​مدیرکل دفتر روابط امور بین‌الملل و سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر ضمن تحلیل گزارش سازمان ملل متحد تحت عنوان «بررسی کشت خشخاش در افغانستان» اظهار کرد: براساس گزارش منتشرشده توسط سازمان ملل متحد، میزان درآمد کشاورزان افغانستانی در سال گذشته میلادی (۲۰۲۲) بابت کشت تریاک، به یکباره ۳ برابر شده و بیش از ۴ میلیارد دلار برآورد می‌شود؛ اما بخشی از این افزایش ۳ برابری ناشی از افزایش ۳۲ درصدی کشت و افزایش قیمت مواد مخدر در سال گذشته است.

امیرعباس لطفی با اشاره به آخرین وضعیت تولید مواد مخدر در افغانستان، اظهار کرد: اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ بود که دولت طالبان حکمی مبنی بر ممنوعیت کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان صادر کرد.

با وجود این حکم، بررسی‌های به عمل آمده حاکی از آن بود که علی رغم صدور حکم ممنوعیت از سوی حاکمیت فعلی این کشور، همچنان تولید و کشت مواد مخدر در افغانستان صورت می‌گیرد؛ چراکه آبان‌ماه سال ۱۴۰۱ سازمان ملل متحد با انتشار گزارشی تحت عنوان «بررسی کشت خشخاش در افغانستان» از افزایش ۳۲ درصدی سطح زیرکشت تریاک خبر داد و گفت میزان سطح زیرکشت به ۲۶۶ هزار هکتار رسیده است.

چهار میلیارد دلار؛ میزان درآمد کشاورزان افغانستانی

لطفی همچنین درباره گردش مالی کشاورزان افغانستانی نیز گفت: براساس گزارش منتشر شده از سوی سازمان ملل متحد در سال گذشته میلادی، میزان درآمد کشاورزان به یکباره سه برابر شد و بیش از چهار میلیارد دلار برآورد می‌شود؛ اما بخشی از این افزایش سه برابری ناشی از افزایش ۳۲ درصدی کشت و افزایش قیمت مواد مخدر در سال گذشته است.

در این رابطه، برخی‌ اخبار در رابطه با کاهش کشت و تولید، آن را به عنوان تاکتیک بازار برای افزایش قیمت‌ها تلقی می‌کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره وضعیت تولید مواد مخدر صنعتی در افغانستان نیز به ارائه توضیحاتی پرداخت و گفت: نوع راه‌حلی که تاکنون برای کشت جایگزین مواد مخدر در افغانستان وجود داشت، راه‌حل پایداری نبوده است.

بنابراین نه تنها مواد سنتی در افغانستان تولید شد بلکه این کشور به کانون تولید مواد روانگردان نیز تبدیل شده است؛ بنابراین اگر راه‌حل‌ها پایدار نباشد دوباره شاهد روند برگشت به عقب یا سیر قهقرایی خواهیم بود.

وی معتقد است که درحال‌حاضر یکی از درآمدهای منحصر به فرد افغانستان مواد مخدر است؛ از همین رو نباید دچار خوشبینی مفرط در رابطه با کاهش کشت و تولید مواد سنتی در افغانستان باشیم.

سود سرشار و ارزش افزوده بالای موادمخدر از زمین تا بازار

مدیرکل دفتر روابط امور بین‌الملل ستاد مبارزه با موادمخدر با بیان اینکه اقتصاد مواد مخدر، مشوق شبکه‌های قاچاق برای حمایت و پیشبرد قاچاق است، اظهار کرد: سود سرشار و ارزش افزوده بالای مواد از "زمین تا بازار" مشوق اصلی شبکه‌های غیرقانونی و جرم برای ورود به تجارت مرگ است.

با این وجود اهتمام و جدیت دستگاه‌های امنیتی و انتظامی ایران در مقابله با این شبکه‌ها، میزان خطر و ریسک را برای آنها به حداکثر رسانده است. راهبرد دستگاه‌های عضو ستاد این است که با هدف قرار دادن شبکه‌های مالی، پولی و دارایی‌های قاچاقچیان، انگیزه اصلی آنها را مورد هجمه قرار دهند. حجم عظیم و چشمگیر کشفیات و نیز دارایی‌های مالی و پولی قاچاقچیان که طی سال‌های اخیر مورد کشف و ضبط قرار گرفته، مؤید این موضوع است.

