واحد تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان؛ دیده‌بان پیشرفت شرکت
محسن خجسته‌نژاد، رئیس تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان از پویایی واحد تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان خبر داد و تصریح کرد: به‌طورکلی واحدهای تحقیق و توسعه دیده‌بان پیشرفت صنعت فولاد هستند.
وی گفت: «تحقیق و توسعه» ماهیتا فعالیتی بلندمدت است و امکان دارد مسیر صنعت و فناوری آن در طول زمان تغییر کند یا افق‌های جدیدی در آن پیدا شود؛ به همین دلیل نیز همواره فعالیتی پرخطر در نظر گرفته می‌شود. با این همه گاهی، تنها راه‌حل بنگاه‌ها برای توسعه فناوری و دست‌یابی به موقعیت‌های جدید تجاری، ورود به مسیر پرپیچ‌وخم «تحقیق و توسعه» است.
خجسته‌نژاد گفت: طبق تحقیقات صورت‌گرفته با استفاده از داده‌های صنایع نه‌گانه کشور و اطلاعات مرکز آمار ایران مشخص شد که هزینه‌های تحقیقات (R&D) بیشترین تأثیر را بر بهره‌وری صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات و محصولات فلزی و فابریکی، محصولات شیمیایی و نفت، لاستیکی و پلاستیکی داشته است. این امر می‌تواند ناشی از ساختار بازار و بزرگ بودن بنگاه‌های این صنعت و یا شدت و مداوم بودن تحقیقات در این صنایع باشد. یکی از چالش‌های اساسی که واحدهای تحقیق و توسعه با آن مواجه‌اند کندی و طولانی بودن فرایند پژوهش است.
به گفته رئیس تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان، واحد تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان در همین راستا با عارضه‌یابی مشکلات و موانع موجود، با الگوبرداری از شرکت‌های مطرح دنیا نظیر آرسلورمیتال، نیپون و پوسکو، اقدام به اصلاح ساختار و فرایند و تعریف و اجرای پروژه‌های پژوهشی خود کرده است. این واحد علاوه بر عقد قراردادهای باز پژوهشی و جدیدا تفاهم‌نامه‌های بلندمدت با دانشگاه‌های برتر کشور و پارک‌های علم و فناوری و چابک‌سازی و ساده‌سازی فرایند عقد قرارداد با این مراکز، برای اولین بار در کشور «طرح پیش‌رانش دانشجویان نخبه» را نیز آغاز کرده
است.
وی استفاده از تجارب موفق جهانی در این زمینه را مؤثر دانست و گفت: با توجه به مسیر انقلاب صنعتی چهارم، پتانسیل‌های موجود در صنعت فولاد، امکان اتوماسیون کامل فرایند تولید فولاد با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین وجود دارد؛ به این معنی که تولیدکنندگان فولاد با استفاده از فناوری‌های هوشمند می‌توانند کنترل بسیار دقیق و کاملی بر فرایند تولید داشته باشند.
خجسته‌نژاد خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر، شرکت‌های برتر و مطرح فولادی دنیا توجه بسیار گسترده‌ای به امر پژوهش و فناوری کرده‌اند؛ به‌عنوان مثال شرکت آرسلورمیتال با 12 مرکز بزرگ پژوهشی و حدود 1500 نفر پرسنل تمام‌وقت و بودجه سالانه 250 میلیون دلاری (حدود 0.4 درصد از فروش) و یا شرکت پوسکو با بیش از 2000 پژوهشگر ثابت و بودجه 450 میلیون دلاری (حدود 0.9 درصد از فروش) تمرکز بسیار زیادی بر امر پژوهش دارند. این موضوع باعث شده پوسکو به یکی از شرکت‌های فولادی برتر در توسعه فناوری و دانش تبدیل شود.
