عشقِ سال‌های پیری

باید توجه داشت همانطور که با وارد شدن به دوران کودکی، نوجوانی و جوانی وارد زندگی تازه ای می شویم و تجربه‌های جدیدی را امتحان می‌کنیم دوران سالمندی هم یکی از این دوره‌هاست که پیش روی همه ما انسان‌ها قرار دارد و در آن دوره آدم‌ها روحیات و خلقیات جدیدی پیدا می‌کنند.

ترس سالمندان از "انگ‌زنی"

فروزان هاشم‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: برخی زوج‌های سالمند با توجه به تغییر سبک زندگی خانواده‌ها، زندگی شهری و از هم‌گسستگی خانواده‌ها تنها زندگی می‌کنند و این واقعیتی تلخ و اجتناب‌ناپذیر است. هنگامی که یکی از زوج‌ها فوت می‌کند در واقع زندگی همسر سالخورده او زیر و رو می‌شود و تنها و غصه‌دار به روزهای سخت آینده فکر می‌کند. مشکل آن‌جا بیشتر می‌شود که شرایط نگهداری سالمند تنها در خانه و نزد فرزندان فراهم نباشد، گاهی فرزندان پدر یا مادر را به خانه سالمندان می‌فرستند.

وی تصریح کرد: سالمندی دورانی است که خواه نا خواه همه ما آن را تجربه خواهیم کرد. افراد سالخورده گاهی برای رهایی از تنهایی و تجربه کردن زندگی پر نشاط تصمیم به ازدواج می‌گیرند. باید توجه داشت که ازدواج در دوران سالمندی اگر به انجام گیرد می‌تواند به خوبی نیازهای روحی سالمند مثل همدلی، حمایت، دوست داشتن و احساس نیاز به صمیمیت را برطرف می‌کند.

این روانشناس ادامه داد: بسیاری از سالمندان به دلیل ترس از "لیبل زنی" در جامعه از ازدواج سرباز می‌زنند، در حالی که ازدواج سالمندان می‌تواند موجب کاهش افسردگی و همچنین افزایش امید به زندگی در میان جمعیت سالمند کشور باشد. در کشور ما گاهی به‌دلیل وجود حساسیت‌های بسیار برای ازدواج سالمندان بسیاری از افراد تنها به‌دلیل دوربودن از پدیده "انگ‌زنی" از انجام این کار خودداری می‌کنند که این خود می‌تواند نشان از جای خالی فرهنگ‌سازی‌های لازم در این حوزه باشد.

ازدواج سالمندان از روی هوا و هوس نیست

هاشم‌زاده بیان کرد: ازدواج یک نیازی غریزی و فطری و از اصلی ترین عوامل انگیزشی برای ازدواج در سنین جوانی، نیاز غریزه قدرتمند جنسی است ولی باید توجه داشت که ازدواج سالمندان از روی هوا و هوس نیست بلکه سالمند به دنبال شخصی برای هبستگی و همدلی، همفکری است. احتیاج داشتن به یک همراه و همدل در غم‌ها و شادی‌ها مهم‌ترین عامل برای ازدواج سالمندان است.

وی افزود: ازدواج‌های سالمندی که اساس اصلی آن جاذبه جنسی نیست می‌تواند توجه به وجود جنبه های دیگر و احساس نیاز به آن جنبه ها را در انسان ها برانگیزد، باید وضعیت  به گونه ای باشد که آنان بتوانند بدون دغدغه و ترس از طردشدگی تصمیم بگیرند.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی اضافه کرد: این باور اشتباه در میان مردم جامعه وجود دارد که ازدواج در دوران سالمندی در تضاد با وفاداری به همسر سابق است، در حالی است که باید اذعان داشت که ازدواج در دوران سالمندی یک اصل انکار ناپذیر به حساب می‌آید چراکه رسیدگی، توجه و همچنین داشتن امید در این دوران از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است.

هاشم‌زاده گفت: زوج ها سالمند شادتر از زوج های جوان هستند،لذت بیشتری از جنبه های مختلف زندگی می برند، طلاق و جدایی در سالمندان کمتر اتفاق می افتد، اختلافات کمتری با یکدیگر دارند، ازدواجشان تحت تاثیر عوامل خارجی کمتری قرار می‌گیرد، میزان ناسازگاری و هیجانات منفی آن ها کمتر است و عاطفه و مهربانی بیشتری نسبت به سایر گروه های سنی ازجمله جوانان و میانسالان دارند.