وی ادامه داد: نبود زیرساخت‌های توسعه‌ای، فقر مفرط و سود سرشار شبکه‌های قاچاق، انگیزه‌ای قوی را به جامعه کشاورزی افغانستان برای کشت غیرقانونی مواد مخدر می‌دهد. با این حال ایران، آمادگی خود را برای تقویت زیرساخت‌های اقتصادی و پیشبرد طرح‌های توسعه‌ای در افغانستان اعلام کرده است.

سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر تصریح کرد: طرح‌های توسعه‌ای به معنای برخورداری افغانستان از شبکه آبرسانی مطلوب و پیشبرد کشت جایگزین در این کشور است. در این زمینه برای کشت فراسرزمینی و اجرای طرح‌های کشت جایگزین و توسعه جایگزین از سال‌های قبل با افغانستان رایزنی و آمادگی خود را اعلام کرده‌ایم.

جهش شدید افغانستان برای تولید مواد روانگردان و شیشه

وی افزود: گزارشات سازمان ملل متحد حاکی از آن است که افغانستان علاوه بر تولید تریاک و مشتقات آن، به یکی از عمده‌ترین تولیدکنندگان مواد روانگردان و به طور خاص متآمفتامین (شیشه) تبدیل شده و به عبارتی این کشور از سه سال گذشته جهش بسیار شدیدی در زمینه تولید مواد روانگردان داشته است.

مدیرکل دفتر روابط امور بین‌الملل و سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر با اشاره به انتشار گزارش دیگر سازمان ملل متحد در زمینه تولید مواد مخدر در افغانستان، گفت: چند روز گذشته سازمان ملل متحد گزارشی تحت عنوان «بررسی کشت خشخاش در افغانستان» منتشر کرد؛ این گزارش کاهش ۹۵ درصدی تولید تریاک و سطح زیرکشت و مشتقات آن را نشان می‌دهد. در این رابطه، سازمان ملل همیشه بازرسین خاصی را برای بررسی این موضوع به افغانستان اعزام می‌کرد تا وضعیت کشت مواد مخدر چه به صورت محدود و چه به صورت هدایت شده احصاء شود؛ این درحالیست که به نظر می‌رسد دفتر UNODC (دفتر تخصصی سازمان ملل در امور مواد مخدر و جرم) در این گزارش تنها به گزارش دفتر ویژه سازمان ملل در امور افغانستان استناد کرده است.

قاچاق مواد سنتی و روانگردان از افغانستان

لطفی ادامه داد: ایران کشوری است که چه از نظر مادی و چه به دلیل جمعیت جوان بیشترین آسیب را متحمل شده و تقدیم حدود ۴۰۰۰ شهید و ۱۲ هزار و ۵۰۰ جانباز در این حوزه گواهی بر این مدعاست. چنانچه واقعا میزان سطح زیرکشت مواد مخدر در کشور افغانستان کاهش یافته باشد، ایران از این موضوع استقبال می‌کند؛ اما همچنان قاچاق مواد سنتی همچون تریاک و مواد روانگردان از سوی کشور افغانستان در حال وقوع است. در این میان، برخی‌ها، این قاچاق را ناشی از وجود مواد مخدر در انبارهای افغانستان عنوان می‌کنند.

وی در پاسخ به سوالی درخصوص میزان کشفیات مواد مخدر توسط ایران، یادآور شد: کشفیات ایران مورد تایید سازمان ملل است؛ پرسشنامه‌ها و گزارش‌هایی که به صورت ادواری به مراجع و سازمان‌های بین‌المللی تسلیم می‌شود و تماس‌های مداوم با دفاتر تخصصی سازمان ملل در تهران و وین نشان می‌دهد ایران یکی از اصلی‌ترین کشورها در زمینه کشف و شناسایی مواد مخدر است.