نبرد ناتمام جنگلبانان و مجلسی‌ها برای نجات جنگل

اجرای طرح تنفس جنگل از اواخر سال ۱۳۹۶ آغاز شد و اکنون با گذشت بیش از یک سال از زمان آغاز طرح، چالش هایش مشخص شد، چالش هایی که مخالفان طرح می گویند از قبل نسبت به بروز آنها هشدار داده بودند.

مخالفان طرج تنفس جنگل ها مدعی هستند که با اجرای این طرح، سرعت تخریب جنگل ها به دلیل انجام نشدن عملیات حفاظتی و نگهداری افزایش می یابد و با ممنوعیت اجرای طرح های در حال اجرا توسط شرکت های بهره بردار، به دلیل مقرون به صرفه نبودن فعالیت شرکت های بهره بردار و همچنین ناتوانی دولت در تأمین حقوق نیروهای حفاظتی عضو این شرکت ها، هزاران هکتار از جنگل های تحت مراقبت عملاً بلاتکلیف رها می شوند.
پیگیری های مخالفان طرح تنفس جنگل ها بویژه در هفته های اخیر با توجه به مطرح شدن بحث تعدیل نیروهای حفاظتی شرکت های بهره بردار و رها شدن جنگل ها بدون جنگلبان، تا حدودی حساسیت برخی مسئولان را جلب کرده است. اخیراً نیز کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی برای تصمیم گیری در مورد استمرار اجرای این طرح در سال های آتی استعلامی از جامعه جنگلبانی ایران انجام داده تا با ارزیابی تأثیرات منفی اجرای این طرح که بر اساس مستندات توسط جنگلبانان ارائه می شود، در مورد استمرار یا توقف آن در صحن علنی مجلس موضوع به بحث گذاشته شود.

استعلام از متخصصان
جامعه جنگلبانی ایران نیز به همین مناسبت و در پاسخ به این استعلام پیش از ظهر امروز به مدیریت دکتر «محمد امینی» رئیس شعبه جامعه جنگلبانی ایران در مازندران، نشستی را با حضور تعدادی از جنگلبانان، پژوهشگران و متخصصان حوزه مدیریت جنگل، فعالان محیط زیستی و مدیران و کارشناسان بازنشسته حوزه جنگلداری و منابع طبیعی در سالن اجتماعات دانشکده منابع طبیعی ساری برگزار کرد.
نشست امروز پیرامون چند محور اصلی برگزار شد؛ حفاظت، مسائل حقوقی و قضایی، اقتصادی و اجتماعی، موضوعات مرتبط با دام، واگذاری‌ها، حدنگاری، آفات و بیماری‌ها، آثار وقایع و حوادث غیرمترقبه شامل سیل و حریق، توسعه جنگل، احیا جنگلکاری، جنگل شناسی و پرورش جنگل، مهندسی و شبکه راه ها، آماربرداری و داده پردازی، تهیه طرح های جدید و تجدید نظر، پشتیبانی، نیروی انسانی فنی و حفاظت طرح ها، تجهیزات حفاظتی، استفاده از ظرفیت سمن ها و تعاونی ها و انجام تعهدات دو طرفه برخی از مسائلی بودند که در نشست امروز پیرامون آنها دیدگاه هایی مطرح شد.
دبیر این نشست در بخشی از اظهارات خود بهترین راه برای حفاظت از جنگل های شمال را اجرای طرح صیانت برشمرد و گفت: اگر دولت از همین حالا هم طرح صیانت از جنگل های شمال را که سال ۱۳۸۲ تدوین و تصویب شد به درستی اجرا کند به نتیجه مناسب خواهد رسید.

دکتر محمد امینی افزود: در آن طرح استانداردهای زیست محیطی و تکلیف هر دستگاه مشخص شده است. همان سال در مقاله ای که در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار کشور منتشر کرده بودم نوشتم که نباید نسخه یکپارچه ای برای جنگل ها بنویسیم، اما با اجرای طرح تنفس دقیقاً همین اتفاق برای مدیریت جنگل ها افتاده است.

