کشتار دسته جمعی تو راهی‌ها!/ پشت پرده یک تجارت کثیف

به زندگی‌اش پایان می‌دهند و حق حیات را می‌گیرند، شاید از کاری هم که می‌کنند احساس خوبی نداشته باشند اما تنها با چند ورق برای حیات موجودی زنده تصمیم می‌گیرند. خودشان را محق این می‌دانند که این جنایتشان مشکلی ندارد و شرع این اجازه را به آن‌ها داده است. سقط می‌کنند و به گفته خودشان قصد دارند که معلولی به دنیا نیاورند، اما آیا واقعا جنین معلول بوده است؟ سقط جنین قانونی متاسفانه آمار خوبی ندارد شاید در ابتدا بگوییم که وقتی سقطی در چارچوب قانون و با مجوز پزشکی قانونی صورت می‌گیرد قطعا شرعی هم بوده و از نظر شرع ایرادی ندارد، درصورتی که اینطور نیست. در سال 1384 پس از بررسی نظرات فقهی و حقوقی، قانون سقط‌ درمانی تصویب شد که به‌موجب این قانون سقط جنین پس از ولوج روح مطلقاً حرام و غیرقانونی اعلام و قبل از ولوج روح با شرایط خاص پذیرفته می‌شود؛ البته باورهای غلطی در این باره وجود دارد و برخی گمان می‌کنند سقط زیر چهار ماه خالی از اشکال است! در حالی که از نظر شرع اسلام سقط جنین حرام است و تنها برخی از مراجع در صورت وجود خطر مرگ مادر  و یا نگهداری از جنین ناقص الخلقه‌ای که سبب عسر و حرج مادر شود، اجازه سقط جنین زیر چهار ماه را می‌دهند.

شرایط سقط جنین در آمریکا!

جالب است که شرایط سقط جنین در آمریکا که کشور اسلامی هم نیست به مراتب سخت‌تر و پیچیده‌تر از کشور اسلامی ماست. سال‌های سال در آمریکا موضوع قانونی شدن سقط جنین مورد بحث بود و اعتراضات زیادی را نیز دنبال داشت اما در نهایت به دلیل اینکه برخی معتقد بودند قانونی نبودن سقط جنین باعث افزایش سقط‌های زیر زمینی در آمریکا شده است سرانجام سقط جنین به صورت قانونی درآمد اما در همین چندسال اخیر در مجلس سنای آمریکا هر بار شرایط برای سقط جنین سخت‌تر می‌شود به عنوان مثال در سال 2019 ایالت لوییزیانا در جنوب شرقی آمریکا به جمع ایالاتی پیوست که سخت‌گیرانه‌ترین قوانین را علیه سقط جنین وضع کرده‌اند. مجلس ایالتی لوییزیانا با اکثریت آرا تصویب کرد که سقط جنین توسط زنان پس از شش هفته بارداری ممنوع است. مجلس سنای این ایالت پیشتر این قانون را تایید کرده بود. حدود یک ماه قبل از آن نیز، مجلس سنا در ایالت آلابامای آمریکا یکی از شدیدترین لوایح علیه سقط جنین در این کشور را به تصویب رساند. بر اساس آن  قانون سقط جنین زنان در ایالات آلاباما در هر شرایطی ممنوع خواهد بود، حتی اگر زن در پی تجاوز یا زنای با محارم باردار شده باشد. در همان سال 16 ایالت در آمریکا لایحه محدودیت سقط جنین را به مجلس برده‌ بودند.

سخت‌گیری‌های زیاد آمریکا برای سقط جنین و آسان‌گیری بیش از اندازه در کشور اسلامی تاسف‌بار است. آزمایشات غربالگری که طی سال‌های گذشته رواج و برای مادران باردار اجبار شده است متاسفانه معیار ما برای پایان دادن به حیات جنین شده است، اما سوال این است که بعد از انجام این آزمایشات و تشخیص معلولیت، واقعا جنین دارای اختلال است؟ ضمانت 100 درصدی داده می‌شود؟ زهره از مشکلات تولد فرزند آخرش برایم گفت، وقتی که به او بعد از انجام آزمایشات غربالگری گفته بودند که فرزندش دارای سندروم داون است و می‌تواند مجوز سقط جنین را از پزشکی قانونی دریافت کند، او درحالی که فرزندش را در آغوش می‌گرفت، گفت: "من دخترم را نکشتم و به آزمایشات اکتفا نکردم وقتی دخترم به دنیا آمد هیچ مشکلی نداشت و الحمدالله سالمِ سالم بود، الان هم 4 سالش است و نامش را هم فاطمه گذاشتم".