شرکت فولاد هرمزگان نیز در راستای رشد و ارتقای دانش تکنولوژی خود با تکیه‌بر ساختار جدید و مدل جدید تقویت دانشجویان نخبه، از دانش، تخصص و نیروی جوانی دانشجویان دانشگاه نخبه و برتر کشور بهره برده است. این شرکت در راستای اجرای این طرح، با استفاده از ارتباط ایجادشده بین شرکت فولاد هرمزگان، دانشگاه‌های کشور و مرکز نخبگان استان، بانک پژوهشگران و دانشجویان نخبه در حوزه‌های تخصصی مورد انتظار خود ایجاد کرده است.
وی در تشریح فرایند و اقدامات واحد تحقیق و توسعه شرکت فولاد هرمزگان اظهار داشت:
واحد تحقیق و توسعه شرکت فولاد هرمزگان از سال 96 با تغییر ساختار اقدام به بهبود در راستای افزایش راندمان عملکرد خود کرد و پس از بررسی، الگوبرداری و مطالعات صورت‌گرفته، ساختار جدید را مطابق با روش اجرایی نسل پنجم شرکت‌های تحقیق و توسعه بنا نهاد. این واحد بر همین اساس ساختار خود را که متشکل از گروه طراحی و خدمات فنی مشتریان تحت مدیریت جامع متالورژی، طراحی و توسعه محصولات است راه‌اندازی کرد. وجود چنین ساختاری، علاوه بر ایجاد تعامل گسترده با واحدهای تولیدی، فروش و افزایش سبد محصولات، باعث ارتباطی مؤثر با مشتریان فولاد هرمزگان شده است.
با توجه به اینکه دنیا از نسل پنجم گذشته و وارد دوره جدید شده است، اکنون فولاد هرمزگان روی نسل ششم تحقیق و توسعه کار می‌کند که درواقع نوآوری باز Open innovation است. بسیاری از شرکت‌های برتر دنیا مسیر تحقیق و توسعه خود را از نوآوری باز دنبال می‌کنند. مسیر رشد شرکت‌های تحقیق و توسعه به این صورت است که در ابتدا واحدهای تحقیق و توسعه از کارکنان خود سازمان استفاده می‌کنند، اما به‌تدریج با رشد و ارتقای شرکت‌های تحقیق و توسعه و شرکت‌های دانش‌بنیان و پژوهشگران، مسیر تحقیق و توسعه شرکت‌ها به نوآوری باز تغییر می‌کند.
در فرایند نوآوری باز، از تمام ظرفیت‌های بیرونی استفاده می‌شود و هدف این است که سازمان بتواند برای تحقیق و توسعه خود از تمام پتانسیل‌های ممکن و شایستگی پژوهشگران بیرون از سازمان نیز استفاده کند.
فولاد هرمزگان با اتخاذ این رویکرد و با اجرای پروژه بنچ‌مارک (Benchmark)، دستورالعمل متناسب با آن را فراهم ساخته و پروژه‌ای را با دو دانشگاه برتر کشور آغاز کرده است. این پروژه‌ها در فاز اول، شامل انجام مطالعات فرایند کار واحدهای تحقیق و توسعه شرکت‌های برتر دنیا خواهد بود؛ سپس وضعیت واحد تحقیق و توسعه شرکت فولاد هرمزگان مورد بررسی قرار می‌گیرد. با تحلیل تفاوت‌های میان دو پروژه، بهترین روش و بهینه‌ترین حالت ممکن برای تبدیل‌شدن واحد تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان به واحد برتر کشور اتخاذ خواهد شد.
برای ایجاد واحد تحقیق و توسعه‌ای قدرتمند و پیشرو نیاز به ایجاد شبکه‌ای گسترده با پژوهشگران، جامعه دانشگاهی، شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز علمی است که در این خصوص واحد تحقیق و توسعه شرکت فولاد هرمزگان ابتدا اقدام به شناسایی دانشگاه‌های برتر، پارک‌های علم فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان کشور کرده است. در تصویر شماره 2 اسامی برخی از دانشگاه‌های مهم طرف قرارداد قائل مشاهده است.
