سهم ١٢ درصدی بانک صادرات ایران از کل تسهیلات اعطایی به بنگاه‌های کوچک و متوسط

به گزارش روابط‌عمومی بانک صادرات ایران به نقل از خبرگزاری مهر، تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط یکی از مهم‌ترین نوع تسهیلات بانکی است که به دلیل اهمیت آن دولت تکالیفی را برای بانک‌ها مشخص کرده و بانک مرکزی هرساله برای آن دستورالعمل‌های مختلفی را منتشر می‌کند. این تسهیلات برای بانک‌ها نیز جذاب است اما به دلیل سخت‌گیری‌های بانک مرکزی در اعطای این تسهیلات همه بانک‌ها قادر نبودند تا در این حوزه موفق عمل کنند. 

بر اساس تعریف قوانین تجارت ایران بنگاه‌های اقتصادی کوچک به بنگاه‌هایی گفته می‌شود که تعداد کارکنانش در یک سال گذشته کمتر از ٥٠ نفر باشند و بنگاه‌های اقتصادی متوسط هم به بنگاه‌هایی گفته می‌شود که تعداد کارکنانش در یک سال گذشته بین ٥٠ تا ١٠٠ نفر باشند. 

اهمیت بنگاه‌های کوچ و متوسط برای اقتصاد ایران

بر اساس اطلاعات آخرین اطلاعات منتشرشده از مجموع ٢٤ میلیون و ٥٠٠ هزار نیروی کار مشغول در کشور، در حدود ١٩ میلیون و ٣٠٠هزار نفر در بنگاه‌های کوچک و متوسط که کمتر از ٥٠ نفر هستند، فعالیت دارند و تنها ٥ میلیون و ٢٠٠ هزار نفر در بنگاه‌های بزرگ مشغول به کار بوده‌اند. درواقع بنگاه‌های کوچک و زودبازده، سهم ٧٨ درصدی در اشتغال کشور را دارند و مشخص است که نسبت اشتغال در بنگاه‌های کوچک و متوسط به کل اشتغال بنگاه‌ها طی سال‌های ٩٠ تا ٩٧ افزایش‌یافته است. در خصوص اهمیت این بنگاه‌های اقتصادی برای هر کشوری باید گفت که برای همه دنیا این موضوع دارای اهمیت زیادی است. به‌عنوان نمونه بر اساس آمار کمیسیون اروپا، ٨٣ درصد از خلق فرصت‌های شغلی جدید در اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر برعهده بنگاه‌های کوچک و متوسط بوده است.

سالم‌ترین و کاراترین تسهیلات

برای ادامه حیات این بنگاه‌ها به تسهیلات بانک‌ها نیاز دارند. در شرایطی که اقتصاد به مشکلاتی مانند رکود، تورم و تحریم  مواجه است، بانک‌ها بعضاً به بنگاه‌های با دیده تردید نگاه می‌کنند و نگران وصول تسهیلات خود هستند، لذا بنگاه‌های اقتصادی با ریسک بالا تسهیلاتی دریافت نمی‌کنند. به همین دلیل دولت‌های دوازدهم و سیزدهم و همچنین بانک مرکزی شرایط خاصی را برای پرداخت تسهیلات به این بنگاه‌ها در نظر گرفته که شرایط را برای بانک‌ها اندکی بهتر می‌کند. بر اساس همین تغییرات، تسهیلات به بنگاه تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی کوچک و متوسط یکی از سالم‌ترین تسهیلات در بخش بانکی است. معاون اداره اعتبارات بانک مرکزی که اخیراً در تشریح تصمیم‌های بانک مرکزی برای تسهیلات به این موسسات اقتصادی می‌پرداخت تأکید کرده بود: «در پرداخت تسهیلات به بنگاه‌های کوچک و متوسط استثنائاتی همچون نداشتن بدهی غیر جاری، نداشتن چک برگشتی و رعایت نسبت مالکانه در نظر گرفته‌شده است. و اظهارنظر شورای تأمین استان نیز  ضروری است.» 

بعد از ایجاد چنین شرایطی از سال ٩٩ به این‌طرف بود که برخی از بانک‌ها به دنبال اعطای تسهیلات به این بنگاه رفتند در حالی برخی از بانک‌های بزرگ مانند صادرات درگذشته و قبل از ایجاد شرایط مناسب نیز به این بنگاه تسهیلات بالایی را پرداخت کردند که همه آن‌ها وصول‌شده و ریسکی متوجه بانک نشد تا جایی که مجموع تسهیلات پرداختی بانک صادرات ایران در حمایت از بنگاه‌های کوچک و متوسط از تیرماه ١٣٩٥  لغایت پایان خردادماه ١٣٩٦ بالغ‌بر ٢٥ هزار و ٧٦٨ میلیارد ریال تسهیلات به ٢٧٥١ بنگاه کوچک و متوسط پرداخت کرده و همچنین از ابتدای سال ٩٦ تا پایان آذرماه ٩٧ به مرز ١٨٠ هزار میلیارد ریال رسید که همچنان جایگاه این بانک را در کمک به رونق تولید و پشتیبانی از اشتغال بین بانک‌های خصوصی کشور برجسته کرد. برای درک این عدد باید گفت که در سال گذشته طی یازده ماه تنها ٢٠٠ هزار میلیارد ریال تسهیلات از مجموع بانک‌ها به این بنگاه‌ها اعطا شد.