آمار سقط جنین قانونی در ایران...

اما آمار سقط در کشور ما وضعیت خوبی ندارد، فعلا کاری به آمار سقط جنایی یا همان سقط غیرقانونی نداریم، سقط قانونی هم در کشور ما روبه افزایش است. عباس مسجدی آرانی رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور مدتی پیش اعلام کرده بود: در سال گذشته (1399)، حدود 12 هزار تقاضای سقط درمانی به پزشکی قانونی ارائه شد که از این تعداد حدود 10 هزار متقاضی مجوز گرفتند. آنچه موجب نگرانی ما در حوزه سقط جنین است، بحث سقط‌های جنایی است که در تضاد با سیاست‌های جمعیتی مقام معظم رهبری قرار دارد؛ در این سقط‌ها که وزارت بهداشت متولی آن است و گاهی آمار تا 600 هزار مورد در سال نیز برای آن عنوان می‌شود، باید به کنترل و حذف این موارد در کشور برسیم.

تنها 2 هزار نفر از متقاضیان سقط جنین در سال گذشته، مجوز دریافت نکردند و این آمار، آمار بسیار نگران کننده‌ایست. به همین دلیل حذف آزمایشات غربالگری و یا اختیاری شدن آن در سال‌ گذشته سر و صدای زیادی هم به پا کرد زمانی که طرح جوانی جمعیت در مجلس مورد بررسی قرار گرفت. مجلس شورای اسلامی با طراحی این طرح مقابل آزمایشات غربالگری ایستاد تا بتواند با اختیاری شدن این آزمایشات و رفع الزام مادران از انجام این آزمایشات، مقابل آمار سقط‌های قانونی بایستد، آماری که در شان جامعه اسلامی نیست.

تجارت کثیف، پشت پرده آزمایشات غربالگری است

در همین باره امیرحسین بانکی‌پور فرد نماینده مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون ویژه جوانی جمعیت و حمایت از خانواده در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، گفت: آزمایشات غربالگری متاسفانه به دلیل چرخه تجاری پشت آن، بدون استانداردهای علمی صورت می‌گرفت و خانواده‌ها را مجبور به انجام این آزمایشات می‌کردند و در قانون آمده که انجام آزمایشات غربالگری به خواست خانواده باشد. در قانون جوانی جمعیت غربالگری قانونی شده است و هر خانواده‌ای که درخواست انجام این آزمایش را داشته باشد به صورت اختیاری زیر نظر پزشک مختصص می‌تواند انجام دهد و آزمایشگاه‌ها نیز باید طبق دستورالعمل‌های وزارت بهداشت عمل کنند. متاسفانه پیش از این، آزمایشات بدون نظارت صورت می‌گرفت به همین دلیل نتایج منفی و مثبت کاذب زیاد داشته است و حتی گاهی برای بچه‌های سالم را دستور سقط داده می‌شد در قانون گفته شده این آزمایشات باید طبق استانداردهای به روز علمی و زیر نظر وزارت بهداشت باشد.

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه در سال‌های گذشته آمار سقط افزایش پیدا کرده که این موضوع نگران‌کننده شده است، ادامه داد: در قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده حدود ۹ ماده را به این مسئله اختصاص دادیم و در قانون به تمام انواع سقط جنین که شامل درمانی، عارضی و جنایی بوده اشاره شده است.