حال که ساختار تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان اصلاح و با عقد قراردادهای پژوهشی بلندمدت زمینه همکاری چابک و طولانی با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی ایجاد شد، لازم بود فرایندهای داخلی واحد تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان نیز اصلاح شود. در این خصوص ابتدا مطالعه روش کاری واحدهای تحقیق و توسعه شرکت‌های بزرگ دنیا و سپس شرکت‌های برتر فولادی داخلی صورت گرفت و با بومی‌سازی فرایندها، مدل تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان ابداع شد. در این مدل 7 کارگروه به وجود آمد که تمامی نیازهای فولاد هرمزگان را پوشش می‌دهد. علاوه بر آن به دلیل وجود پژوهشگران، اساتید و دانشجویان نخبه، این کارگروه‌ها از غنای خوبی نیز برخوردار است.
اعضای کارگروه به‌صورت هفتگی جلسات مختلفی برگزار و ابتدا اقدام به عارضه‌یابی مشکلات می‌کنند و سپس سبد پروژه‌های پژوهشی تکمیل می‌شود. علاوه بر بررسی و حل مشکلات، در راستای استفاده از دانش‌های روز دنیا مطالعاتی در خصوص آخرین تکنولوژی‌ها و مقالات دنیا نیز انجام می‌شود.
پس از تعریف موضوعات پژوهشی ابتدا جلساتی با واحدهای متقاضی برگزار می‌شود تا دلایل تعریف موضوع مشخص شود. سپس پروژه‌ها به دو دسته پژوهشی و موردی تقسیم می‌شود. پروژه‌ها موردی به‌سرعت شروع و اجرایی می‌شوند و نیازی به دریافت فرم فراخوان و اعلان عمومی نیست.
این قبیل پروژه‌ها برای افزایش چابکی تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان تعریف و به‌سرعت پس از تعریف موضوع اجرایی می‌شوند. این در حالی است که پروژه‌های پژوهشی چرخه طولانی‌تری دارند و نیازمند بررسی و حل ریشه‌ای موضوعات هستند. وجود چنین ساختار منسجمی در کنار کارکنان فعال فولاد هرمزگان باعث رشد چشمگیر تعداد و کیفیت پروژه‌های پژوهشی شده است. ازاین‌رو سازمان به واحد تحقیق و توسعه اعتماد کرده و به این ترتیب شاهد رشد قابل‌توجه پروژه‌ها شده است. به‌طوری‌که از سال 1396 تاکنون حدود 130 پروژه پژوهشی توسط واحد تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان صورت گرفته است.
فولاد هرمزگان در راستای ارتقای اثربخشی پروژه‌های خود چندین اقدام را صورت داده است. در ابتدا پرداختی پروژه‌های موردنظر برمبنای اثربخشی لحاظ می‌شود. معمولا روال پرداخت در پروژه‌ها به این صورت است که از 100 درصد پرداخت مالی، 20 تا 30 درصد آن‌ها برای مطالعات اولیه پرداخت می‌شود و درصورتی‌که پروژه موفقیت‌آمیز باشد و بتواند افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه را برای فولاد هرمزگان به همراه آورد، سایر هزینه‌ها به پژوهشگران پرداخت می‌شود.
فعال کردن کارکنان فولاد هرمزگان و استفاده از دانش پژوهشگران بیرونی علاوه بر انجام پروژه‌های پژوهشی متعدد باعث شکوفایی واحد تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان شده که برخی از دستاوردهای آن به شرح ذیل است:
واحد برتر تحقیق و توسعه استان هرمزگان در سال‌های 1399،1398،1397 و 1400؛
واحد برتر تحقیق و توسعه کشور در سال 1399؛
تولید محصول برتر تحقیق و توسعه استان هرمزگان در سال 1397؛
تولید محصول برتر تحقیق و توسعه کشور در سال 1399؛
دریافت تندیس ساخت محصول نوآور برتر ایرانی در سال 1397؛
دریافت تندیس ساخت محصول نوآور برتر ایرانی در سه سال متوالی؛
راه‌اندازی دفتر پژوهش در پارک علم و فناوری هرمزگان؛
انجام بیش از 130 پروژه پژوهشی در چند سال گذشته.
