هشدار/ خاورمیانه غیر قابل سکونت می شود

طوفان‌های گرد و غبار در حال حرکت در مسیری هزاران کیلومتری دارای پاتوژن‌هایی مانند مننژیت یا توزیع قارچ‌ها و همچنین ایجاد عوارض حاد یا مزمن تنفسی هستند.

بیابان‌زایی در میان تعداد بی‌سابقه‌ای از طوفان‌های گرد و غبار که پرواز‌ها و بازگشایی مدارس تعطیل شده در عربستان سعودی، عراق، ایران، کویت، سوریه و امارات را به تاخیر انداخته نگرانی‌هایی در کشور‌های خاورمیانه و آفریقا در سراسر جهان ایجاد می‌کند.

کارشناسان آب و هوا هشدار می‌دهند که وضعیت شدید فعلی هوا می‌تواند بدتر شود، زیرا تغییرات آب و هوایی منجر به تغییر الگو‌های آب و هوا و اکوسیستم‌های تحت تاثیر آن می‌شود. آنان اشاره می‌کنند که حتی در صورت بارندگی نیز ما شاهد خشکسالی بیش‌تر خواهیم بود، زیرا تبخیر بیش‌تر رخ می‌دهد کانال‌های آبیاری بیش‌تر تبخیر می‌شوند و گیاهان از آب بیش‌تری استفاده می‌کنند که خود مشکل‌زا است.

عراق به ویژه در دو ماه با ده طوفان گرد و غبار مواجه بوده و هزاران نفر در بیمارستان‌ها به دلیل مشکلات تنفسی بستری شده‌اند. «عیسی رحیم دخیل الفیاض» مدیر کل وزارت بهداشت و محیط زیست عراق پیش بینی می‌کند که میزان طوفان گرد و غبار به ۲۴۳ روز در سال طی دو دهه آینده خواهد رسید.

او می‌افزاید: «در سال ۲۰۵۰ میلادی عراق ۳۰۰ روز طوفان گرد و غبار در طول سال خواهد داشت. در نوامبر ۲۰۲۱ میلادی بانک جهانی هشدار داد که افزایش کمبود آب می‌تواند منجر به کاهش ۲۰ درصدی در آبرسانی عراق شود و تاثیر مشابهی بر عملکرد کشاورزی آن داشته و انتظار می‌رود انقباض خالص تولید ناخالص داخلی ۶.۶ میلیارد دلار باشد».

براساس مطالعه‌ای که توسط وزارت بهداشت و محیط زیست عراق با همکاری کارشناسان بین المللی انجام شده عراق در دهه آینده با خشکسالی بیابان‌زایی و افزایش سیل روبرو خواهد شد.

یک مطالعه صورت گرفته توسط سازمان جهانی هواشناسی در سال ۲۰۱۴ میلادی نشان داد که قرار گرفتن در معرض گرد و غبار زیاد در مناطقی که تحت تاثیر بیابان‌زایی قرار دارند عامل نزدیک به ۴۰۰ هزار مورد مرگ و میر اولیه در بزرگسالان در سال است.

یافته‌های برنامه محیط زیست سازمان ملل نشان می‌دهد که گرد و غبار ناشی از طوفان‌ها می‌تواند هزاران کیلومتر حرکت کند و دارای پاتوژن‌هایی مانند مننژیت یا توزیع قارچ‌ها است و هم چنین باعث ایجاد عوارض حاد یا مزمن تنفسی می‌شود.

هم چنین، طوفان‌های گرد و غبار و شن و ماسه روند بیابان زایی، افزایش شوری، خشکسالی بیشتر و کاهش منبع آب را تسریع می‌کنند.

چشم اندازی وخیم

خشکسالی یک نگرانی خاص برای خاورمیانه و آفریقا است که تا سال ۲۰۵۰ میلادی به جمعیتی ۳ میلیارد نفری خواهد رسید. موسسه «مکس پلانک» در مورد مناطقی از خاورمیانه هشدار می‌دهد که غیرقابل سکونت می‌شوند و نتیجه می‌گیرد که دمای تابستان در خاورمیانه افزایشی دو برابر میانگین معمول دمای جهانی را خواهد داشت.