رئیس کمیسیون جمعیت با اشاره از قوه قضاییه و ضابطان درخواست داریم که به این مسئله ورود کنند، افزود: آمار کشته‌های سقط چندین برابر کروناست، جنین‌ها نمی‌توانند از خودشان دفاع کنند و باید از حقوق جنین‌ها که حق حیات دارند - در دوره‌ای که حرف از حقوق بشر زده می‌شود - دفاع کنیم. تمهیدات قانونی باید در این خصوص داشته باشیم. متاسفانه به سمتی رفته‌ایم که سقط برای مردم عادی شده و به این مسئله که فعل حرام انجام می‌دهند، توجه نمی‌کنند.

وی با بیان اینکه سقط جنین یک تجارت کثیف چند هزار میلیاردی است و برای اینکه قانون جوانی جمعیت علیه این تجارت است به این قانون هجمه وارد کردند، ادامه داد: آماری که درباره سقط منتشر شده، آمار خوبی نیست. روزانه بیش از ۲ هزار سقط انجام می‌شود. البته این آمار کل انواع سقط را شامل می‌شود و سالانه ۴۰۰ هزار سقط جنایی صورت می‌گیرد که روزانه ۱۳۰۰ مورد است.

بانکی‌پورفرد در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برنامه‌ای برای فرهنگ‌سازی به منظور کاهش سقط جنین در قانون جوانی جمعیت شده است، اظهار کرد: چند قسمت برای فرهنگسازی و قبح سقط در این قانون آورده شده است. سازمان صدا و سیما، وزارت بهداشت و خانه‌های بهداشت موظف شده‌اند که روی موضوع قبح و حرمت سقط کار کنند و به مردم آگاهی دهند.

رئیس کمیسیون جمعیت اضافه کرد: متاسفانه در جامعه طی چند سال اخیر فضایی ایجاد شده که سقط اقدامی طبیعی و راهی برای ختم بارداری است و برخی از متخصصان ما متوجه نیستند که دستور قتل نفس می‌دهند و این برخواسته از فرهنگ غلطی است که برای جنین ارزشی قائلی نیست. انتظار داریم رسانه‌ها در این زمینه وارد میدان شوند و از جنین‌ها دفاع کنند.

حالا نمی‌خواهیم اینطور عنوان کنیم که سقط جنین در جامعه ما فراگیر شده است، خوشبختانه تا آن مرحله هنوز فاصله‌ها داریم، اما نارحتی ماجرا اینجاست که ما با نسلی مواجه شده‌ایم که حقوق و تکالیف خود، خانواده و اجتماع را در قاموس خلقت و خدا نمی دانند، جنین را بی جان می پندارند و او را در برهه‌ای از زندگی فاقد روح و حیات انسانی می دانند، خود را به عنوان مادر جنین مجاز به اتخاذ هر تصمیمی پیرامون حیات او می دانند. قبح فعل قتل نفس را با تکرار واژه سقط تقلیل داده‌اند و متاسفانه بی توجهی قانون نیز بسترساز سرعت این موضوع شده است. حالا بر فرض اینکه که آزمایشات غربالگری به ما نشان داد که جنین دارای معلولیت است از لحاظ شرعی این موضوع را بررسی و حکم آن را از دفتر مراجع تقلید استفتاء کردیم تا کسانی که به چنین مشکلی برخورد می‌کنند لااقل حکم شرعی و فقهی آن را بدانند.

نظر مراجع تقلید درباره سقط جنین

دفتر حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای: ناقص‌‌الخلقه بودن جنین، مجوّز شرعی برای سقط جنین حتی قبل از ولوج روح در آن محسوب نمی‌شود.

دفتر حضرت آیت الله العظمی سیستانی: سقط جنین قبل از دمیدن روح در آن جایز نیست البته در صورتی که تشخیص داده شود وجود جنین خطر جانی برای مادر دارد قبل از دمیده شدن روح مانعی ندارد ولی بعد از دمیدن روح که اصولاً حدود سه ماه و نیم شاید باشد، سقط جنین به هیچ عنوان جایز نیست و مسئول کسی است که خود اسقاط می‌کند البته والدین می‌توانند از دیه او گذشت کنند.

