ترسیم آینده‌ای روشن در سایه باور به مهدویت

غلامرضا ظریفیان

استاد دانشگاه

میراث فکری بشر همراه با تصریحات فراوانی در رابطه با این حقیقت است که جهان را مصلحی باید تا ریشه ظلم و جور را بسوزاند و بشریت را از حاکمیت مجموعه شرها برهاند.

عقیده‌ای که در جایگاه یک نیاز عام فطری همه ابنای بشر در آن اشتراک دارند.

بر این اساس گفته می‌شود، باور به ظهور منجی و مصلحی که با برقراری حکومت واحد جهانی بر پایه عدل و داد، تب جنگ و خشونت را در سرتاسر جهان فرونشانده و بساط ظلم و جور را برخواهد چید، پیش از آنکه برخاسته از عقیده دینی باشد، ضرورتی فطری در راستای تحقق یکی از آرزوهای بزرگ بشر است.

این نیاز بر اساس  آنچه انسان در سرشت خود با آن آفریده شده شکل گرفته و در راستای حس کمال جویی آدمی قرار دارد.

دامنه این درک فطری، صاحبان و پیروان مکاتب مادی را نیز در بر گرفته است. «برتراند راسل» متفکر مشهور انگلیسی می‌گوید: «جهان در انتظار مصلحی است که در زیر یک پرچم و یک شعار همه جهان را گرد هم آورد.»

همچنین «آلبرت انیشتین» واضع نظریه نسبیت از روی باوری فطری بیان می‌دارد: «روزی که صلح و صفا همه دنیا را فراگیرد و مردم در آن دوستدار و برادر یکدیگر شوند دور نیست».

ایمان به آینده‌ای روشن و سرشار از کامیابی در افق زندگی انسان به صورت باوری دینی نیز تجسم یافته و به مثابه آرمانی مذهبی متجلی شده است.

بر این اساس ادیان بزرگ الهی در امتداد این عقیده و با الهام از فطرت، رسیدن روزی را وعده داده‌اند که مصلحی ظهور کرده و انسان را پس از رنجی طولانی به آرامش حقیقی می‌رساند.

به گونه‌ای که ایمان به برپایی دولت عدالت‌گستر در سرتاسر کره ارض با ظهور مصلح دینی، از نقاط مشترک و بارز ادیان الهی بوده و بشارت به ظهور چنین مصلحی عامل انگیزش پیروان انبیای الهی برای حرکت در جهت تحقق رسالت آنان محسوب می‌شود. در این راستا مکتب آسمانی اسلام نیز به طرح روشن ظهور منجی در قالب عقیده «مهدویت» پرداخته است که بر اساس آن با ظهور مهدی موعود (ع) سایه خلافت‌های ظلم و جور از سر ملت‌ها کوتاه شده و در پرتو رشد و آگاهی، زندگی‌ها رنگ معنویت می‌گیرد و صلح، ثبات، آرامش و همزیستی مسالمت‌آمیز دست یافتنی  خواهد شد.

اسلام ضمن تأیید و تقویت این مهم به دلیل تعیین مصداق و تفصیل پیرامون آن، در مرحله کلی‌گویی باقی نمانده و می‌تواند آرزوی بشر را که از آغاز طلوع حیات با آن زیسته و بدان دل بسته است را محقق سازد.

معرفی مصداق عینی منجی –حضرت مهدی(ع) - و ویژگی‌های مدینه فاضله آخرالزمانی افکار و اندیشه‌ها را اشباع و اقناع ساخته و با طرح «مهدویت» این نیاز فطری از آسمان به زمین آورده شده و تبدیل به ایمانی عینی گردیده است.

در اندیشه اسلامی هیچ نکته مجهولی در ارتباط با مهدویت وجود ندارد و مهدی(ع) واقعیتی حی و مؤثر در زندگی ایمانی مسلمانان است، اگر چه تأثیرآن همچون خورشید از پس ابرها باشد.

مهدویت از جمله عقاید پویا و زندگی ‌ساز دینی است که سویه‌های آن عرصه‌های جدی حیات فردی و جمعی را فراگرفته و به تنهایی بخش عمده‌ای از اندیشه اجتماعی اسلام را شکل می‌دهد.

به گونه‌ای که پایبندی بدان افراد را به تکاپو واداشته و با واقعیت‌های جهان پیرامون آشنا می‌سازد.

باورمندان به مهدویت برپایه عقیده به برقراری حکومت واحد جهانی با ویژگی‌های عدل و داد و صلح و امنیت، نمی‌توانند از مسائل جهانی غافل باشند. چرا که برمبنای این عقیده حتی علم و تکنولوژی نیز می‌تواند دارای ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایی باشد که چشم‌انداز روشنی برای آینده جهان ترسیم ‌کند.

از این‌ رو می‌توان گفت، مهدویت به مثابه محرک جامعه ایمانی انسان را موجودی اجتماعی و زمینی در نظر آورده و نیک عاقبتی و رستگاریش را با حیات دنیایی در پیوند می‌داند و در تبیین نسبت دنیا و عقبی، دنیا را موهبتی الهی و زمین را خاستگاه تجلی جوهره ایمانی انسان به شمار می‌آورد.

شاهد این مدعا پیش‌بینی سرانجام نیک برای انسان در افق آینده است. این درحالی است که نظام مادی حاکم بر جهان که عاری از مکارم اخلاقی بوده و سلطه خود را با قدرتی مخوف سایه گستر کرده است در تزاید رذائل و مفاسد، محیط‌های زندگی را آلوده و انجام بدی برای فرزند آدم پیش‌بینی می‌کند و با شبح ویرانی بر اثر تخریب محیط زیست، توسط سلاح‌های مخرب کشتارجمعی، ابتلائات اخلاقی و آشفتگی‌های زیست محیطی، سرنوشت محتوم بشر را ناگزیر از ورود به وادی‌های هولناک منتهی می‌داند.

مهدویت با افق‌های روشن خود، پاسخگوی نیازهای بشریت است و می‌تواند نقطه عطفی در عافیت بخشی به زندگی امروز و فردای جوامع بشری باشد.

امیدآفرینی مهدویت قادر است اقطاب مخالف و بعید را که دو قطب فقر و غنا را شکل داده‌اند به یکدیگر نزدیک کرده و از آهنگ تند فاصله گرفتن آن‌ها بکاهد.

چرا که منطق آینده روشن با طمأنینه ایمان و اطمینان همراه بوده و در سایه سعی و عمل در راه کسب به زندگی بهتر بر مدار شرافت و عزت دست یافتنی است.

عید برشما مبارک