انتقال ۱۷ هزار تن "پسماند خطرناک کلره" به گیلان و قزوین غیرقابل انکار است + اسناد

انتشار گزارش هفته گذشته انتقال شبهه برانگیز "زباله‌های خطرناک کلره پتروشیمی" به قزوین و گیلان، طی روزهای گذشته واکنش‌های مسئولان ذی‌ربط و رسانه‌ها را به همراه داشته است؛ گزارشی مبنی بر انتقال مجموعا 17هزار تن اتیلن کلراید (EDC) به استان‌های قزوین و گیلان به منظور بازیافت.

مصطفی سالاری، استاندار گیلان، در دستوری خطاب به معاونش نوشت: هیاتی مرکب از مدیران اداره کل حفاظت محیط زیست و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، یکی از مدیران معاونت عمرانی، دانشگاه علوم پزشکی و نماینده سمن‌ها و اصحاب رسانه از محل بازدید، بررسی دقیق معمول و با توجه به حساسیت محیط زیست در استان، چنانچه کمترین آسیب زیست محیطی متصور باشد فوراً نسبت به توقف کار اقدام شود و در غیر این صورت مراتب به صورت شفاف و مستدل و کارشناسانه به آگاهی عمومی شهروندان عزیز رسانده شود، با توجه به اهمیت موضوع، تسریع و در کوتاه‌ترین زمان اقدام شود.

علی مریدی، مدیرکل آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌وگو با بخش خبری با صداوسیما گفت: این پسماندها برای محیط زیست خطرناک هستند و در مرحله خروج از کارخانه تا تحویل به واحد بازیافت‌کننده باید با هماهنگی سازمان محیط زیست باشد؛ متاسفانه تاکنون جز موارد محدودی در اصفهان، سمنان، قزوین و گیلان ظرفیت کافی برای امحا وجود ندارد؛ برای همین مخاطراتی که ما دنبال می‌کردیم و نگران آن بودیم همین بحث نقل و انتقال پسماندها است.

گزارش فوق، انتقاد نمایندگان استان گیلان را هم به دنبال داشت:

منوچهر جمالی سوسفی، نماینده مردم رودبار، در واکنش به این خبر گفت: ساخت و احداث کارخانه بازیافت پسماندهای شیمیایی در رودبار اقدامی غیرکارشناسی است و شنیدن این خبر، مردم شهرستان رودبار را ناراحت و نگران کرده ضمن اینکه بنده به عنوان نماینده رودبار تاکنون از این موضوع بی‌اطلاع بودم اما وزارت صمت و سازمان حفاظت محیط زیست با صدور مجوز انتقال پسماندهای شیمیایی به استان گیلان و شهرستان رودبار (لوشان) موافقت کرده‌اند.

مهرداد بائوج لاهوتی، نماینده مردم لنگرود، با تأکید بر اینکه برای احقاق حق گیلان و جلوگیری از انتقال پسماند پتروشیمی به این استان کوتاه نخواهیم آمد، گفت: در اولین فرصت تذکر جدی را به سازمان محیط‌ زیست و وزیر صنعت، معدن تجارت برای چرایی صدور مجوز در گیلان خواهم داد که آنان باید پاسخ درست و دقیق دهند.

غلامعلی جعفرزاده، نماینده مردم رشت، هم با بیان اینکه سازمان حفاظت محیط زیست کشور برای توجیه کار خود اعلام کرده است که این کار برای گیلان سود اقتصادی دارد، تصریح کرد: گیلان این سود را نمی‌ خواهد، اگر به فکر رساندن سود به گیلان هستند، کارخانه پتروشیمی را که قول داده بودند به گیلان بیاورند را احداث می کردند نه اینکه تفاله و پسماند آن را به گیلان ارسال کنند.

فرق بین سه واژه «امحا»، «بازیافت» و «دفن» پسماند را می‌دانیم!

