بازنشستگان به چه نهادها و گروه‌هایی اعتماد دارند؟

موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا (نهاد پژوهشی صندوق بازنشستگی کشوری) در تازه‌ترین گزارش کارشناسی خود، وضعیت سرمایه اجتماعی بازنشستگان را مورد بررسی قرار داده است.

به گزارش اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل صندوق بازنشستگی کشوری، از جمله مفاهیم مهمی که در دهه‌های اخیر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته، «سرمایه اجتماعی» است.

 این مفهوم که بیانگر شیوه و چگونگی روابط اجتماعی میان اعضای جامعه است، در ادوار مختلف مورد اندازه‌گیری قرار می‌گیرد.

با توجه به اهمیت این موضوع، یافته‌های «پیمایش ملی سنجش سرمایه اجتماعی کشور» در سال 1394 در خصوص گروه بازنشستگان توسط نسرین قوامی، پژوهشگر موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا، استخراج شده تا بخشی از نیازهای آماری-اطلاعاتی مورد نیاز برای پژوهش‌های تکمیلی درباره بازنشستگان فراهم شود.

بر اساس این گزارش، سرمایه اجتماعی بازنشستگان در هر سه سطح کلان، میانی و به‌ویژه خرد (با وجود میزان بسیار پایین و وضعیت نه‌‍چندان مطلوب آن) بالاتر از میانگین کل جامعه و گروه‌های شاغل و بیکار برآورد شده است.

همچنین، سرمایه اجتماعی سطح کلان (ترکیب چهار مولفه «پنداشت از عملکرد نظام در رفع و حل مشکلات»، «پنداشت از موفقیت نهادی در انجام دادن وظایف نهادی»، «پنداشت از نکویی جامعه (مطلوب بودن جامعه و وجود عدالت و برابری)» و «ارزیابی از آینده») در میان 9.4 درصد بازنشستگان در حد زیاد یا خیلی زیاد به دست آمده است. 

در این سطح، سرمایه اجتماعی در کل جامعه 8.2 درصد، گروه شاغل 7.8 درصد و بیکار 7.3 درصد در حد زیاد یا خیلی زیاد بوده است.

این گزارش حاکی است، سرمایه اجتماعی سطح میانی (ترکیب هشت مولفه، «اعتماد سازمانی»، «کیفیت خدمات سازمانی»، «عملکرد و پاسخگویی سازمان‌ها به نیازها»، «آمادگی مشارکت در کمک به سازمان‌ها»، «اعتماد تعمیم‌یافته (اعتماد به گروه‌های شغلی و حرفه‌ای)»، «دگرخواهی، پرهیزکاری و وظیفه شناسی گروه‌های شغلی و حرفه‌ای»، «عام‌گرایی گروه‌های شغلی و حرفه‌ای» و «ویژگی‌ها و ارزش‌های اخلاقی مسئولان») در میان 15.7 درصد بازنشستگان در حد زیاد یا خیلی زیاد به دست آمده است.

 در این سطح، سرمایه اجتماعی در کل جامعه 12.4درصد، گروه شاغل 11.4درصد و بیکار 10.6درصد در حد زیاد یا خیلی زیاد بوده است.

سرمایه اجتماعی سطح خرد (ترکیب هشت مولفه «اعتماد عمومی»، «ارزش‌ها و ویژگی‌های اخلاقی (مثبت و منفی)»، «تعاملات اجتماعی»، «مشارکت اجتماعی»، «بده‌بستان اجتماعی»، «تعلق و عرق ملی»، «رضایت از زندگی» و «احساس امنیت») نیز در میان 12.8درصد بازنشستگان در حد زیاد یا خیلی زیاد به دست آمده است.

 در این سطح، سرمایه اجتماعی در کل جامعه 7.9 درصد، گروه شاغل 9.5 درصد و بیکار 5 درصد در حد زیاد یا خیلی زیاد بوده است. طبق داده‌های پیمایش ملی سنجش سرمایه اجتماعی کشور در سال 1394، بیشترین موفقیت نظام در حل مسائل و مشکلات از منظر بازنشستگان در مسائل ناامنی و درمان و سلامت و کمترین موفقیت مربوط به مشکلات بیکاری و فقر بوده است.

همچنین، در خصوص انجام وظایف نهادی از نظر بازنشستگان، بیشترین موفقیت مربوط به نهاد خانواده و سازمان‌های دینی و کمترین موفقیت مربوط به بازار و نهادهای برنامه‌ریز بوده است.

در خصوص ارزیابی از آینده با وجود آنکه نتایج در مجموع حاکی از داوری منفی بازنشستگان نسبت به آینده است، اما در مقایسه با میانگین کل جامعه و همچنین گروه‌های شاغل و بیکار به میزان قابل‌توجهی امیدواری بیشتری نسبت به آینده ابراز کرده‌اند. 

بیشترین میزان اعتماد سازمانی بازنشستگان نسبت به مدارس و پایگاه‌های بسیج و کمترین آن به بنگاه‌های معاملات ملکی و احزاب و تشکل‌های سیاسی ابراز شده است.

در میان گروه‌های شغلی و حرفه‌ای، بیشترین میزان اعتماد نسبت به معلمان، اساتید دانشگاه و پزشکان ابراز شده است و کمترین آن نسبت به مهندسان فنی، تولیدکنندگان مواد غذایی، مدیران و مسئولان دولتی و نمایندگان مجلس بوده است.