خلیل زاد چگونه عمار حکیم را تهدید کرد؟!

صلاح‌الدین خدیو

روزنامه‌نگار

پایگاه خبری شارپرس اقلیم کردستان به نقل از سایت العربی نوشته که در همایش دو روزه صلح و امنیت خاورمیانه که آبان گذشته در دانشگاه دهوک برگزار شد، زالمای خلیل زاد سفیر سابق آمریکا در کابل و بغداد به صراحت عمار حکیم را تهدید کرده است.

یک رهبر کرد حاضر در همایش به شرط فاش نشدن نامش به العربی گفته: گفتگوی این دو ابتدا دوستانه بود و با زبان فارسی با هم سخن می گفتند، اما پس از خروج به سمت کافه تریای دانشگاه دهوک، خلیل‌زاد خطاب به حکیم گفته: جناب حکیم! زمان زیادی نگذشته، پدر فقیدتان شاهد بود، این من بودم‌ که در کنفرانس لندن در سال 2002 تصمیم گرفتم که قدرت در عراق پس از صدام به شیعیان واگذار شود!

بعد از آن بود که همه چیز از دست ما خارج شد و در اختیار شما قرار گرفت.

حکیم در پاسخ می گوید: تلاش ها و زحمات شما هیچگاه فراموش نمی شود.

خلیل‌زاد در پاسخ می گوید: اشتباه نکنید این تصمیم آمریکا بود و از قضا ایده من مورد حمایت بوش قرار گرفت و آمریکا در راه آن قربانی داد. اما اکنون می بینیم که به نیروهای ما و به سفارتمان حمله می شود. سفارتی که برای حفاظت از شیعیان ایجاد شده است!

حکیم در پاسخ می گوید: برخی گروه های تندرو و اقلیت وجود دارند و حسابشان جداست.

به گفته منبع کرد، خلیل‌زاد می گوید: نه! شما صداقت ندارید. اگر داشتید قانون خروج نیروهای آمریکایی را در مجلس تصویب نمی‌کردید.

به هر حال این من بودم که تصمیم گرفتم افغانستان را تحوبل طالبان دهم و در عرض یک ساعت این کار را کردم. در حالیکه اشرف غنی بجای اینکه مانند شما بمب و موشک به طرفمان بفرستد، التماس می کرد بمانیم!

پی نوشت: کنفرانس لندن که خلیل زاد به آن اشاره کرده، اجتماعی از گروه ها و رهبران اپوزیسیون ضد صدام بود که با محوریت شیعیان و کردها در دسامبر سال 2002 با حمایت و هماهنگی آمریکا برگزار شد.

در این کنفرانس که اندکی قبل از حمله آمریکا به عراق و ساقط کردن رژیم سابق برگزار شد، ایده های مختلفی درباره شکل آینده حکومت مطرح گردید، اما در نهایت شرکت کنندگان در سند نهایی روی ساختن عراقی دمکراتیک، کثرت گرا و فدرال به توافق رسیدند.

هر سه این واژه ها که به دقت انتخاب شده بودند، بیانگر بخشی از علائق شرکت کنندگان و گروه های جمعیتی اصلی عراق و کشورهای حامی اپوزیسیون ضد صدام یعنی ایران، عربستان و سوریه و ...بودند:

دمکراسی، آمال شیعیان بود تا به مدد اکثریت عددی، حکومت را از آن خود کرده و به حاشیه نشینی صد ساله خود در عراق پایان دهند.

کثرت گرایی، تمهید اعراب سنی بود تا در دوره تبدیل شدن به اقلیت از خطر استبداد اکثریت مصون بمانند.

فدرالیسم هم که آرمان تاریخی کردها برای کسب خودمختاری و تعیین سرنوشت در کشوری بود که هنگام تاسیس بدون رضایت خود به آن ملحق شده بودند.

به نظر می رسد که ایده کنفرانس لندن از کنفرانس بن گرفته شده بود که در سال 2001 برای بازسازی افغانستان و تعیین نوع حکومت آینده آن پس از سقوط طالبان و ایجاد همگرایی و تفاهم میان بازیگران متعدد عرصه سیاسی آن برگزار شده بود.

در آن زمان به نظر می‌رسید که افغانستان در مسیر موفقیت قرار دارد و نومحافظه کاران حاکم بر کاخ سفید مغرورانه در پی دومین تجربه ملت سازی خود در عراق و تبدیل آن به پایلوت پروژه بازسازی و نظم دهی مجدد به منطقه تحت عنوان "خاورمیانه جدید" بودند.

اما در عراق کار آسان پیش نرفت. نخست "غول ژئوپولتیک" شیعه از شیشه بیرون آمد و ترتیبات جدید سیاسی و امنیتی تحت تاثیر پویایی‌های ناشی از گشوده شدن دروازه عراق به روی ایران و نفوذ گسترده سیاسی و فرهنگی آن قرار گرفت.

در گام بعدی "مقاومت سنی" مصمم و قاطع تر از حد مورد انتظار ظاهر و به آهن ربایی تبدیل شد که از اقصی نقاط جهان افراط گرایان مسلمان و مبارزان ضد حمله "صلیبی - صهیونیستی" را به سوی خود کشید.

پیامدهای بی ثباتی در عراق و تبدیل این کشور به آوردگاه نوعی جنگ داخلی خاورمیانه، تتمه مشروعیت رژیم‌های عرب را با خود برد و جرقه انقلاب‌های بهار عربی را زد. نافرجامی بهار عربی و وقوع جنگ‌های ویرانگر در یمن و سوریه، بیش از پیش پروژه خاورمیانه بزرگ آمریکا را بلاموضوع و به بسط بی سابقه نفوذ ایران و ترکیه و اسرائیل در منطقه انجامید.

ناکامی آمریکا در خاورمیانه پیامد دیگری هم داشت: گرفتاری این کشور در باتلاق منطقه، فرصتی طلایی در اختیار روسیه و چین گذاشت تا به بازبینی سیاست‌های امنیتی و اولویت‌های دفاعی خود پرداخته و به پیشرفت‌های سرسام آوری در زمینه فن‌آوریهای مرتبط دست یابند.

از این رو غرب با شتاب و نگرانی در پی خروج از خاورمیانه و رفتن به حوزه هند - پاسیفیک به عنوان گرانیگاه جدید قدرت جهانی است. 

آنچه خلیل‌زاد با تلخکامی درباره شکست آمریکا اذعان کرده، همانی است که ترامپ با بی نزاکتی می گفت و بایدن هم عملا در حال اجرای آن است.