برای مثال، پیش بینی می‌شود دمای مدیترانه معتدل تا سال ۲۰۵۰ میلادی به ۴۶ درجه سانتیگراد برسد. هم چنین، پیش بینی می‌شود تا سال ۲۱۰۰ میلادی امواج گرمای شدید ده برابر افزایش یابد و وضعیت هوای شدید و وخیم به یک هنجار تبدیل شود.

پژوهشگران هشدار می‌دهند که دما در منطقه سرانجام می‌تواند از ۳۰ درجه سانتیگراد آغاز شده و به اوج ۵۰ درجه سانتیگراد پنج برابر بیشتر از ابتدای هزاره برسد.

هشدار کلیدی آنان چیست؟ خشکسالی و کمبود آب می‌تواند موج‌های مهاجرت بیشتری را به همراه داشته باشد، زیرا کشور‌هایی که تحت فشار ناشی از کمبود آب هستند سعی می‌کنند با رشد سریع جمعیت، افزایش شهرنشینی، زیرساخت‌های فرسوده و الگو‌های آب و هوایی تغییر کنند.

چالشی عمیقا پیچیده برای رسیدگی آن است که طوفان‌های گرد و غبار و شن نیز تحت تاثیر نوسان بارندگی و کاهش سطح آب قرار می‌گیرند. همه این موارد می‌توانند سرعت بیابان‌زایی را افزایش دهند.

اقدام هماهنگ بین‌المللی می‌تواند تنها راه ایجاد تغییر برای کشور‌هایی باشد که سعی در کنترل این مشکل دارند.

خشکسالی و جابجایی

در تاریخ ۹ می‌۲۰۲۲ میلادی ۱۹۶ کشور در کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با بیابان‌زایی که در ابیجان ساحل عاج برگزار شد گردهم آمدند تا به چالش رو به رشد رسیدگی کنند. «آلاسان واتارا» رئیس جمهور ساحل عاج در سخنرانی خود در آن نشست هشدار داد که آفریقا از سال ۱۹۰۰ میلادی تقریبا ۸۰ درصد از پوشش جنگلی خود را از دست داده است و خطر ناپدید شدن جنگل‌ها تا سال ۲۰۵۰ میلادی وجود دارد.

کنوانسیون بیابان‌زدایی سازمان ملل تخمین می‌زند که تقریبا ۴۰ درصد از زمین‌های جهان تخریب شده که بخشی از آن به دلیل عملکرد‌های ناپایدار زمین، کشاورزی و مدیریت آب است.

تلاش‌های بلندپروازانه برای مبارزه با بیابان زایی «دیوار سبز بزرگ» را شامل می‌شود که یک سپر گیاهی به طول ۸۰۰۰ کیلومتر است که در سراسر جنوب صحرای آفریقا در تلاش برای احیای ۱۰۰ میلیون هکتار زمین کاشته می‌شود. در سال ۲۰۲۰ میلادی یک گزارش پیشرفت نشان داد که تنها ۴ درصد از هدف تعیین شده آن طرح محقق شده است.

مدیریت نادرست منابع آب تجدید ناپذیر، کشاورزی، آبیاری و شهرنشینی چالش‌های متداولی بوده‌اند که اکثر کشور‌های خاورمیانه و آفریقا با آن مواجه هستند. هنگامی که این موضوع با بارش کم و زمین‌های کم ارتفاع و خشک ترکیب شود بیابان‌زایی تقریبا پدیده‌ای اجتناب ناپذیر است.

با وجود نزدیک به دو میلیارد تن گرد و غبار که سالانه از بیابان‌های جهان سرچشمه می‌گیرد بیابان زایی مشکلی حل ناشدنی برای امنیت غذایی و آب ایجاد می‌کند.

در حالی که نقش تغییر آب و هوا به طور کامل شناخته شده نیست اجماع جهانی رو به رشدی مبنی بر این موضوع وجود دارد که افزایش موج گرما، خشکسالی و تخریب محیط زیست احتمالا بر دامنه ناامنی افزوده بر تولیدات اقتصادی تاثیر می‌گذارد و باعث جابجایی انسان‌ها می‌شود./عصر ایران