در آستانه سفر آلمانی‌ها و ژاپنی‌ها به ایران؛
دیپلماسی به وقت تهران
مستقل آنلاین/ مجید مسعودی: در آستانه سفر وزیر امور خارجه آلمان و نخست‌وزیر ژاپن به تهران، بازار گمانه‌زنی پیرامون اهداف این سفرها، پیام‌های احتمالی و میزان موفقیتشان داغ است.
اکنون همه منتظرند ببینند تحرکات دیپلماتیک هفته جاری، می‌تواند یخ روابط ایران و آمریکا را باز کند یا نه. همه در انتظارند بدانند نظر ایران در مورد پیشنهاد آلمانی‌ها پیرامون نجات برجام چیست و اینکه شینزو آبه می‌تواند میانجی مناقشه ایران و آمریکا لقب بگیرد یا خیر؛ دیپلماسی به وقت تهران.
یک ماه گذشت
18 اردیبهشت امسال بود که تصمیمات شورایعالی امنیت ملی پیرامون برجام بوسیله رئیس آن رونمایی شد. بر این اساس ایران اعلام کرد اضافه اورانیوم غنی‌شده بالای 300 کیلوگرم و اضافه آب سنگین تولید شده بالای 130 تن خود را که تا پیش از این ملزم به فروشش بود را نخواهد فروخت. همچنین ایران به اروپا 60 روز فرصت داد تا موانع تبادلات تجاری بانک‌های ایرانی را رفع کند و زمینه را برای صادرات نفت ایران فراهم کند که در آن صورت ایران مطابق قبل دو تعهد گفته شده را مجدد اجرا خواهد و در صورتی که در مدت 60 روز، دو مانع گفته شده رفع نگردید، آنگونه که حسن روحانی اعلام کرد ایران دو اقدام دیگر انجام خواهد داد. یکی عدم پایبندی به سطح غنی‌سازی مصرح در برجام(3.67 درصد) و دیگری تصمیم درباره نیروگاه اراک که مطابق توافق هسته‌ای قرار بود با مشارک 5+1 تکمیل شود. رئیس‌جمهور در این‌باره توضیح داد که باز هم اروپایی‌ها 60 روز فرصت خواهند داشت که صدور نفت ایران را تسهیل کنند و موانع تجاری با بانک‌های ایران را بردارند که در غیر اینصورت به گفته رئیس‌جمهور ایران «اقدام بعدی» را انجام خواهد داد. حسن روحانی توضیح نداد که منظور از «اقدام بعدی» چیست. همچنین روحانی از این گفت «که اگر[اروپایی‌ها] بخواهند از این اقدام ما بهانه‌جویی بکنند و پرونده ایران را به شورای امنیت برگردانند با یک اقدام بسیار قاطعی روبرو خواهند شد». آن زمان برخی ناظران این «اقدام قاطع» را خروج ایران از ان‌پی‌تی ارزیابی کردند.
از آن روز تا امروز یک ماه گذشته است و اروپا تنها یک ماه دیگر فرصت دارد برجام را نجات دهد(گرچه همان ایام سه کشور اروپایی عضو برجام(آلمان، فرانسه، انگلیس) بیانیه دادند و ضرب‌الاجل ایران را رد کردند).
آلمان‌ها و ژاپنی‌های خیرخواه؟
هایکو ماس وزیر خارجه آلمان امروز اعلام کرد که فردا به تهران می‌آید تا ایران را در جریان تلاش‌های اروپا برای تسهیل تجارت با ایران آگاه کند. او تاکید کرد که «برنامه اروپایی اینستکس باید یک تجارت مقاوم در برابر تحریم‌ها را امکان‌پذیر کند» و از این گفت که «البته همه طرف‌ها به محدودیت‌های این برنامه آگاهند» که البته از جانب همتای ایرانی خود پاسخ گرفت که «در برجام اقدام مهم نیست بلکه نتیجه مهم است. اینکه گفته شود ما تلاش کردیم و نشد، خب ما هم می‌توانیم از این به بعد تلاش کنیم و نشود». ژاپنی‌ها هم البته در این موضوع فعال شده‌اند و گویا قرار است نخست‌وزیر این کشور چهارشنه این هفته به تهران بیاید. گرچه حالا خبرهای ضد و نقیضی در این رابطه مطرح شده است و حتی حرفش هست که ابتدا وزیر خارجه این کشور به تهران بیاید و اگر زمینه‌ای برای حضور و مذاکره بیشتر بود، آن‌گاه شینزو آبه نخست وزیر این کشور به ملاقات رهبران ایران بیاید.
سوال اما این است که چرا آلمان و ژاپن؟ چرا این دو کشور در تلاش برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا و احتمالا ایفای نقش میانجی هستند و چرا ایفای این نقش برای ایران هم مطلوبیت دارد؟ قاسم محبعلی، دیپلمات پیشین وزارت خارجه به مستقل آنلاین می‌گوید: «هر دو کشور آلمان و ژاپن با آمریکا روابط خوبی دارند و تعارض منافع چندانی با این کشور – مثلا برخلاف روسیه و چین – ندارند و از این رو ایران ابزار چانه‌زنی‌شان در تعامل با آمریکا نخواهد بود. این دو کشور همچنین نفوذ اقتصادی و سیاسی بین‌المللی دارند و می‌توانند در آینده اقتصادی ایران نقش بازی کنند». محبعلی البته اضافه می‌کند که «این دو کشور هم مانند هر کشور دیگری به دنبال منافع خود هستند؛ البته منافع اقتصادی مشخص. این دو کشور از افزایش تنش ایران و آمریکا سود نمی‌برند که متضرر هم خواهند شد.»
«وسط ایستادن مرگ تدریجی است»
از محبعلی در مورد کاهش تعهدات ایران در قبال برجام می‌پرسم که اینگونه پاسخ می‌دهد: «یا ایران باید تصمیم بگیرد سلاح هسته‌ای بسازد که ته داستان سرنوشتی مانند کره شمالی نصیبش خواهد شد و حتی به دلیل موقعیت ژئوپولتیک ایران جنگ هم درخواهد گرفت یا اینکه تصمیم بگیرد مذاکره کند و مسائل خود را با آمریکا حل کند. وسط ایستادن، مرگ تدریجی است».
ارسال نظر