فولاد خراسان؛ تبلور سرمایه‌گذاری و توان داخلی

پژوهش‌های نخستین برای ایجاد این کارخانه در سال ۱۳۵۰ با توجه به کشف ذخایر بزرگ سنگ آهن در منطقه سنگانِ خواف و افغانستان آغاز شد.

*در سال ۱۳۵۶، موافقت اصولی برای احداث یک واحد نورد مقاطع ساختمانی به روش احیا در نیشابور صادر شد و در همین سال ایده احداث کارخانه فولادسازی در استان خراسان رضوی شکل گرفت.

*پس از انقلاب اسامی مردم ایران و در سال ۱۳۶۲ مدیران صنعتی و سیاست‌گذاران کشور با در نظر گرفتن معادن عظیم سنگ آهن، گاز طبیعی، زغال سنگ و همچنین با وجود منابع انسانی و زیرساخت‌هایی چون راه، راه آهن، نیروگاه‌های تولید برق و هم جواری با کشورهای افغانستان و آسیای میانه، تصمیم گرفتند تا با مطالعه همه جانبه در استان خراسان امکان استقرار یک مجتمع بزرگ فولاد سازی به ظرفیت ۱.۸ میلیون تن در سال را بررسی کنند.

*با پایان یافتن مطالعات مهندسی و مکان‌یابی از سوی شرکت کوبه استیل ژاپن، در سال ۱۳۶۸ محل اجرای طرح در ۱۵ کیلومتری شمال غرب شهرستان نیشابور تعیین و بلافاصله فعالیت های تملک یک‌هزار و ۴۰۰ هکتار زمین مورد نیاز و تجهیز و آماده سازی سایت در اراضی مذکور آغاز شد.

*در سال ۱۳۶۹، شرکت ملی فولاد ایران با مشارکت بانک سپه و سرمایه اولیه ۱۵۰ میلیون تومانی، شرکت مجتمع فولاد خراسان را تاسیس کرد.

*در این سال با پایان یافتن مطالعات مهندسی و مکان‌یابی و تعیین محل اجرای طرح در ۱۵ کیلومتری شمال غرب شهرستان نیشابور (توسط شرکت ایریتک) و آغاز فعالیت های تملک یک‌هزار و ۴۰۰ هکتار زمین مورد نیاز، تجهیز و آماده سازی سایت در اراضی فعلی آغاز شد.

*در شهریور ماه ۱۳۶۹، اولین آزمون استخدامی برای جذب نیرو در فولاد خراسان برگزار شد.

*در ۲۷ آبان این سال، نام نورد فولاد خراسان در اداره ثبت شرکتهای مشهد با شماره ۶۵۸۱ به ثبت رسید.

*اما در کنار تمام این اقدامات، تیر ماه سال ۱۳۶۹ اتفاق تلخی رخ داد. در حادثه ناگوار تصادفِ جاده مشهد به نیشابور، مهندس محمدمهدی حسن‌پور، مجری طرح فولاد خراسان و مهندس امیر مزینانی، معاونت طرح و برنامه این شرکت، جان به جان آفرین تسلیم کردند.

*«مجتمع فولاد خراسان» به عنوان بزرگ ترین قطب صنعتی شرق کشور، از سال ۱۳۸۹ رسماً وارد باشگاه تولیدکنندگان فولاد کشور شد.

*این شرکت در زمینه تولید میلگرد، شمش، آهن اسفنجی و بریکت فعالیت می‌کند.

*در این مجتمع شامل کارخانه‌هایی همچون، نورد با ظرفیت سالانه تولید ۶۰۰ هزارتن، فولادسازی شماره ۱ و ۲ با ظرفیت ۱.۴ میلیون تن، آهن اسفنجی ۱و ۲ با ظرفیت ۱.۶ میلیون تن و گندله سازی با ظرفیت ۲.۵ میلیون تن در سال، قرار گرفته و باعث ایجاد اشتغال ۵ هزار نفر بطور مستقیم شده است.

*محصولات مجتمع فولاد خراسان در صنایع ساختمانی، عمرانی، شرکت های نورد کار مورد استفاده قرار می گیرد.

*در حال حاضر واحد تغلیظ سنگ آهن (کنسانتره سازی) با ظرفیت ۲.۵ میلیون تن در سال از سوی این مجتمع در معادن سنگان در دست اجرا قرار دارد.

*قرارداد خرید تجهیزات خارجی پروژه با شرکت ایتالیایی «دانیلی» به ارزش ۱۵۲ میلیون دلار در آبانماه سال ۱۳۷۵ و در زمان وزیری حسین محلوجی در وزارت معادن و فلزات، منعقد شد.

*پس از آن در خرداد سال۱۳۷۶، عملیات اجرایی و نصب تجهیزات مجتمع فولاد خراسان با حضور رئیس جمهور وقت، آیت‌اله هاشمی رفسنجانی آغاز شد.

*سالِ ۱۳۷۸ و در دولت اصلاحات و وزیری اسحاق جهانگیری در معادن و فلزات، تبدیل وضعیت حقوقی شرکت از دولتی(شرکت سهام ذوب آهن اصفهان) به خصوصی صورت گرفت.