شروطی که نادیده گرفته شد
وی ادامه داد: یازده شرط برای اجرای طرح تنفس جنگل در نظر گرفته شده بود که می توانست از جنگل حفاظت کند، اما هیچکدام مورد توجه قرار نگرفت. بدون اینکه پیامدهای اجرای این طرح بررسی شود اقدام به اجرای آن کردند و امروز عواقب آن را به طور آشکار می بینیم.
رئیس شعبه جامعه جنگلبانی ایران در مازندران به تصمیم گیری نکردن در باره درختان خشک افتاده به عنوان یکی از اشکالات یاد کرد و گفت: نتیجه جدی نگرفتن مشورت های تخصصی مدیریت جنگل این شده که امروز طرح های هادی روستایی و طرح های تفصیلی شهری منابع طبیعی را تهدید می کنند. به استناد اظهارات مسئولان رسمی استان و آمار اعلام شده اداره کل بازرسی مازندران، طی ۲۰ سال اخیر یکصد هزار ویلای دارای سند در مازندران ساخته شد. مرداد ۱۳۹۵ به دستور وزیر جهاد کشاورزی، واگذاری اراضی منابع طبیعی تا ۱۰۰ هکتار در هر استان برای اجرای طرح های کشاورزی مجاز اعلام شد. یا می بینیم که طرح های بزرگ اجرایی بدون پیوست محیط زیستی تصویب و اجرا می شود. همه این مسائل به دلیل جدی نگرفتن کارشناسی ها در مدیریت جنگل است.

جنگل های خالی از جنگلبان
شرکت کنندگان در این نشست از آنچه که بیکار شدن نیروهای حفاظتی نامیدند نیز به عنوان تهدیدی جدی برای جنگل ها مطرح کردند. آنها مدعی شدند که در صورت استمرار این وضعیت، نیروهای حفاظتی که عمدتاً از افراد بومی با سابقه دامداری در جنگل ها هستند، به پشتوانه قانون و پیشینه فعالیت دامداریشان در عرصه ها، به همان فعالیت روی می آورند و حتی با محکوم کردن سازمان جنگل ها و منابع طبیعی، بخش هایی از جنگل را برای فعالیت در اختیار می گیرند. بر همین اساس مخالفان طرح تنفس جنگل و حاضران در این نشست معتقدند که اهمیت حفظ نیروهای حفاظتی جنگل و تأمین امنیت شغلی آنها در شرایط کنونی کمتر از اهمیت حفظ خود جنگل ها نیست.
امینی در این باره گفت: پیش بینی کرده بودیم که طرح تنفس جنگل چه آسیبی به جنگل ها می زند؛ مثلاً کاهش نیروهای حفاظتی. تعداد نیروهای حفاظتی از جنگل رو به کاهش است. از برنامه سوم توسعه به بعد ریزش نیروهای سازمان جنگل ها آغاز شد. سال ۱۳۹۴ اعلام شده بود که تعداد نیروهای حفاظتی سازمان جنگل ها در سراسر کشور به دلیل ریزش نیروها و جذب نشدن نیروهای جدید از حدود ۱۸ هزار و ۶۰۰ نفر در برنامه سوم، به زیر ۱۲ هزار نفر در سال ۱۴۰۰ می رسد. زیرا در این ۱۵ سال نیرویی جایگزین نشد و پست ها خالی ماند.
وی افزود: در همین وضعیت می بینیم که کارگران شرکت های حفاظتی چند ماه است حقوق نگرفتند. چون اعتبار مورد نیاز برای حقوقشان تأمین نشد. سال ۱۳۹۴ دولت اعلام کرده بود برای اجرای طرح تنفس جنگل به ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که تقریباً ۲۰ درصد آن تأمین شد.

