شرط بلاغ با حاکمیت

میتقل‌آنلاین، مسعود رضا بلادری، حقوقدان/

تقبیح فرهنگ بهداشتی مردم ایران توسط وزیر بهداشت و درمان به صحت و در شرایطی مطرح شد که سازمان بهداشت جهانی به دلیل شیوع کویید ۱۹ همه گیری اعلام کرد. وزیر دفاع در مقام مقایسه با کرونا از سلامت شهروندان و مسئولان درمان بیماران، در ایام جنگ تحمیلی خبر داد و قبل از این هم از بی‌توجهی ملت نسبت به فرامین بهداشتی ابراز ناامیدی کرده بود. این ایرادات به فرهنگ بهداشتی ملت و سبک زندگی شهروندان در شرایط اپیدمی، کاملا وارد است و حقیقت محض جامعه امروز ایران است اگر چه، نمی‌تواند بهانه بی‌تدبیری‌های برخی از مسئولین باشد.

هنر مدیریت خردمندانه بحران در ممانعت از: استرس بی‌مورد عموم و همزمان بی‌تفاوتی افسارگسیخته در بستر جامعه، است که امروزه نزد دولتمردان در این ایام کم یافت می‌شود و بعضا نایاب است.

در موعدی که می‌بایست جامعه را با خطرات فراگیر ویروس ناشناخته و درد بی‌درمان، آشنا می‌کردیم، معاون محترم وزیر جناب حریرچی مشت، گره کردند و افاضه فرمودند؛ کرونا را شکست می‌دهیم و این بیماری چندان که می‌گویند دلهره‌آور نیست.

وقتی‌ کار برخی به خرافه و لیسیدن اشیاء و عزم سفرهای تفریحی رسید و نیاز به مبارزه با این اپیدمی بین‌المللی متاسی از تجربه مهد آن یعنی چین به قرنطینه کردن برخی مکان‌ها و شهرها برخورد، حضرات قرنطینه را منسوخ و متعلق به قرون وسطی دانستند و به آموزش عمومی و اطلاع‌رسانی فراگیر اتکاء کرده و به امید فرهنگ بهداشتی جامعه نشستند، غافل از اینکه برهنگی فرهنگی در بهداشت دامنگیر عموم کشور است و با توصیه و آموزش و استدعا، امر تقابل با کرونا، پیش نمی‌رود. جای تعجب اینجاست که ملت ما در تاریخ معاصر بارها با تحکم، زور، ارعاب و تهدید در امور مختلف از سوی برخی زمامداران مواجهه بوده و امروز و در این شرایط خطیر که همین ملت، محتاج تحکم و زور هستند تا نمیرند و متوجه شرایط بحرانی دنیا شوند، مسئولین فعلی، دریغ می‌کنند. امروز که به دلیل ضعف فرهنگ بهداشتی و منش زندگی اجتماعی، محتاج سخت‌گیری هستیم، از ما دریغ می‌شود. دیروز که محتاج دمکراسی و آزادی بیان بودیم تا رگ گردن تیغ تیز قانون و مجازات بر ما وارد بود، چرا؟ حضرات مسئول فردا که بیشتر کشور یحتمل وضعیت قرمز ویروس کرونا را تجربه کنند، قرنطینه و حکومت نظامی نیز دردی را دوا نمی‌کند و تلفات ما فزونی خواهد یافت؛ اکنون که شب عید است و بسیاری از ملت در بی‌توجهی به سر می‌برند بجای گلایه از فرهنگ، سخت‌گیری را برقرار کنید تا به فاجعه انسانی نرسیم. قانون اساسی به عنوان میثاق ملت و حکومت در اصل هفتاد و نهم اشاره داشته که "برقراری حکومت نظامی ممنوع است. در حالت جنگ و شرایط اضطراری نظیر آن، دولت حق دارد با تصویب مجلس شورای اسلامی موقتاً محدودیت‌های ضروری را برقرار کند، ولی مدت آن به هر حال نمی‌تواند بیش از سی روز باشد و در صورتی که ضرورت همچنان باقی باشد دولت موظف است مجددا از مجلس کسب مجوز کند."

مسئولین مستحضر باشند که بازدارندگی‌های شدید در شرایط اضطراری جزئی از حقوق اساسی ملت است و قوه موسس در اصل مذکور با لفظ "نظیر آن" نهاد حکومت نظامی را مختص به شورش و حفظ حاکمیت سیاسی ندانسته است اگر چه عرفا حکومت نظامی در مواقع شورش بکار می‌رود لکن مانعی نیست ابزاری که برای حفظ امنیت سیاسی کاربرد دارد امروز در اختیار حفظ امنیت بهداشتی و مانع مرگ و میر ملت ما باشد که در واقع در این شرایط امری شایسته و پسندیده است. اگر چه دولت بنظر نمی‌رسد تا کنون موافق قرنطینه و حکومت نظامی باشد ولی مجلس شورای اسلامی نیز در حالیکه براحتی می‌توانست قانونگذاری الکترونیکی و غیرحضوری را تدارک ببینید، متاسفانه ملت را با مشکلاتش تنها گذاشت و اجرای این اصل را نیز در صورت موافقت احتمالی دولت که منوط به تصویب مجلس شورای اسلامی‌ست عقیم گذاشت. در حال حاضر تصویب حکومت نظامی و قرنطینه در شورای عالی امنیت ملی یا صدور حکم حکومتی رهبری می‌تواند در جهت خدمت به ملت و نجات شهروندان صادر شود و بقول دکتر نمکی اوضاع قباحت بار فرهنگی ملت را سامان دهد. امروز تاریخ بر عملکرد مسئولین نظام اسلامی ما ناظر است؛ سال ۹۸ سالی سرشار از حادثه و گرفتاری برای ملت شریف ایران بوده و جامعه دیگر بار مصیبت دهشتناکی چون ویروس کرونا را نیز نمی‌تواند بر دوش بکشد. به عنوان یک دانش‌پژوه در عرصه حقوق عمومی عرض می‌کنم در شرایطی که اپیدمی افسار گسیخته شود، شورش و اختلال در نظم عمومی نیز پیوست اداره‌ی بحرانی کشور می‌شود، بنابراین مطابق اصل ۷۹ قانون اساسی دست کم تا هفته ابتدایی فرودین ۹۹ در برخی اوقات و مناطق پیرو نظر پزشکان و کارشناسان امر، سخت‌گیری در آمد و شد اعلام کنید و با استقرار ایست بازرسی‌های متعدد توسط نیروهای مسلح با مراعات حقوق شهروندی از عبور و مرور بی‌مورد شهروندان بخصوص در استان‌های درگیر ممانعت به عمل آورید. پلیس راه نیز می‌تواند به این طرح بپیوندد و ورودی و خروجی شهرها را کنترل کند و به شکل متناسبی در برخی استان‌ها در حکم قرنطینه نظارت کند. امیدوارم مسئولین کشور در این شرایط بهترین تصمیمات را اتخاذ کنند و هر کسی به سهم خود کمک حال دیگران باشد؛ من آنچه شرط بلاغ است با تو می‌گویم، تو خواه از سخنم پند گیر خواه ملال!