اهدای خون راهی برای کنترل فشارخون

پرفشاری خون یک مسئله جهانی در رابطه با سلامت عمومی و یک فاکتور خطر بزرگ برای بیماری‌های قلبی عروقی است. درواقع، علیرغم پیشرفت‌هایی که امروزه در آگاهی عمومی و درمان‌های مختلف حاصل‌شده، پرفشاری خون همچنان به‌عنوان یک معضل بزرگ جهانی که شیوع رو به افزایشی دارد، باقی‌مانده و کنترل آن نسبتاً رضایت‌بخش نبوده است. بررسی‌های اخیر نیز نشان می‌دهند که بیش از یک‌سوم بزرگسالان درگیر این مسئله بوده و بیماران بسیاری برای رسیدن به فشارخون مطلوب، نیازمند مصرف دو یا چند داروی کاهنده فشارخون هستند.

نتایج برخی مطالعات به گفته متخصصان نشان داده‌اند که خطر آنفارکتوس میوکارد در افراد اهداکننده مستمر خون، ۸۶ درصد کمتر از افراد غیر اهداکننده بوده است. بنابراین اهمیت روش‌های درمانی این‌چنینی برای رفع مشکلات قلبی عروقی مد نظر متخصصان حوزه سلامت قرار گرفته است. ولی تاکنون ارتباط بین اهدای خون مستمر و تغییرات فشارخون به عنوان عاملی بسیار مؤثر در بروز خطرات قلبی عروقی، به‌خوبی روشن نشده است و یافته‌های پژوهش‌های صورت گرفته در این زمینه، در برخی موارد مغایرت‌هایی داشته است.

این موضوع باعث شده که تیمی پژوهشی از محققان کشور، بحث ارتباط اهدای خون مستمر را با احتمال کاهش فشار خون، زیر ذره بین پژوهشی خود قرار دهند.

این محققان از دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه آزاد اسلامی واحد الیگودرز، موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و دانشگاه شهرکرد در مطالعه خود، به بررسی توصیفی فشارخون اهداکنندگان خون در جمعیت اهداکنندگان مرد پرداخته‌اند.

این مطالعه بر روی ۵۴۶ نفر از اهداکنندگان خون مرکز اهدای خون وصال شهر تهران که در بازه زمانی یک ساله، بین یک تا چهار بار اهدا داشته‌اند، انجام شده است.

نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که اهدای خون مستمر، تأثیر کاهنده‌ای بر فشارخون در افراد مبتلابه پرفشاری خون دارد و این نکته می‌تواند در رویکردهای درمانی مربوطه با رعایت فرهنگ اهدای خون داوطلبانه و بدون چشمداشت، مورد توجه قرار گیرد.

در این خصوص، علی‌اکبر پورفتح‌اله، پژوهشگر گروه ایمنی‌شناسی پزشکی دانشگاه تربیت مدرس و سه همکار دیگرش در این تحقیق می گویند: «در گروه افراد با فشارخون بالا، فشارخون سیستولی و دیاستولی پس از سه و چهار بار اهدا به لحاظ آماری کاهش معنادار و قابل توجهی را نشان داد. طبق یافته‌های ما، فشارخون سیستولی در این گروه پس از چهارمین اهدا به‌طور میانگین از ۱۴۹.۱ به ۱۴۱.۶ میلی‌متر جیوه و فشارخون دیاستولی نیز از ۹۰.۰۴ به ۸۶.۰۸ میلی‌متر جیوه کاهش یافت».

به گفته این محققان، «با توجه به این که اهدای خون داوطلبانه نقش مهمی در سلامت خون و فرآورده‌های خونی دارد، چنانچه اهمیت اهدای خون مستمر در کاهش فشارخون و خطر رخدادهای قلبی عروقی برای مردم و پزشکان آشکار شود، رویکردهای درمانی مبتنی بر آن بیش از پیش مورد توجه متخصصان حوزه سلامت قرار خواهد گرفت».

با توجه به تأثیر تعدیل‌کننده اهدای مستمر بر پرفشاری خون در مطالعه حاضر و مطالعات قبلی، این نکته می‌تواند در تغییر رویکردهای درمانی پرفشاری خون و نیز در ترویج فرهنگ اهدای خون مستمر با تأکید بر کفایت و سلامت خون مؤثر باشد.

از این یافته‌ها، مقاله‌ای علمی پژوهشی تهیه شده که در مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد منتشر شده است.