پوپولیسم منابع طبیعی یا کوتاهی جامعه جنگلبانی؟
امینی تفکیک عرصه ها برای برنامه ریزی بر اساس عرصه های حفاظتی، تولیدی، احیایی و قابل بهره برداری و همچنین عرصه های بدون طرح یا مجری را از راهکارهای ضروری برای برنامه ریزی در حوزه مدیریت جنگل ها برشمرد و گفت: تدوین برنامه ملی جنگل با محوریت نقش دولت در کلیت برنامه و همچنین نقش قوه قضاییه و مجلس و نیروهای انتظامی، تدوین سند ملی محیط زیست و توجه به رعایت پیوست محیط زیستی پروژه ها با توجه به مکان اجرای هر پروژه از نکاتی هستند که باید برای مدیریت جنگل ها و منابع طبیعی مورد توجه قرار بگیرند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه عده ای برای توجیه طرح تنفس جنگل روی اذهان جامعه فشار آوردند، گفت: متأسفانه می بینیم که با هدف درست نشان دادن این طرح غیرکارشناسی و بدون پشتوانه، دائم از کاربردی بودن آن در مصاحبه ها حرف می زنند و مسیری شبیه به پوپولیسم جنگلداری را در پیش می گیرند. در حالی که اساس و ریشه اجرای این طرح زیر سوال است. جالب اینجاست که سازمان حفاظت محیط زیست در بند ب پیشنهاد خود مبنی بر اجرای طرح تنفس جنگل ها تأکید کرده بود که استراحت جنگل ها به صورت موردی انجام شود. یعنی نظر حفاظت محیط زیست هم فراگیر اجرا شدن این طرح نبود. اما مسئولان تمام جنگل ها را مشمول اجرای این طرح دانستند و امروز پیامدهای آن را می بینیم.
با این حال «محمد نجاتی» فعال محیط زیستی از انجمن مردم نهاد باغ های هیرکانی در این نشست عامل اصلی شرایط کنونی و برخی از این سوءاستفاده ها از جنگل و اجرای طرح تنفس جنگل ها را که از نظر او به خاطر نداشتن پایه و مستندات علمی نمی تواند عنوان طرح را داشته باشد، کوتاهی خود سازمان جنگل ها و جامعه جنگلبانی و فعالان محیط زیست دانست.
وی در این نشست تصریح کرد که برای آگاهسازی جامعه اقدام مناسبی انجام نشد و همین عاملی شد تا امروز عده ای در قالب پوپولیسم منابع طبیعی از طرح تنفس جنگل حمایت کنند.

نجاتی بر این باور است که مجلس و نمایندگان به طور کامل در جریان چالش های مربوط به منابع طبیعی و جنگل ها هستند، اما عزمی و اراده ای برای حل این مشکل در آنها دیده نمی شود.
در مسیر تخریب
حاضران در این نشست نیز هر کدام نکاتی را در مورد پیامدهای منفی طرح تنفس جنگل و آسیب هایی که استمرار آن می تواند به جنگل ها وارد کند مطرح کردند. یکی از چالش های مطرح شده در این نشست فراتخصصی شدن چالش ها، سازمانی بودن موانع و غلبه عوامگرایی بر تخصص در مدیریت جنگل ها بود. موافقان این دیدگاه معتقدند که مدیریت ضعیف سازمان جنگل ها و تضعیف جایگاه سازمانی این نهاد از عوامل اصلی چالش های موجود در برنامه های مربوط به مدیریت جنگل محسوب می شود.
برشمردن برخی عوامل کاهش جنگل ها و افزایش برداشت از جنگل ها در واحد سطح نیز یکی دیگر از ریشه های وضعیت کنونی مطرح شد که به گفته «علی اسدی اتویی» مشاور و مسئول سابق کمیته های فنی معاونت جنگل منابع طبیعی مازندران، به بازه زمانی دهه ۶۰ و سال های جنگ تحمیلی و دستور افزایش برداشت از جنگل ها در واحد سطح برای تأمین هیزم و ذغال مورد نیاز مناطق جنگی مرتبط عنوان شد.
برخی کارشناسان حاضر در نشست نیز اجرای طرح تنفس جنگل ها را عامل تبدیل شدن عرصه های جنگلکاری شده به تمشکزار عنوان کردند. از نظر این دسته حتی در صورت پشتیبانی مالی از اجرای طرح تنفس جنگل و حفظ نیروهای حفاظتی، حفاظت از جنگل ها فقط فیزیکی شده و دیگر حفاظت بیولوژیک انجام نمی شود.
چالش دیگر اجرای طرح تنفس جنگل ها رها شدن زیرساخت های ایجاد شده در جنگل ها عنوان شد. به اعتقاد مخالفان این طرح غیرفعال شدن شرکت های بهره بردار که همواره زیرساخت هایی اساسی مانند راه های جنگلی را نگهداری و ترمیم می کردند، سبب می شود که این راه ها به مرور از بین بروند و در مواقع ضروری مانند آتش سوزی ها عملاً دسترسی به اعماق جنگل ها از بین برود.
این گروه همچنین علاوه بر چندین هزار کیلومتر راه جنگلی که در چند ماه اخیر به دلیل ترمیم و نگهداری نشدن و همچنین رانش های گسترده اخیر بخش مهمی از آنها از بین رفته، بلاتکلیف ماندن و رها شدن حدود ۳۰۰ هزار هکتار سطح جنگلکاری شده را یک فرصت سوزی بزرگ برای جنگل های شمال می دانند و بر این باورند که باید طرح هایی مبتنی بر پیشینه و پشتوانه علمی و داده های کارشناسی تدوین شود.