وی عنوان کرد: گاهی هنجارهای جامعه طوری تعریف شده که اگر یک زن سالمند تمایل به  ازدواج داشته باشد، برای افراد قابل قبول نیست در صورتی که این یک هنجار است و ضدارزش نیست اما برخی به اشتباه این هنجار را با ارزش مترادف می‌دانند. در حالی که زن‌ها به لحاظ روان شناختی  بیشتر از مردها به حمایت نیاز دارند و در معرض آسیب‌های بیشتری هم از نظر روانی هستند به همین دلیل است که باید گفت این هنجار  غلط است.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی یادآور شد: در برخی موارد زنان سالمند حتی اگر میل به ازدواج داشته باشد، گاهی به دلیل جبهه گیری فرزند خود و نگرش او به ازدواج جرات و جسارت مطرح کردن ازدواج مجدد را ندارد.

جمعیت سالمند کشور رو به افزایش است

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی یاداور شد:  براساس اطلاعات مرکز آمار ایران، درحالی که ۹۹‌درصد سالمندان، سابقه حداقل یک بار ازدواج را در گذشته داشته‌اند، اما در حال حاضر ۹‌ درصد مردان سالمند و ۴۹‌درصد زنان سالمند بدون همسر و تنها زندگی می‌کنند.

هاشم زاده ادامه داد: بر اساس آمار منتشر شده روزانه ۳۲ سالمند در کشور ازدواج می‌کنند، البته این آمار به نسبت سال‌های گذشته رشد چشمگیری داشته است، اما این در حالی است که با توجه به اینکه جمعیت سالمند کشور رو به افزایش است بنابراین این آمار چندان بالا به‌نظر نمی‌رسد.

وی گفت: براساس سرشماری ۱۳۹۵ از جمعیت ۷۹ میلیونی کشور، هفت میلیون و ۴۰۰ هزار نفر یعنی ۹.۲۸ درصد سالمند هستند و پیش‌بینی می‌شود که درصد سالمندان ایران تا سال ۲۰۲۵ میلادی به ۱۰ درصد و تا سال ۲۰۵۰ به بیش از ۳۰ درصد برسد.   

ازدواج سالمندی و سلامت روح و جسم

این روانشناس خاطرنشان کرد: ازدواج سالمندان می‌تواند عامل کاهش ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها باشد. چرا که افراد سالمند دارای شریک زندگی در مقایسه با دیگران بیشتر مراقب سلامت خود هستند و به موقع تست‌ها و آزمایش‌های غربالگری مثل فشار خون، دیابت و یا بیماری‌های قلبی را انجام می‌دهند که این را می‌توان یکی دیگر از مزایای داشتن همسر در دوران سالمندی برشمرد.

هاشم‌زاده تصریح کرد: افزایش امید به زندگی از دیگر مزایای داشتن زندگی مشترک در دوران سالمندی دانست، مطالعات نشان می‌دهد افرادی که در دوران سالمندی دارای شریک زندگی هستند در برابر با سایر افرادی که به تنهایی این دوران را سپری می‌کند دارای امید به زندگی بیشتری هستند که این خود می‌تواند عاملی برای میانگین افزایش سن افراد در جامعه نیز باشد.

ازدواج مانعی برای مراجعه به خانه سالمندان

وی یکی از پیامدهای مثبت ازدواج سالمندان را می‌توان کاهش آمار مراکز نگهداری از سالمند دانست و اظهار کرد:  امروزه بسیاری از فرزندان والدین خود را به‌دلیل نداشتن همنشین و یا ترس از تنهایی به خانه سالمندان می‌فرستند اما این در حالی است که ازدواج خود می‌تواند مانعی برای مراجعه به خانه سالمندان باشد.

این کارشناس ارشد روانشناسی بالینی عنوان کرد: در حال حاضر هیچ برنامه شاد و مفرحی برای سالمندان در کشور وجود ندارد این مورد به‌خودی خود می‌تواند عاملی برای افزایش میزان افسردگی در میان سالمندان تلقی شود، به بیان ساده‌تر ارائه برنامه‌ریزی‌های شاد و مفرح برای دوران سالمندی خود می‌تواند چراغ سبزی برای عبور از مشکلات این دوران داشته باشد.

تماس با سالمندان در دوران کرونا فراموش نشود

هاشم‌زاده خاطرنشان کرد: از آنجا که بیماری کرونا و عوارض آن در سالمندان شدیدتر است، سالمندان به توصیه کارشناسان سلامت گوش داده و بیشتر در منزل مانده  و کمتر مشارکت اجتماعی دارند و نسبت به سابق رفت و آمدهایشان کمتر شده است.

وی افزود: در کنار احتیاطی که در این خصوص در جامعه القا شده است، بخشی هم ترس غلطی است که باعث شده سلامت روان یک سالمند بهم بریزد؛ برای همین ما توصیه می کنیم که حتما تماس تلفنی و تصویری با سالمندان جزو برنامه‌های مستمر خانواده‌ها و حتی گروه‌های داوطلب قرار بگیرد و ساعتی را به صحبت کردن با سالمندان اختصاص دهند تا نیازهای روحی و روانی آنها برآورده شده و آرامش برای آنها ایجاد شود./ایسنا