واکنش اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان به این گزارش اما با مغلطه‌ای بزرگ همراه شده است! در حالی که در گزارش حرفی از «دفن» 5هزار تن پسماند کلره در گیلان به میان نیامده و آنچه طرح شده، «بازیافت» این پسماندها در گیلان بدون اعلام سرنوشت ته‌ماند جامد و خطرناک آنهاست، اداره کل حفاظت محیط زیست استان گیلان واژه «دفن» را به خبر اضافه کرده تا به راحتی بتواند آن را تکذیب کند و مدعی شود: «دفن پسماندهای پتروشیمی خوزستان در گیلان، کذب است!» تیتری که البته هر رسانه‌ای زیر‌ بار انتشار آن نرفت چرا که تفاوت میان دفن، بازیافت و امحای پسماند، اصلاً قابل چشم‌پوشی نیست.

هرچه که بود پیگیری رسانه‌ها و نمایندگان مجلس کار را به جایی رساند که مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان، صدور مجوز برای بازیافت پسماندهای کلره واحدهای پتروشیمی خوزستان در گیلان را تایید کند.

قربانعلی محمدپور، مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان با بیان اینکه پسماند پتروشیمی با تدابیری کاملاً ویژه و تحت نظارت اصولی و پایش مستمر کارشناسان ذیربط به گیلان جهت «بازیافت» انتقال داده می‌شود، عنوان کرد: با اعمال یکسری از محدودیت‌ها،‌ فعالیت این واحد بازیافت پسماند در لوشان تنها به بازیافت EDC (اتیلن دی کلراید) از میعانات پتروشیمی محدود شده است. بازیافت معمول دارای پسماندهای نهایی فرآیندی است که به ویژه به دلیل وجود حلال‌های آلی پایدار حتماً می‌بایست تحت برنامه مدیریتی خاصی به مراکز امحا انتقال داده شود و شرکت مذکور، پس از تولید پسماندهای موردنظر، تحت پایش ملزم به ارسال آن به مراکز امحاء است.

عاقبت نامعلوم ته‌ماندهای جامد حاصل از بازیافت EDC

این در حالی است که علیرضا حق‌گو، مدیرعامل شرکت مذکور (بلیش) پیشتر تاکید کرده بود که هدف این شرکت، بازیافت صددرصدی پسماندهاست و شرکت مذکور برای انتقال ته‌ماندهای جامد حاصل از بازیافت به مراکز امحا برنامه‌ای ندارد.

در واقع، آنچه سرنوشت این پسماندهای کلره را پس از بازیافت شبهه‌برانگیز جلوه می‌داد همین عدم وجود برنامه‌ای مشخص برای مدیریت ته‌ماند جامد آنهاست؛ ته‌ماندی که مدیرکل محیط زیست گیلان مدعی است شرکت بلیش را موظف به امحای آن کرده اما شرکت بلیش تاکید می‌کند قصد امحای این ته‌ماند را  ندارد و تصمیم دارد آن را صادر کرده یا در تهیه چسب یا اسفالت مورد استفاده قرار دهد.

وقتی تکذیب از تایید، نگران‌کننده‌تر می‌شود

اما حسن پسندیده؛ مدیرکل حفاظت محیط زیست قزوین که میزبان مقادیر به مراتب بیشتری از این پسماندهای کلره (12هزار تن) در تاکستان قزوین است پا را فراتر نهاده و صدور مجوز انتقال هرگونه پسماند کلره واحدهای پتروشیمی خوزستان به قزوین را از اصل و ریشه تکذیب می‌کند! این تکذیبیه که به صورت گسترده به نقل از پسندیده در رسانه‌های مختلف انعکاس یافته، نگرانی بیشتری ایجاد می‌کند چرا که با وجود اسنادی که موید انتقال 15 هزار پسماند کلره به قزوین است، تکذیب صدور مجوز انتقال و بازیافت این حلال‌های خطرناک از سوی مدیرکل حفاظت محیط زیست یا نشانگر بی‌اطلاعی محض وی از ماوقع است یا حکایت از عدم صداقت دارد.

در ادامه، موافقت سیاوش شمسی‌پور، مدیرکل پیشین حفاظت محیط زیست قزوین با انتقال پسماندهای کلره حاصل از واحدهای پتروشیمی خوزستان به قزوین به منظور بازیافت و تولید سالانه 15هزار تن EDC توسط شرکت بلیش در تاکستانرا  مشاهده می‌کنید؛ اسنادی که اشراف مدیرکل فعلی بر وظایفش را به چالش می‌کشد.