چگونه با ناامیدی مبارزه کنیم؟

مژده شریعتمداری، روانشناس درباره راهکار‌های امیدوارانه زندگی کردن و مبارزه با ناامیدی صحبت کرد، گفت: اینکه از امید و امیدواری صحبت کنیم باید به دنبال مهارت‌های اصیل و کاربردی باشیم.

وی ادامه داد: امید را می‌توان از باغبان آموخت که نگران خزان و اینکه دانه او چقدر می‌خواهد شکوفا بماند نیست بلکه او به کار خودش ادامه می‌دهد و امید به ثمره زحماتش دارد. یکی از مهارت‌های کاربردی در امیدواری تاب آوری است؛ اینکه بدانیم تاب آوری کجای زندگی ما قرار می‌گیرد.

شریعتمداری افزود:‌تاب اوری در مفهوم اصلی به معنای قدرت بلند شدن است که در مسیر بتواند در مقابل چالش‌های پیش رویش بایستد و بعد از همه آن‌ها دوباره به زندگی عادی‌اش ادامه دهد.

این روانشناس تصریح کرد: باید گاهی از خودمان بپرسیم که به انعطاف پذیری خودمان در مقابل تغییرات زندگی چه نمره‌ای می‌دهیم و با این روش به خودمان تلنگر بزنیم که هر چه نمره ما کمتر باشد تاب آوری کمتری را تجربه می‌کنیم و هرچه تاب آوری کمتری داشته باشیم بیشتر ناامید هستیم.

شریعتمداری گفت: در مسیر امیدوارانه زندگی کردن اتفاقاتی رخ می‌دهد که باب میل ما نیست و مسیر ما را تغییر می‌دهد، اما باید قدرت و مهارتی داشته باشیم که بتوانیم با قدرت دوباره آغاز کرده و به مسیرمان ادامه دهیم.

وی افزود: باید اراده مان را از دست ندهیم، هدف و ارزشمندی آن را فراموش نکنیم، قدرت خردمندانه زیستن را داشته باشیم و راهکار‌های نوآورانه داشته باشیم و پرسش‌های راهگشا داشتن را فراموش نکنیم.

این روان شناس عنوان کرد:ممکن است لحظاتی از زندگی ما فروبستگی باشد، اما این موضوع مهم است که ما مانند باد بهاری این گره‌ها را از زندگی مان باز کنیم. باید تلاش کنیم که زندگی‌مان را سرشار از امید کنیم و احتمالا در اطرافیان ما هم از این موضوع تاثیر می‌گیرند.

شریعتمداری ادامه داد: تاب آوری به ما کمک می‌کند که هدف ما لغزان نباشد و اگر ناامیدی به سراغ ما آمد با تاب آوری آن را رفع کنیم. تاب آوری به ما کمک می‌کند که اگر هدف ما به دلایلی چالشی برایش به وجود آمد که مجبور شدیم در زمان دیگر و یا از مسیر دیگری به آن برسیم پا پس نکشیم و همچنان به مسیر خودمان ادامه دهیم.

وی درباره مهارت‌های تاب آوری در زندگی اظهار داشت: تاب آوری چندین مهارت دارد که یکی از اولین آن‌ها اجتناب از واکنش به عنوان قربانی است. تاب آوری به ما می‌گوید اگر مدام احساس کنیم اجتماع، محیط و افراد دیگر مانع از پیشرفت ما شده اند آدم تاب آوری نیستیم و توان مقابله با موانع را نداریم.

این روانشناس یادآور شد: درست است که شرایط بیرونی تاثیر زیادی دارند، اما رویکرد ما نسبت به آن عوامل باعث می‌شود که ما از رسیدن به اهداف خود دست نکشیم.

شریعتمداری گفت:دومین مهارت عبور از احساسات منفی است. همه ما با احساسات منفی رو به رو می‌شویم، اما باید قدرت این را داشته باشیم که بتوانیم از این احساسات به درستی عبور کنیم.

وی متذکر شد: مهم این است که از آن اتفاق ناگوار به درستی و با روشنگری و دید درست عبور کنیم. بسیاری از افراد سال‌ها در سوگ خود می‌مانند و این موضوع می‌تواند آسیب رسان باشد. هرچقدر فرد توان عبور از این احساسات را بیشتر داشته باشد توان تاب آوری و امید بیشتری خواهد داشت.

این روانشناس تصریح کرد: هر لحظه‌ای که در مسیر یک هدف ارزشمند قدم برمی‌داریم احساس امیدواری می‌کنیم. تاب آوری به ما کمک می‌کند که اگر شب را با حالت منفی خوابیده‌ایم بازهم آن‌ها را بپذیریم و صبح امیدوارانه‌ای را آغاز کنیم.

