کدام علائم نشان می‌دهد یک لخته خون «کشنده» دارید؟

به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری امریکا به طور متوسط ۹۰۰۰۰۰ نفر در امریکا در سال لخته خون را تجربه می‌کنند که می‌تواند از نوع کشنده باشند. حدود ۱۰۰۰۰۰ امریکایی در سال بر اثر لخته شدن خون جان‌شان را از دست می‌دهند.

به گزارش یاهونیوز، لخته شدن خون یکی علل اصلی مرگ و میر در زنان در دوران بارداری یا درست پس از زایمان است.

لخته‌های خون می‌توانند در رگ‌های پا‌های شما ایجاد شوند و جریان خون را در قسمت‌های مختلف بدن مسدود کنند. لخته می‌تواند به ریه‌های شما (آمبولی ریه) و یا لخته شدن خون در مغز منجر شده و باعث سکته شود. لخته‌های خون بسیار خطرناک هستند و حتی در موارد غیر معمول کشنده می‌باشند.

لخته خون چیست و چه کسانی در معرض خطر هستند؟

لخته خون توده یا توده‌ای از سلول‌های خونی است که حرکت می‌کنند و رگ‌های خونی را مسدود می‌کنند و مانع از انتقال مواد مغذی، اکسیژن و ... به سلول‌های مغز می‌شود. شرایط یا عوامل زیادی وجود دارند که فرد را در معرض خطر بیشتری برای لخته شدن خون قرار می‌دهد آنانی که ضربان قلب نامنظم دارند، مبتلایان به دیابت کنترل نشده، مبتلایان به چاقی مفرط و مبتلایان به برخی بیماری‌های ارثی از جمله این افراد هستند.

چرا لخته‌های خون کشنده می‌شوند؟

این موضوع واقعا به اندازه لخته و همچنین محل لخته کوچک بستگی دارد که ممکن است در مقایسه با یک لخته بزرگ آسیب قابل توجهی ایجاد نکند. محل قرارگیری یک لخته کوچک، اما در یک منطقه بحرانی از جمله مغز یا قلب ممکن است آسیب بزرگی ایجاد کند و ممکن است کشنده باشد. صرف نظر از اندازه، یک لخته همواره یک بیماری جدی خواهد بود که نیاز به مدیریت، درمان یا مراقبت دارد.

علائمی که نشان می‌دهند لخته خون دارید

علائم لخته خون شامل درد، قرمزی یا تورم در یک یا هر دو پا، مشکل ناگهانی و غیر قابل توضیح در تنفس، درد قفسه سینه، ضربان قلب نامنظم، اختلال گفتار، سرفه خونی یا از دست دادن هماهنگی است. از آنجایی که خون در زنان مبتلا به لخته خون غلیظ‌تر است درمان شامل استفاده از دارو‌هایی برای رقیق شدن خون است. دارو‌های ضد انعقاد برای کمک به رقیق شدن خون و جلوگیری از لخته شدن خون و بزرگ شدن آن مورد استفاده قرار می‌گیرند.

از دست دادن ناگهانی هوشیاری یک علامت است و زمانی که به طور ناگهانی رخ می‌دهد معمولا نشان دهنده وجود یک لخته است. هنگامی که لخته در رگ مغز یا نخاع موضعی می‌شود ما آن را سکته مغزی یا تصادف عروق مغزی می‌نامیم (در واقع، اما یک تصادف نیست). این یک نام اشتباه است چرا که تشکیل لخته در بسیاری از موارد قابل پیشگیری است و بنابراین، واقعا سکته مغزی تصادفی یا لخته شدن در مغز در بیمارانی که عوامل خطر بیش‌تری دارند شایع‌تر نیست.

علائم دیگر عبارتند از: عدم توانایی تکلم، نداشتن درک درست، فلج یا ضعف صورت، بازو یا پا و از دست دادن بینایی و دوبینی.

عوامل خطر

هورمون‌های موجود در قرص می‌توانند خون شما را غلیظ‌تر از حد معمول کنند و باعث انعقاد بیش از حد می‌شوند که اصطلاح پزشکی برای ایجاد لخته شدن بیش از حد است. زنانی که در معرض خطر بالای لخته شدن خون هستند شامل کسانی می‌باشند که از استروژن حاوی ضد بارداری استفاده می‌کنند.