پیامدهای اقتصادی و صنعتی
به گفته مخالفان اجرای طرح تنفس جنگل ها، از بین رفتن فرصت های شغلی با اجرای این طرح صرفاً به بیکاری نیروهای حفاظتی محدود نمی شود، بلکه کاهش عملکرد صنایع وابسته به ویژه شرکت چوب و کاغذ مازندران نیز از چالش های شغلی و اقتصادی این طرح محسوب می شود.

«علی اکبر رفیعی» نماینده شرکت چوب و کاغذ مازندران در این نشست با بیان اینکه این شرکت یکی از پیشگامان زارعت چوب در ایران است و به این موضوع بی توجه نبود، گفت: شرکت چوب و کاغذ مازندران زمانی که کسی فکرش را نمی کرد روزی با کمبود چوب مواجه شویم، واحد زراعت چوب را تشکیل داد. در ۱۲ هزار هکتار نیز با زارعان قرارداد دارد و امروز هم از همین اراضی و قراردادها، حدود ۱۵۰۰ تن در ماه چوب دریافت می کند.
وی افزود: اما چالش اینجاست که با اجرای طرح تنفس جنگل و جلوگیری از برداشت درختان شکسته افتاده، در شرایط اقتصادی و ارزی امروز، این شرکت با وضع بسیار دشواری مواجه شده است. طبق آخرین آمار تولید این کارخانه، از ابتدای سال جاری تا کنون فقط به اندازه ۲۰ درصد توان این واحد بزرگ اقتصادی بود، واحدی که در دهه ۷۰ حدود ۶۰۰ میلبیون دلار برای ساخت آن هزینه شد تولید داشتیم.
رفیعی گفت: موجودی چوب کارخانه در حال حاضر تقریباً صفر است و کارخانه ای با این همه هزینه و توان تولید، مانند شالیکوبی ها باید روزهای متوالی منتظر بماند تا محصول اولیه واردش شود و استارت بزند و چند روز کار کند و دوباره خاموش شود تا چوب جمع شود.
وی در پاسخ به پرسش یکی از حاضران درباره استفاده از ارز یارانه ای برای واردات چوب مورد نیاز گفت: طبق قانون واردات چوب مشمول ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی می شود. اما وقتی شرکت مراجعه می کند می گویند برای دارو ارز نداریم، چه برسد به چوب. مشکل اینجاست که اگر هم شرکت بخواهد با ارز آزاد اقدام به خرید چوب کند، دستگاه های نظارتی ورود می کنند و با تخلف برشمردن این اقدام با شرکت برخورد می کنند.

روزنه های سودجویی قانونی از جنگل
یکی از ابهامات پاسخ داده نشده در این بخش از نشست، چگونگی پر بودن مخزن چوب برخی شرکت های خصوصی استان در همین وضعیت کنونی و خالی بودن مخزن چوب شرکت چوب و کاغذ بود. تقریباً هیچیک از حاضران پاسخ روشنی به این موضوع ندادند.
همچنین به گفته برخی حاضران در نشست، در شرایطی که شرکت های بهره بردار مجاز به برداشت درختان شکسته افتاده از جنگل ها نیستند، هر روز مجوزهایی برای برداشت این درختان به برخی افراد حقیقی داده می شود و چوب هایی از جنگل خارج می شود که در نهایت در واحدهای مختلف مانند چوب و کاغذ فروخته می شوند و سود آنها به جیب برخی افراد خاص می رود.
این دیدگاه ها در حالی مطرح می شود و قرار است جمع بندی آنها در اختیار کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس قرار بگیرد که برخی منتقدان اجرای طرح تنفس، انگشت اتهام را به سمت مجلس که این قانون را تصویب کرد نگه داشته اند.