دفتر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی: اسقاط جنین حرام است ولی هرگاه جنین در مراحل ابتدایی باشد و به‌صورت انسان کامل در نیامده باشد و باقیماندن جنین در آن حالت و سپس تولد ناقص آن به‌تصدیق اهل اطلاع متدین باعث عسر و حرج شدید برای پدر و مادر گردد، پایان دادن به حاملگی جایز است و احتیاطاً باید دیه را بدهند.

دفتر حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی: در فرض سؤال، اسقاط جنین جایز نیست و مباشر سقط، ضامن دیه است و در جهت عدم جواز هم فرقی بین قبل از ولوج روح یا بعد از آن نیست و چنانچه بدانید با آزمایش بچه سقط می‌شود آزمایش کردن هم جایز نیست.

آزمایشات غربالگری در دنیا اجباری است؟

آزمایشات غربالگری در سال‌های گذشته مسیری را دنبال کرده که منجر به وقوع یک جنایت بزرگ شده است در واقع این آزمایشات بدون رعایت استانداردهای جهانی، مادران را به سمتی سوق داده که یا دست بر کشتن فرزندشان ببرند و یا اگر این تصمیم را نگرفتند تا پایان بارداری استرس و نگرانی بابت تولد نوزادی معلول داشته باشند. عاطفه سمائی متخصص زنان و زایمان پیش از این گفته بود که در هیچ جای دنیا غربالگری اجباری نیست فقط به مادر توصیه می شود و البته شامل بیمه هم نیست، و مشابه روند کنونی هم نیست، در کل اروپا فقط انجام سونوگرافی آنومالی مورد تاکید است و مثلا اگر مادری در نروژ خواهان بررسی های آزمایشگاهی بیشتر باشد مجبور است برود سوئد و با کلی هزینه انجام دهد و انجام غربالگری در این کشورها با هزینه زیاد و به صورت اختیاری و براساس باورهای اعتقادی و فرهنگی مادر صورت میگیرد و در سیستم ملی بهداشت و درمان ادغام نشده است، این مطالبه منطقی و به حقی است که اگر به اصول دینی معتقد نیستیم حداقل به استانداردهای بین المللی قایل باشیم.

به آزمایشات غربالگری اکتفا کنیم؟

پروفسور علی کرمی متخصص بیوتکنولوژی پزشکی و فوق تخصص مهندس ژنتیک در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی برنا، در همین باره گفت: انجام آزمایشات غربالگری کافی نیست باید مراحل مختلف طی شود تا مجوز سقط داده شود، در مرحله اول پزشک متخصص مادر را به سونوگرافی و آزمایشات، که کافی نیست و اگر تشخیص داده شد که اختلالی وجود دارد باید توسط متخصص ژنتیک و متخصصان دیگر مورد ارزیابی قرار گیرد درواقع یک نفر نمی‌تواند با احساس دیدن یک آنرمالی در سونوگرافی مجوز سقط را صادر کند چراکه از لحاظ قانونی هم خطاست.

کرمی ادامه داد: طبق قانون سقط در ایران، 3 پزشک متخصص باید نظر مشترکی بر عدم سلامت جنین داشته باشند و آزمایشات ژنتیک هم باید انجام شود اگر لازم شد مشاوره‌های دیگر هم صورت گیرد. با یک سونوگرافی و آزمایش اگر اختلالی دیده شد خانواده‌ها نباید اضطراب و استرس داشته باشند و دست به اقدامات خطرناکی بزند. با کمال تاسف بسیاری از سقط‌های کشور بدون مجوز فقط به دلیل اینکه پزشک فرض داشته که جنین دارای اختلال است صورت گرفته و خانواده‌ها با استفاده از داروهای غیرقانونی اقدام به سقط کردند.

این متخصص بیوتکنولوژی پزشکی تصریح کرد: هیچ پزشکی حق ندارد با دیدن یک آزمایش غربالگری و یا یک سونوگرافی دستور سقط را صادر کنند، آمار سقط جنین در کشور افزایش پیدا کرده که حتما باید کاهش پیدا کند. خانواده‌هایی را داریم که با انجام این آزمایشات تشخیص اختلال جنین داده شده اما بعد از تولد نوزاد مشخص شده که سالم است این نشان می‌دهد که تشخیص درست نبوده و نباید به آزمایشات غربالگری اکتفا کرد.