درمان جایگزینی هورمون، سابقه فشار خون بالا، اختلال لخته شدن خون، سطح کلسترول بالا، سیگار کشیدن، بارداری، عفونت یا بیماری التهابی، استراحت طولانی مدت در بستر، سابقه خانوادگی اختلالات لخته شدن خون ارثی، سابقه شخصی لخته شدن خون، بیماری قلبی و چاقی از جمله عوامل خطر در مورد لخته خون هستند.

لخته‌های خون و شرایط از قبل موجود

اگر قلب خون را به طور معمول در بدن پمپاژ نکند خون آهسته‌تر و نامنظم‌تر در بدن جریان می‌یابد که منجر به لخته شدن خون می‌شود. کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی با خوردن یک رژیم غذایی گیاهی سالم و ورزش منظم آغاز می‌شود. اجتناب از چاقی و نگه داشتن شاخص توده بدنی زیر ۲۵، حفظ LDL یا «کلسترول بد» کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر، اجتناب از فشار خون بالا و افزودن اسید‌های چرب امگا ۳ به رژیم غذایی از جمله عوامل موثر در پیشگیری از بروز لخته خون هستند.

علاوه بر این، زنان مبتلا به برخی از اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس و سندرم آنتی بادی آنتی فسفو لیپید بیش‌تر در معرض مشکلاتی در خون و سیستم گردش خون هستند که آنان را مستعد لخته شدن خون می‌سازد. اختلالات خودایمنی، به طور کلی بر بسیاری از اندام‌های بدن از جمله رگ‌های خونی و جریان خون تاثیر می‌گذارد.

علل لخته شدن خون

دلایل لخته شدن خون به کندی حرکت خون در رگ‌های خونی مربوط می‌شود که باعث انعقاد بیش از حد خون یا غلظت خون می‌شود. در نتیجه این پدیده، خون می‌تواند لخته‌هایی تشکیل دهد که در داخل رگ‌ها قرار می‌گیرند و در قسمت‌های مختلف بدن عواقب خطرناکی را ایجاد می‌کند. همه دلایل ذکر شده در در ادامه این مطلب باعث غلیظ شدن خون و ایجاد لخته‌های خون به طور غیرمنتظره می‌شوند.

قرص‌های هورمونی ضد بارداری

هورمون‌های موجود در قرص می‌توانند خون شما را غلیظ‌تر از حد معمول کنند و باعث انعقاد بیش از حد شوند که اصطلاح پزشکی برای ایجاد لخته شدن بیش از حد است. لخته شدن خون یک عارضه جانبی نادر ناشی از مصرف قرص‌های ضد بارداری است. خبر خوب این است که هر سال از هر ۱۰۰۰ زن تنها ۱ نفر دچار لخته خون می‌شود.

هورمون‌های موجود در قرص، استروژن و پروژسترون مسئول این افزایش خطر هستند. قرص‌های جدیدتر ضد بارداری و چسب ترانس درمال خطر ابتلا را بیش‌تر می‌کنند. خطر ایجاد لخته خون بر اثر مصرف قرص‌های ضد بارداری نادر است.

اگر بعد از ۳۵ سالگی سیگار می‌کشید ترومبوفیلی یا سابقه خانوادگی لخته شدن خون دارید، به مشکلات ژنتیکی که باعث لخته شدن خون می‌شود مبتلا هستید و یا در حال انجام عمل جراحی می‌باشید یا هر شرایطی که مانع حرکت یا بلند شدن شما می‌شود شما بیش‌تر در معرض خطر هستید و نباید از قرص به عنوان روش پیشگیری از بارداری استفاده کنید.

هنگام مصرف قرص، در مقایسه با زنانی که از قرص استفاده نمی‌کنند لخته شدن خون ۴ برابر افزایش می‌یابد. به طور کلی، قرص‌های ضد بارداری بی‌خطر بسیار موثر است و سایر مزایای آن برای سلامتی بیش‌تر از خطرات آن است.