«بهرام دلفان اباذری» کارشناس پارک ها و ذخیره گاه های جنگل سازمان جنگل ها یکی از همین افراد است. او بر این باور است که نمایندگان از پیامدهای قانون تنفس جنگل آگاه هستند.
دلفان اباذری اشاره ای به حضور دو نماینده مازندران یعنی «علی محمد شاعری» نماینده شرق استان و «شمس الله شریعت نژاد» نماینده تنکابن و رامسر در کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی و «احمدعلی کیخا» در رأس این کمیسیون کرد و با بیان اینکه هر ۳ نماینده از مدیران رده بالای منابع طبیعی و سازمان جنگل ها بودند، گفت: چطور می شود که این افراد با آن همه سابقه فعالیت در زمینه جنگل ها و منابع طبیعی ندانند که امروز نیاز جنگل ها چیست؟
وی افزود: از آستارا در گیلان تا گلیداغی در گلستان پیامدهای برخی سوء مدیریت ها امروز مشهود است. نیازی به مستندات و آمار نیست. کافی است نگاهی به هر نقطه از این نوار سبز شمالی بیندازیم و دریابیم که وضعیت چگونه است. این نمایندگان نیز در جریان شرایط هستند.

چشم امید به مجلس
با این حال رئیس شعبه جامعه جنگلبانی ایران در مازندران معتقد است که مجلس می تواند در صورت پیگیری این جمعیت، راه را برای توقف طرح تنفس و جلوگیری از پیامدهای آن را هموار کند.
دکتر «محمد امینی» پس از این نشست در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره علل استعلام کمیسیون کشاورزی از جامعه جنگلبانی بابت بررسی مجدد طرح تنفس جنگل ها در خانه ملت و بازنگری در اجرا شدن یا نشدن آن گفت: در ماه های گذشته از کانال های مختلف برای نمایندگان عنوان شد که تبعات اجتماعی و تخریب های زیست محیطی این تصمیم بالاست و کمیسیون کشاورزی نیز پذیرفت که بر اساس مستندات یک بار دیگر این موضوع را مورد بررسی قرار دهد.
وی در پاسخ به این پرسش که استعلام کمیسیون کشاورزی ممکن است جنبه ای صوری داشته باشد، اظهار کرد: تصمیم این کمیسیون برای استعلام و بازنگری مجدد احساسی و لحظه ای نیست. پیامدهای منفی اجرای این طرح در همین چند ماه دیده شده است. این تبعات ممکن است بزرگتر شوند.
این پژوهشگر جنگل و منابع طبیعی گفت: چندی پیش شاهد تحصن تعدادی از کارگران چوب و کاغذ بودیم. پس از آن نوبت به کارگران نکاچوب و بعد هم شرکت های دیگر رسید. این موضوع در حال تبدیل شدن به چالشی اجتماعی است. ضمن اینکه افزایش تعداد پرونده های تخلف در حوزه منابع طبیعی نشان می دهد که هجوم فرصت طلبان به جنگل ها نیز به دلیل کاهش نظارت بر این عرصه ها افزایش یافته است. این یعنی تخلفات در حال افزایش است. تحلیل نیروهای حفاظتی سازمان جنگل ها و شرکت ها نیز نشان می دهد احتمال اینکه تعداد تصرفات به صورت مخفی دور از چشم قانون بیشتر شود وجود دارد.
رئیس شعبه جامعه جنگلبانی ایران در مازندران درباره خروجی این نشست اظهار داشت: دیدگاه های مختلفی مطرح و موضوع از زوایای مختلف اجتماعی، حفاظتی، زیست محیطی و فنی بررسی شد. جلسه خوبی بود. خروجی جلسه برای کمیسیون کشاورزی و مراجع ذیربط فرستاده می شود. اینکه مجلس هم که از جامعه جنگلبانی برای بررسی مجدد این طرح استعلام کرد یعنی این مجموعه معتبر علمی می تواند مورد مشورت مجلس شورای اسلامی قرار بگیرد و مستنداتش کارآیی دارد. مجلس هم برای برنامه سالانه و هم برای برنامه پنج ساله این اطلاعات را لازم دارد.