حمایت بانک‌های بزرگ از بنگاه‌های کوچک و متوسط

در سال گذشته و با تغییرات اعمالی از سوی بانک مرکزی، حجم تسهیلات پرداختی به واحدهای تولیدی کوچک و متوسط، جهش ٦٠ درصدی پیدا کرد. در سال ١٣٩٨ از ٩٧٥ هزار میلیارد تومان تسهیلات به واحدهای تولیدی تخصیص داده شده تنها ٥٤ هزار میلیارد تومان یعنی کمتر از شش درصد آن به بنگاه‌های کوچک و متوسط رسیده بود که در نیمه نخست سال گذشته حدود ٦٩٧ هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی اعطاشده که بنا بر اعلام مقام پولی، حدود ٨٥ هزار میلیارد تومان یعنی حدود ١٢ درصد از کل تسهیلات به بنگاه‌های کوچک و متوسط رسیده است که در این دوره سهم بانک‌های بزرگ از جمله بانک صادرات بیشتر از دیگر بانک‌ها بوده است. 

بر اساس آخرین آمار بانک مرکزی، در ١١ ماهه سال ١٤٠٠ بابت تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی کوچک و متوسط و طرح‌های نیمه‌تمام با پیشرفت بالای ٦٠ درصد در راستای اقتصاد مقاومتی ٢٠٠ هزار و ٢٦٤ میلیارد ریال تسهیلات پرداخت‌شده ولی باز بانک‌های بزرگ خصوصی شده همچون صادرات، همت به اعطای این تسهیلات گماردن و همچنان رکورددار هستند. 

برای بررسی بیشتر فضای تسهیلات دهی بانک‌ها به بنگاه‌های کوچک می‌توان از نمونه‌های موفق و ناموفق یادکرد. بسیاری از بانک‌ها همچنان تمایلی به اعطای تسهیلات به بنگاه‌های کوچک ندارند. باوجوداینکه دولت  تکلیف کرده تا بانک‌ها به اعطای تسهیلات در این حوزه بپردازند بازهم بانک‌های کوچک‌تر رغبتی برای این کار ندارند. 

بر همین اساس باید از بانک‌های خاص در این حوزه نام برد.بر اساس آمارهای بانک مرکزی و اتاق بازرگانی و وزارت صمت، برجسته‌ترین بانک در این حوزه در سال‌های اخیر بانک صادرات ایران بوده که  نمونه مناسبی برای بررسی در این حوزه است. این بانک برای حمایت از تولید و کمک به افزایش میزان اشتغال در کشور طی سال ١٣٩٩  به بیش از ٥٠ هزار واحد تولیدی کوچک و متوسط (SME) بیش از ٣٠٩ هزار میلیارد ریال تسهیلات حمایتی پرداخت کرد. در ماه‌های اخیر تسهیلات بانک صادرات به این بنگاه افزایش چشمگیری داشته و از شهریور سال گذشته تا مرداد سال ١٤٠١ بانک صادرات ٢٣ هزار فقره تسهیلات به ارزش ٢٣٥ هزار میلیارد ریال به بنگاه‌های کوچک و متوسط اعطا کرد. در حالی بانک صادرات این رقم از تسهیلات را پرداخت کرده که در سال گذشته مجموع تسهیلات اعطایی  بانک‌های کشور دو هزار هزار میلیارد ریال بوده که درواقع بیش از ١٢ درصد از این تسهیلات به بانک صادرات اختصاص داشته است. همچنین این بانک با پرداخت بیش از ١٤٤ هزار فقره تسهیلات به مجموع واحدهای تولیدی بیش از یک میلیون و ٣١٨ هزار و ٧٢٢ میلیارد ریال به این بخش اختصاص داده که سهم بزرگی در رونق و پیشبرد تولید و پایداری اشتغال در کشور داشته است.

یکی از دلایل توفیق بانک صادرات در این حوزه طرح‌های نوینی بود که برای حمایت از تولید راه‌اندازی کرد. 

با توجه به نمونه بانک صادرات ایران برای اعطای تسهیلات به بنگاه‌های اقتصادی کشور، با توجه به شرایط رکودی و تحریمی این بانک‌ها هستند که باید برای اشتغال و رونق اقتصادی تلاش بیشتری  کرده و کشور را نجات دهند در حال حاضر نزدیک به ١٠  درصد از نیروی کار کشور بیکار هستند و با توجه به اینکه بنگاه‌های کوچک بیشترین ظرفیت را برای جذب نیروی کاردارند لذا  تأمین مالی بنگاه‌ها می‌تواند شرایط اقتصادی کشور را نجات دهد.