بولیوی، چگونه تورم را شکست داد؟

وقتی در لاپاز، پایتخت بولیوی از هواپیما پیاده شوید، راهروهای فرودگاه با تصاویری از جاذبه‌های طبیعی و پروژه‌های ملی بولیوی پوشیده‌ شده‌اند، مثل خیلی از کشورها. اما در این میان یک تبلیغ غیرمعمول هم به چشم می‌خورد؛ تورم پایین. وقتی جهان دارد با تورم کشتی می‌گیرد، بولیوی جزو معدود کشورهایی‌ است که تورم را پایین نگه‌ داشته است.

کشوری که دوسال پیش با مقاومت مردمی توانست کودتای امریکایی را شکست دهد و دولت منتخبش را به سر کار برگرداند، در زمانی که میانگین تورم در منطقه آمریکای لاتین 14.5 درصد، در آرژانتین 50 درصد و حتی در اروپا 10 درصد است، نرخ تورمش تنها 3 درصد بوده و در سال گذشته هم تورم 0.5 درصدی داشته است.

اما بولیوی با چه ابزارها و سیاست‌هایی به این معجزه دست یافته؟ با ابزارهایی که در ایران وجود داشتند و بعد از جنگ یکی یکی نابود شدند. با سیاست‌هایی برعکس همه کارهایی که در ایران انجام داده‌اند. قیمت دلار را ثابت نگه‌داشته، و روی مواد غذایی و حامل‌های انرژی سوبسید می‌دهد.

قیمت غذا را چطور کنترل می‌کند؟ با یک شرکت دولتی به نام پشتیبانی تأمین مواد غذایی (EMAPA) که نمی‌گذارد شرکت‌ها از قدرت بازار سوء استفاده کنند و اگر قیمت مواد غذایی را بالا ببرند با عرضه آن مواد غذایی به بازار مانعشان می‌شود.

همین شرکت دولتی با حمایت از کشاورزان بومی و حمایت از اقتصاد روستایی به خودکفایی 90 درصدی در تولید خوراک رسیده‌ و عملا از بازار جهانی بی‌نیاز شده‌است.

ساختمان‌های متروکه ترویج و حمایت کشاورزی و تعاونی‌های روستایی را در فهرست مولدسازی وزارت جهاد کشاورزی به یاد بیاورید. با همین ابزارها بولیوی قیمت غذا را کنترل کرده، با فقر روستاها مبارزه کرده و به خودکفایی غذایی رسیده. ابزارهایی که در ایران آنقدر رها شده‌اند که حالا برای دولت پول ساختمان و زمینشان مولدتر است.

بولیوی صادرکننده گاز است و استحصال و صادرات گاز در انحصار دولت است، اما در داخل آن را با یارانه عرضه می‌کند.

در شرایطی که قیمت‌های جهانی غذا و انرژی بالا رفته و محرک تورم جهانی شده، بولیوی این مزیت را دارد که از واردات این دو بی‌نیاز است. اما مهم‌تر از آن اینکه قیمت را در داخل کنترل می‌کند و قیمت‌ها در آن انعکاس بازار جهانی نیست. 

جالب اینجاست که در مدت کمتر از یک‌سالی که دولت کودتای آمریکایی سرکار بود، به‌سرعت همان کارهایی را کرد که دولت‌های ایران می‌کنند. تعطیل کردن شرکت‌ها و کارخانه‌های دولتی، عدم کنترل قیمت‌ها، حذف یارانه‌ها و درخواست وام از صندوق بین‌المللی پول.

وقتی تحریم‌ها و فشار حداکثری آمریکا در ایران را نگاه کنیم، این وضعیت تلخ، خنده‌دار می‌شود. عجیب نیست که دولتی که اینطور زیر هجوم آمریکاست سیاست داخلی‌اش را از روی مدل کودتاچی آمریکایی کپی کند؟

متن گزارش ORINOCO TRIBUNE: در گزارش جدید موسسه تجارت خارجی بولیوی (IBCE)، یک مرکز تحقیقاتی خصوصی، تورم انباشته بولیوی برای سال 2021 فقط 0.54 درصد است. در همین حال، میانگین منطقه‌ای، طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، در سراسر آمریکای لاتین به 9.3 درصد رسیده است.

0.54 درصد بولیوی با ارقام بانک مرکزی همسایگانش مانند شیلی (6.5٪)، آرژانتین (41.8٪)، برزیل (8.24٪)، پرو (5.23٪) و پاراگوئه (6.23٪) کاملاً در تضاد است.

این گزارش نشان داد که بالاترین تورم مربوط به آموزش خصوصی (5.8٪) بوده است، اما هزینه‌های غذا و نوشیدنی در طول سال 2021 فقط 0.59٪ افزایش داشته است. حمل و نقل عمومی 0.39٪ افزایش یافته است. کوبیجا شهری با بالاترین تورم با رکورد 4.12 درصد، ترینیداد 0.92 درصد، سانتا کروز 0.88 درصد، لاپاز 0.57 درصد و کوچابامبا با 0.3 درصد است.

رئیس جمهور لوئیس آرس یک اقتصاددان حرفه‌ای است که حوزه تخصصش سیاست پولی است، او در دانشگاه شهردار سن آندرس (UMSA) در لاپاز، دانشگاه دولتی پیشرو کشور سیاست پولی را تدریس کرد.

از زمان بازگشت دموکراسی در نوامبر 2020، پرزیدنت آرس بر اقدامات طرف عرضه مانند هزینه‌های زیرساختی و فعال‌سازی مجدد شرکت‌های دولتی مانند کارخانه کود در بولو بولو، کارخانه‌های فرآوری مواد غذایی در سراسر کشور و EMAPA که زنجیره تامین را تضمین می‌کند، تمرکز کرده است. در تولید مواد غذایی اساسی ماه گذشته، زمانی که بازارها افزایش قیمت گوشت گاو را اعلام کردند، EMAPA در پاسخ اعلام کرد که فروش گوشت گاو را با "قیمت منصفانه" آغاز خواهد کرد که باعث اصلاح قیمت‌ها شد. 

مدیر EMAPA، فرانکلین فلورس، در ماه اکتبر اظهار داشت: "ما فروش گوشت گاو را در نقاط مختلف توزیعی که EMAPA دارد، مانند سوپرمارکت‌ها، و همچنین مستقیماً با بازاریاب‌های خرده‌فروشی و فروشندگان بازار که قیمت عمده‌فروشی برای آن‌ها تعیین شده است، آغاز خواهیم کرد، ما آن را با قیمت منصفانه توزیع خواهیم کرد.

در طول کودتا، تمام شرکت‌های دولتی بسته شدند، اقدامی که حاکمیت غذایی کشور را تهدید می‌کرد و اگر رژیم ظرف کمتر از یک سال سقوط نمی‌کرد، ممکن بود تورم ایجاد کند. با این وجود، رئیس جمهور لوئیس آرس توانسته است مدل اقتصادی دولتی بولیوی را بازسازی کند، مدلی که از سال 2006 منجر به وضعیتی شده است که در آن بولیوی 95 درصد از آنچه را که در غذا مصرف می‌کند تولید می‌کند و محافظت مهمی در برابر شوک‌های خارجی و اختلالات زنجیره تامین ایجاد می‌کند.