تفسیر واژه ها
امینی تصریح کرد: تاکید مسئولان کشور در باره جنگل ها و منابع طبیعی بر حفاظت است؛ نه تعطیلی. حفاظت و بهره برداری درست و مدیریت و استفاده از ذخایر طبیعی در کنار هم قرار دارند. وقتی گفته می شود بهره برداری، یعنی بهره برداری در همه بخش ها؛ نه فقط برداشت از جنگل. گردشگری، کشت گیاهان و پرورش جانواران در جنگل ها و منابع طبیعی هم بهره برداری محسوب می شوند.
وی در پاسخ به این پرسش که مجلس یک بار به اجرای این قانون رأی داده و با این وضع امیدی به بازگرداندن رأی مجلس وجود دارد، گفت: معتقدم ما هر وقت که حرف مان را خوب زدیم و قدرت چانه زنی را بالا بردیم مجلس هم با ما همکاری کرد. کلیت مجلس سالم است. اینکه برخی افراد گاهی تصمیم درست نمی گیرند را نباید به حساب کلیت مجلس گذاشت. تصویب طرح تنفس هم بابت این بود که خود سازمان جنگل ها پیگیر بود. سازمان حفاظت محیط زیست گفت این طرح فقط در چند مورد باید اجرا شود، اما سازمان جنگل ها به دلیل اشتباه رویه داخلی سازمان طرح را فراگیر کرد.

رفتارهای سیاسی مدیران
رئیس شعبه جامعه جنگلبانی ایران در مازندران درباره دلیل موافق بودن برخی مسئولان منابع طبیعی با طرح تنفس در مصاحبه ها گفت: یک واقعیت غیرقابل انکار در این زمینه وجود دارد؛ اینکه دیدگاه های کارشناسی بدنه سازمان جنگل ها با نظرات مدیران سطوح عالی این سازمان یکسان نیست. چون بدنه نظر کارشناسی می دهد و مدیران رفتار سیاسی دارند. به همین دلیل می بینیم که برخی مدیران مرتبط با جنگل در مصاحبه ها از طرح تنفس جنگل حمایت می کنند و در محافل خصوصی مخالف آن هستند.
امینی بهترین جایگزین طرح تنفس جنگل را اجرای درست و دقیق طرح صیانت از جنگل ها دانست و افزود: برای حفظ منابع طبیعی و محیط زیست و نه فقط جنگل باید به سمت اجرای طرح صیانت برویم. تمام ایده هایی که بعد از تدوین طرح صیانت مطرح شد، در همان طرح جامع وجود دارد. در غیر این صورت منابع طبیعی را از دست می دهیم.
وی گفت: امنیت غذایی ما وابسته به منابع طبیعی شمال کشور است و حدود ۲۰ درصد غذای ایران را شمال تأمین می کند که خیلی از اینها تک محصولی هستند و فقط در شمال کشور تولید می شوند. این اکوسیستم های طبیعی هستند که می توانند آفات را کنترل کنند، نه سموم و کودهای شیمیایی. اگر این اکو سیستم را حفظ کنیم، آن خسارات را نمی بینیم. در غیر این صورت باید چند برابر هزینه کنیم و البته برخی هزینه ها هرگز جبران نمی شوند. بی توجهی به طرح صیانت فرزندان را ما با این وضعیت روبرو خواهد کرد. خیلی هم طول نمی کشد؛ سال ۹۳ گفتم در مصاحبه ای گفتم مازندران خشک می شود و امروز خشکی را در مازندران لمس می کنیم.

بیم و امیدهای جنگل
صرف نظر از همه دیدگاه ها و اظهارات کارشناسان و مدیر این گردهمایی کارشناسی، آنچه که در این نشست بارها به چشم آمد، چالش های ناشی از یکپارچه نبودن امور مربوط به مدیریت جنگل بود. در حالی که جنگل یک اکوسیستم یکپارچه و به هم پیوسته است، مدیریت جنگل ها در ایران ساختاری واحد و یکپارچه ندارد. حتی در همین نشست نیز از ادغام معاونت محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست با سازمان جنگل ها به عنوان یکی از راهکارهای یکپارچه شدن مدیریت جنگل ها نام برده شد.

منبع: ایرنا