برگزاری موفقیت‌آمیز کنفرانس‌های ملی و بین‌المللی
بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته و با توجه به طرح توسعه‌های موجود و تبدیل استان هرمزگان به قطب سوم تولید فولاد کشور، لزوم رشد سریع این استان در زمینه‌های مرتبط با فولاد، خصوصا ریخته‌گری پیوسته به‌شدت احساس می‌شد. به همین دلیل شرکت فولاد هرمزگان در راستای انجام وظایف خود ترتیبی اتخاذ کرد تا استان هرمزگان به‌عنوان قطب اصلی تولید فولاد جنوب کشور، بتواند پایگاه اصلی برای یکی از اجزای اصلی صنعت فولاد، چه‌بسا اصلی‌ترین رکن آن باشد.
بر همین اساس فولاد هرمزگان با همکاری گسترده کلیه متخصصان و شرکت‌های مرتبط در این حوزه اقدام به برگزاری اولین کنفرانس ریخته‌گری مداوم کشور کرد که با استقبال بسیار مناسب پژوهشگران صنعت فولاد مواجه شد و این موضوع باعث تغییر رویکرد و برگزاری کنفرانس به‌صورت جامع و بین‌المللی گردید.
واحد تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان همچنین با توجه به احساس نیاز در راستای همگام شدن با انقلاب صنعتی چهارم، اولین رویداد DATA START را برگزار کرد که برگزاری این رویداد در صنعت فولاد امری کاملا نو و خلاق است.
مشارکت در راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی استان هرمزگان
شرکت فولاد هرمزگان به‌منظور استفاده از ظرفیت‌های بومی استان هرمزگان و حمایت از پژوهش‌های استانی و پژوهشگران بومی، در راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری غیردولتی استان هرمزگان مشارکت کرده که اهداف زیر را محقق سازد:
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان؛
امکان حمایت از ایده‌های کارآفرینان استان در جهت کمک به صنایع استان؛
اعطای تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان؛
اعطای ضمانت‌نامه‌های بانکی به شرکت‌های دانش‌بنیان؛
مشارکت و سرمایه‌گذاری در طرح‌های ریسک‌پذیر.
راه‌اندازی این صندوق مزایای متعددی به همراه داشته است که ازجمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
شرکت‌ها علاوه بر خرید سهام و مالکیت سهم خود، می‌توانند به‌صورت سالیانه سود سهام دریافت کنند؛
سهام هر شرکت هرزمان قابل‌فروش و واگذاری است؛
سالیانه صندوق نوآوری و شکوفایی کشور مبلغی به صندوق‌های استانی کمک می‌کند و سود تسهیلاتی که صندوق دریافت می‌کند، سالیانه به سهام‌داران آن تعلق می‌گیرد (علاوه بر سود، آورده هر سهم، سود سرمایه‌گذاری دولت نیز به سهام‌داران اولیه صندوق تعلق می‌گیرد).
امکان استفاده از منابع این صندوق در طرح‌های پژوهشی شرکت فولاد هرمزگان وجود دارد. این صندوق با مشارکت شرکت‌های صنعتی بزرگ استان و دانشگاه‌های استان در حال شکل‌گیری است و طی مذاکرات صورت‌گرفته، رئیس پارک علم و فناوری استان هرمزگان عنوان کرد که از هر رسته کاری در استان یک نماینده به‌عنوان سهامدار عمده شرکت کند. همچنین تأکید شد که فولاد هرمزگان به‌عنوان عضو اصلی صندوق در این طرح شرکت کند.