قرص

تغییرات هورمونی در دوران بارداری به ویژه با استروژن می‌تواند خون را غلیظ‌تر از حد معمول کند و باعث اثر انعقادی بیش از حد در خون شود. لخته‌های خون می‌توانند در رگ‌های پا‌های شما ایجاد شوند و بسته به جایی که لخته در آن حرکت می‌کند جریان خون را در قسمت‌های مختلف بدن شما مسدود کند. لخته می‌تواند در ریه‌ها باعث ایجاد آمبولی ریوی شده، در مغز باعث سکته مغزی و در موارد کم‌تر منجر به مرگ شود.

خطر لخته شدن خون پس از زایمان کم‌تر از ۱ درصد در هر ۱۰۰۰ زایمان است. لخته شدن خون ممکن است در هر زمانی در دوران بارداری رخ دهد، اما در سه ماهه سوم بارداری یا بلافاصله پس از زایمان این موضوع شایع‌تر است. زنان مبتلا به سایر عوارض پزشکی مانند فشار خون بالا، دیابت بارداری، چاقی، مصرف دخانیات، استراحت طولانی مدت در بستر، ترومبوفیلی، بیماری قلبی، بیماری التهابی روده یا سایر اختلالات ژنتیکی مرتبط با لخته شدن خون در دوران بارداری بیش‌تر مستعد ابتلا به لخته شدن خون هستند.

سیگار کشیدن

استعمال دخانیات باعث بروز مشکلات بسیاری در سراسر بدن می‌شود و لخته شدن خون یکی از این مشکلات است. سیگار توانایی بدن برای پیشگیری از لخته شدن خون را دچار اختلال می‌کند و باعث می‌شود خون به راحتی لخته شود. رگ‌های خونی در سراسر بدن توسط مواد شیمیایی موجود در سیگار آسیب دیده و خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهند.

سیگار کشیدن

برخی از جراحی‌های مربوط به لگن، پایین شکم و پا‌ها خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهند. جراحی‌هایی که باعث می‌شود تحرک کمتری داشته باشید شما را بیش‌تر در معرض خطر قرار می‌دهند. حرکت کمتر یا آسیب رساندن به رگ‌های خونی، خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهد. پوشیدن جوراب ساپورت و جابجایی بلافاصله پس از جراحی به کاهش خطر لخته شدن خون کمک می‌کند.

اضافه وزن داشتن

چاقی جریان خون را در سیاهرگ‌ها کُند می‌سازد و خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهد. حمل چربی اضافی در بدن باعث می‌شود که حرکت خون در سیاهرگ‌ها کُندتر شود و لخته شدن خون در این گروه از افراد بیش‌تر شود. زنان چاق اغلب فعالیت کمتری دارند که این خطر را بیشتر می‌کند.

ترومبوز سیاهرگی عمقی

ترومبوز ورید عمقی (DVT) زمانی شروع می‌شود که لخته خون به طور معمول در پا‌ها ایجاد شود. علل ترومبوز ورید عمقی شامل شرایطی است که مانع از جریان خون شده یا آن را کُند می‌سازد. علل شامل بارداری، جراحی، استراحت طولانی مدت در رختخواب یا سبک زندگی بی‌تحرک است.

اختلال انعقاد خون ارثی، قرص‌های ضد بارداری، سیگار کشیدن، چاقی و بیماری‌های قلبی. ترومبوز ورید عمقی می‌تواند خطرناک باشد اگر لخته خون در پا‌ها ایجاد شود و در خون به داخل ریه‌ها حرکت کند می‌تواند آمبولی ریه ایجاد کند. بهترین راه برای پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی شامل ورزش منظم، کنترل افزایش وزن و چاقی، ترک سیگار و پرهیز از نشستن برای مدت طولانی است.

چگونه می‌توان از شر لخته خون خلاص شد؟

زمانی که یک لخته مغزی تشکیل شد تنها چند گزینه برای رفع آن وجود دارد. اگر لخته شناسایی شده یا فرض شود که ظرف مدت کم‌تر از ۴ ساعت و نیم رخ داده دارو‌هایی وجود دارند که می‌توان از آن استفاده کرد. بنابراین، شناسایی این موارد بسیار مهم است. برخی از لخته‌ها را می‌توان با یک روش مکانیکی به نام ترومبکتومی از بین برد و معیار‌های خاصی برای مثال مکان‌یابی لازم است که ببینید آیا لخته برای برداشتن قابل دسترسی است یا خیر.