وی با اشاره به اینکه مجلس خوشبختانه به این موضوع ورود پیدا کرده است، اضافه کرد: البته هنوز به مرحله اجرا درنیامده است، پزشکان نباید مجوز سقط را به راحتی و فقط براساس آزمایشات غربالگری صادر کنند مگر اینکه به قطع به یقین رسیده باشند.

کرمی تصریح کرد: آزمایشات غربالگری چند فاز است که شامل؛ مشاوره ژنتیک، بررسی پزشک متخصص و سونوگرافی است بعد از آن اگر اختلالی دیده شود به پزشک متخصص باید ارجاع داده شود پزشک زنان نمی‌تواند در این مرحله تصمیمی بگیرد به عنوان مثال اگر قلب جنین تشکیل نشده باشد به پزشک متخصص ارجاع داده می شود و ... .

این متخصص بیوتکنولوژی پزشکی گفت: متاسفانه در بحث آزمایشات ژنتیک شاهد تجارت‌های کثیفی هستیم به عنوان مثال تبلیغ می‌کنند که آزمایشات ژنتیک هوش جنین را تشخیص می‌دهد و این تجارت کثیف هم در حوزه آزمایشات غربالگری در حال افزایش است، آزمایشات غربالگری باید استانداردسازی شود متاسفانه چندین آزمایشگاه در فضای مجازی تبلیغات انجام آزمایشات غربالگری را می‌کنند. استانداردسازی آزمایشات غربالگری باید صورت گیرد و دستورالعمل آن برای پزشکان ارسال شود.

وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تمامی زوجین نیاز دارند که آزمایشات غربالگری و یا حتی ژنتیک را هنگام بارداری انجام دهند؟ اظهار کرد: به هیچ عنوان. چه کسی گفته است که تمامی مادران باید در طول بارداری آزمایشات غربالگری را دهند؟ اولین کاری که زوج‌ها باید به آن توجه کنند این است که قبل از بارداری اقدام به مشاوره ژنتیک کنند اگر مشاوره ژنتیک درصد ریسک را به زوجین گفت در 2 ماه و یا 3 ماهگی برای انجام تست و سونوگرافی اقدام کنند. بیش از 90 درصد زوج‌ها نیازی ندارند که آزمایشات را انجام دهند درصد خاصی که بارداری آن‌ها ریسک است به عنوان مثال؛ افرادی که ازدواج فامیلی داشتند و یا افرادی که در اقوام اختلالات بوده است، باید اقدام به انجام آزمایشات غربالگری کنند، اکثریت مادران نیازی ندارد و برخی به دلیل اینکه دید تجاری به این موضوع دارند زوجین را وادار به انجام آزمایشات می‌کنند.

قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده با توجه به افزایش آمار سقط جنین انجام آزمایشات غربالگری را برای زوجین به صورت اختیاری کرده است و دیگر الزامی به انجام این آزمایشات برای مادران باردار نیست از طرفی وزارت بهداشت را مکلف کرده به سمت استانداردسازی این آزمایشات برود. متاسفانه در انجام آزمایشات غربالگری و سقط جنین 3 هیچ از کشورهای اروپایی و آمریکایی جلو هستیم در کشورهای اروپایی که خبری از اجبار و الزام برای انجام آزمایشات غربالگری نیست و در آمریکا و ایالت‌های مختلف آن برای سقط جنین سخت‌گیری‌های زیادی صورت می‌گیرد این نشان دهنده آن است که مسئله جمعیت برای سایر کشورها از اهمیت ویژه‌ای برخورددار است. امید است با اجرایی شدن این قانون و سخت‌گیری‌های جدی‌تر برای سقط، شاهد کاهش آمار سقط جنین باشیم و لکه ننگ این آمار تاسف بار از سر جامعه اسلامی ما پاک شود./برنا