنیم که پایین‌دست مس فقط مفهومش مفتول و لوله و ورق نیست بلکه 300 رسته محصولات مسی داریم که شامل بردهای الکتریکی، باطری‌ها، وسایل و تجهیزات پزشکی و لوازمی که در حوزه هوافضا استفاده می‌شود، است. همچنین شرکت ملی مس یک صندوق CVC یا صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه با 200‌ میلیارد تومان منابع دارد که قرار است سرمایه آن به 1000‌ میلیارد تومان افزایش یابد. ما اطمینان می‌دهیم که ملی مس از طرح‌های دانش‌بنیان بخش خصوصی حمایت می‌کند.

سیزدهمین نمایشگاه بین‌المللی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در معدن و صنایع معدنی (ماینکس 2024) از روز دوشنبه دوم مهرماه در مصلای امام خمینی(ره) تهران آغاز به کار کرد و تا پنجم مهرماه میزبان علاقه‌مندان است.