شریعتمداری ویژگی‌های هدف صحیح را تشریح کرد و افزود:بسیاری از مواقع درگیر امید‌های واهی می‌شویم تشخیص اصالت و کارآمدی هدف به این صورت است که در هدف گذاری باید هدف واضع، شفاف و مشخص باشد و بتوانیم به صورت واضح آن را تعریف کنیم.

وی گفت:هدف ما باید قابل دسترس بودن و زمینه‌های آن برایمان مشخص باشد، واقع بینانه و زمان دار باشد. افراد بازه زمانی را برای اهدافشان مشخص نمی‌کنند و به همین دلیل موفقیتشان گاهی به تعویق می‌افتد.

این روانشناس با تاکید بر ضرورت قدرت ایستادن بعد از شکست‌ها بیان کرد: برای مواجهه با شکست‌ها باید با هنر عبور از شکست‌ها همراه باشد و مجموعه‌ای هستند که ما را به زندگی امیدوار می‌کنند.

شریعتمداری ادامه داد: یکی از تمرینات برای رهایی از ناامیدی در برخی از مواقع، تجسم رویداد‌ها به همراه یک دورنما است. وقتی دچار شکست و فقدان می‌شویم فکر می‌کنیم همیشه قرار است در آن بمانیم؛ در صورتی که اگر به این فکر کنیم که آن اتفاق چه بازه زمانی از عمر ما را شامل می‌شود.

وی متذکر شد:اولین قدم برای فاصله گرفتن از آن غم است و باید بدانیم که سال‌های طولانی را در زندگی پیش رو داریم که باید آن‌ها را بسازیم و با رسیدن غم‌ها همه چیز تمام نمی‌شود. به این فکر کنیم که اگر فقط یک کار بتوانیم برای عبور از مشکلمان انجام دهیم آن کار چیست.

این روانشناس افزود: در سطح اجتماعی هنجار‌ها و قوانینی داریم که درست و غلط را به ما نشان می‌دهد. به علاوه باید دانش ما به همراه کاری که می‌خواهیم انجام دهیم باشد تا بتوانیم اهداف درست را برای خود قرار دهیم. همچنین قرار نیست با یک انتخاب همه زندگی خودمان را دچار چالش کنیم و راهی را باید برای موانعی که در مسیر برایمان پیش می‌آید بگذاریم.

شریعتمداری اظهار داشت: زندگی و آینده هیچ چیز قطعی ندارد و این یکی از راه‌های معنوی زیستن است. زندگی قرار نیست همیشه طبق چیزی که ما فکر می‌کنیم پیش برود و هرروز آن چالشی است برای اینکه قدرت روحی ما و ظرفیت تصمیم گیری ما سنجیده شود و ما را برای رشد و کمال آماده کند.

وی عنوان کرد: اینکه ما اراده کنیم به هدفمان برسیم بسیار مهم است، اما کافی نیست. این اراده هم به همراه شکست‌ها و دوباره بلند شدن‌ها و قدرت گرفتن‌های است و مهم این است که ما چه بازی هنرمندانه‌ای مقابل شکست‌ها داشته باشیم.

این روانشناس تصریح کرد:شکست‌ها ما را با قدرتی مواجه می‌کنند و از یک نواختی دور می‌کنند تا بتوانیم در مسیر زندگی قدم بزنیم و اگر زندگی بدون شکست‌ها بود لذت رسیدن به اهداف وجود نخواهد داشت.

شریعتمداری راه‌هایی را برای مبارز با ناامیدی برشمرد و گفت: بخشی که ناامیدی سراغ ما می‌آید ناشی از باور‌های مخربی است که خودمان داریم. نمی‌توانم‌ها و یادآوری تجربه‌های تلخ گذشته می‌تواند ناامیدی را در وجود ما افزایش دهد.

وی اضافه کرد:بخش خرابکار درون ما را هیچ چیز به اندازه خردمند درونمان نمی‌تواند ساکت کند. امید اصیل و کاربردی داشتن یکی از روش‌های زندگی خردمندانه است؛ باید با سوالات هوشمندانه و خردمندانه بخش خرابکار درونمان را ساکت کنیم.

این روانشناس یادآور شد: روز‌هایی که از فقدان‌هایمان عبورکردیم را برای خودمان پررنگ‌تر بنویسیم تا به کمک آن‌ها بتوانیم از سختی‌ها عبور کنیم./فارس