*شایان گفتن است که بخش بزرگی از تامین سرمایه برای احداث این کارخانه از سوی شرکت ذوب آهن اصفهان صورت گرفت و این شرکت سرمایه‌گذار اصلی فولاد خراسان بود.

*در نیمه شهریور ماه ۱۳۷۸، عملیات راه‌اندازی آزمایشی واحد نورد، با حضور مصطفی موذن‌زاده، معاون وزیر معادن و فلزات و مدیر عامل شرکت ملی فولاد ایران انجام شد.

*در سال ۱۳۷۹، پس از ادغام وزارتخانه‌های صنایع و معادن و فلزات و انتخاب اسحاق جهانگیری به عنوان وزیر صنایع و معادن، گمان می‌رفت که تمرکز اصلی وزیر روی صنعت خودرو باشد و به بخش معدن و صنایع وابسته کمتر توجه شود اما اینگونه نبود و بخش معدن و فولاد با سرعت روی پروژه‌های خود متمرکز شد.

*سی و یکم خرداد سال ۱۳۸۰ برای کارکنان مجتمع فولاد خراسان روز بزرگی‌ست چرا که در این روز افتتاح و راه اندازی واحد نورد مقاطع ساختمانی این مجتمع به دست رئیس جمهورِ وقت سیدمحمد خاتمی صورت گرفت.

*بهره‌برداری از واحد ذوب و ریخته گری این کارخانه نیز در ۱۳ بهمن ۱۳۸۰، با حضور اسحاق جهانگیری، وزیر وقت صنایع و معادن، صورت گرفت.

*در سال ۱۳۸۱ پروانه شماره ۱۵۰۵۲ از اداره معادن و فلزات برای ایجاد ظرفیت تولید سالانه ۵۵۰ هزار تن فولاد خام در شهرستان نیشابور صادر شد.

*بیستم مرداد ۱۳۸۱ نیز روزی به‌یاد ماندنی و تاریخی برای این مجتمع بود چرا که نخستین محموله صادراتی از محصولاتِ شرکت به کشور ترکمنستان صادر شد.

*چندی بعد و در هفتم مهر ماه همان سال، پروانه کاربرد علامت استاندارد اجباری با رعایت استاندارد ملی شماره ۳۱۳۲ صادر شد.

*در خردادماه ۱۳۸۲ گروهی از کارکنان‌ واحد فولادسازی برای آموزش خارج از کشور به شرکت دانیلی ایتالیا اعزام شدند. رابطه ایران با دنیا در آن زمان مناسب بود و ایتالیا به عنوان مهمترین شریک تجاری صنعت فولاد ایران به‌شمار می‌رفت. ضمن آنکه اسحاق جهانگیری نیز ریاست کمیسیون مشترک ایران و ایتالیا بر عهده داشت که نقش موثری در افزایش همکاری‌های اقتصادی دو کشور ایفا کرد.

*طرح‌های توسعه و تولید در دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ ادامه یافت و در کنار آن افزایش رفاه کارکنان مورد توجه قرار گرفت تا اینکه در شهریور ۱۳۹۳ با حضور معاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی فاز اول پروژه تعاونی مسکن کارکنان مجتمع فولاد خراسان به بهره‌برداری رسید.

*در اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ نیز تولید «میلگرد ۱۰» در راستای تکمیل تنوع سبد محصولات پس از یک دوره ده ساله بهره‌برداری شد.

*هفتم اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ نیز یکی دیگر از روزهای تاریخی مجتمع فولاد خراسان بود چرا که کارخانه فولادسازی شماره ۲ با حضور علی ربیعی و محمدرضا نعمت‌زاده، وزیرانِ آن زمانِ «تعاون، کار و رفاه اجتماعی» و «صنعت، معدن و تجارت» آغاز بکار کرد.

*پانزدهم اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ نیز در ادامه تکمیل زنجیره فولادسازی در مجتمع فولاد خراسان، بهره‌برداری از کارخانه گندله‌سازی در سایت نیشابور با حضور حسن روحانی، رئیس جمهور وقت صورت گرفت.

*در هجدهم آبانماه ۱۳۹۹ عملیات ساخت پروژه «کنسانتره سنگ آهن سنگان» و برون رفت این پروژه که به دلایل متعدد و مختلف از سال ۱۳۹۳ متوقف شده بود، آغاز شد.

*در اسفند ماه ۱۳۹۹ نیز شرکت فولاد خراسان با موفقیت در اخذ استاندارد محصول BS4449، گام موثری برای تسهیل صادرات خود به بازارهای منطقه‌ای، به ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس برداشت تا در سال ۱۴۰۰ موفق به کسب بالاترین رتبه رشد اقلام صادراتی فولاد کشور شود.

*مجمع فوق‌العاده عمومی این مجتمع نیز در آذر ماه ۱۴۰۱ برگزار شد و در آن افزایش یک‌هزار و ۱۱۰ میلیارد تومانی در آن به تصویب رساند تا فولاد خراسان در آغاز قرن پانزدهم خورشیدی به قطب اصلی تولید فولاد در شمال‌شرق کشور تبدیل شود.