راه‌اندازی سیستم مدیریت کنترل پروژه و مدیریت مستندات تحقیق و توسعه
اقدام دیگر واحد تحقیق و توسعه فولاد هرمزگان راه‌اندازی سیستم مدیریت کنترل پروژه است تا بتواند پروژه‌های مدنظر خود را مدیریت کند و پروژه‌ها در زمان مقرر مطابق با کیفیت مورد انتظار به پایان برسد. همچنین با توجه به اینکه تعدد پروژه‌های اجرایی در واحد تحقیق و توسعه مربوط به واحدهای بهره‌برداری بودند و تعدادی از این پروژه‌ها مشترک هستند و در سایر واحدها قابلیت استفاده دارند، واحد تحقیق و توسعه با همکاری واحد فناوری اطلاعات، سیستم مدیریت مستندات را راه‌اندازی کرده است و به‌زودی در سیستم‌های داخلی فولاد هرمزگان قابلیت دسترسی برای تمام کارکنان فولاد هرمزگان ایجاد می‌شود. در این سیستم تمام پروژه‌هایی که به‌صورت درخواستی، بهبودی و آینده‌نگری اجرایی شده، برای کارکنان در دسترس خواهد بود تا درصورتی‌که به مطالعه پروژه‌های انجام‌شده نیاز باشد، متناسب با کارگروه‌هایی که قبلا به آن‌ها اشاره شد، به اطلاعات دسترسی داشته باشند.
عقد تفاهم‌نامه تأسیس هنرستان جوار کارخانه فولاد هرمزگان
با توجه به شرایط صنعت فولاد و نیاز مبرم به نیروی انسانی متخصص برای آینده شرکت فولاد هرمزگان، لازم است از هم‌اکنون اقداماتی جهت تربیت نیروی انسانی صورت گیرد. واقعیت امر این است که ظرفیت‌های استان هرمزگان در اغلب رشته‌های فنی به‌ویژه متالورژی تا حدودی ضعیف است؛ چراکه زیرساخت‌های مناسب برای رشته متالورژی در این استان وجود ندارد.
در برنامه‌های بلندمدت قرار است استان هرمزگان به هاب صنعت فولاد کشور و یکی از قطب‌های اصلی آن تبدیل شود. ازاین‌رو به ارتقای آموزش در رشته‌های مرتبط با صنعت فولاد نیاز است. در این راستا واحد تحقیق و توسعه شرکت فولاد هرمزگان اقدام به درخواست ایجاد رشته‌های مرتبط با صنعت فولاد را از سازمان‌های ذی‌ربط داشت. اغلب مراکز آموزشی به این امر اذعان کردند که ایجاد رشته‌های تحصیلی جدید به سرمایه‌گذاری سنگینی نیاز دارد و در حال حاضر برای این مراکز آموزشی ایجاد رشته‌های مرتبط امکان‌پذیر نیست.
در این زمینه فولاد هرمزگان پیش‌قدم شد و طی تفاهم‌نامه‌ای که با آموزش‌وپرورش کل استان هرمزگان به امضا رساند، مشارکت خود را در ایجاد هنرستان فنی و حرفه‌ای جوار فولاد هرمزگان اعلام کرد. همچنین مقرر شد فولاد هرمزگان چندین اقدام را صورت دهد که اولین اقدام معرفی اساتید و خبره‌های صنعت جهت تدریس دروس تخصصی و حوزه‌های موردنیاز فولاد هرمزگان است. همچنین قرار شد فولاد هرمزگان هزینه‌های ایجاد دو رشته صنایع شیمیایی و متالورژی را قبول کند.
طی توافق اولیه قرار شد تجهیزات لازم جهت تأسیس دو رشته یادشده از سوی فولاد هرمزگان خریداری شود و به عبارت دیگر، تجهیز کارگاه توسط فولاد هرمزگان صورت گیرد. همچنین فولاد هرمزگان اقدام به تهیه فهرست اقلام موردنیاز سرمایه‌ای و مصرفی برای کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها کرده است. در همین حال فرایند اخذ مجوزها و خریدها انجام شده است. ضمن اینکه اساتید مجرب با همکاری واحد آموزش فولاد هرمزگان معرفی شدند و حدود دو ماه است که در هنرستان شهید احترامی جوار فولاد هرمزگان به تدریس مشغول هستند.
مقرر شده در سال‌های آینده نیز پس از فارغ‌التحصیلی هنرجوها، هماهنگی‌های لازم برای جذب و استخدام آنان نیز انجام شود البته این در صورتی است که این فارغ‌التحصیلان توانمندی‌های مدنظر فولاد هرمزگان را داشته باشند.
ارسال نظر