آشنایی با چربی قهوه ای بدن

به طور کلی بدن انسان و سایر پستانداران از دو نوع چربی تشکیل شده: یک نوع آن چربی قهوه ای است که سطح آن در بدن نوزاد انسان و پستاندارانی که به خواب زمستانی فرو می روند در سطح بالایی قرار دارد و نوع دیگر آن چربی سفید یا زرد می باشد.

هرچند دانشمندان اخیرا شروع به تحقیقات درباره چربی قهوه ای کرده اند و تاکنون اطلاعات بسیار کمی درباره این نوع چربی یافت شده، اما در صورت یافتن راه های موثر برای تبدیل چربی سفید به چربی قهوه ای شاید بتوان آن را درمان جدیدی برای چاقی در نظر گرفت.

مقایسه چربی سفید و چربی قهوه ای

چربی سفید چربی استانداردی است که همیشه درباره آن صحبت شده، سلول چربی سفید از یک قطره لیپید تنها تشکیل شده که انرژی را به صورت قطرات چربی در اطراف بدن ذخیره می کند، این انباشت چربی باعث نوعی عایق بندی اندام های بدن شده و بدن را گرم نگه می دارد.

چربی سفید نتیجه مصرف بیش از حد کالری در بدن است، زمانی که ما کالری زیادی مصرف می کنیم بدن آن را به انرژی تبدیل کرده که به فرم چربی سفید ذخیره می شود، تجمع این نوع چربی در بدن انسان چندان خوب نیست و می تواند به چاقی منجر شود و چربی بیش از حد در نواحی میانی بدن خطر ابتلا به بیماری های قلبی، دیابت و غیره را افزایش می دهد.

سلول های چربی قهوه ای در واقع از تعداد زیادی قطره لیپید و تعداد زیادی متیوکندری حاوی آهن تشکیل و همین آهن باعث تغییر رنگ آن ها شده است.

این نوع چربی انرژی را در فضای کوچک تری نسبت به چربی سفید ذخیره کرده و هنگامی که می سوزد باعث تولید گرما می شود، این پروسه که ترموژنز نامیده می شود باعث کالری سوزی در بدن نیز شده و به همین دلیل چربی قهوه ای به عنوان درمان احتمالی چاقی و برخی سندرم های متابولیک مورد توجه قرار گرفته است.

چربی قهوه ای در نوزادان

سطح بالای چربی قهوه ای در بدن نوزادان – حدود ۵ درصد وزن کلی بدن نوزاد – کمک می کند تا بدن آن ها گرم بماند، به همین دلیل است که نوزادان تازه متولد شده در سرما دچار لرزش نمی شوند زیرا هنگامی که بدن به گرمای اضافه نیاز دارد این نوع چربی فعال شده و گرما تولید می کند.

عملکرد چربی قهوه ای در نوزادان تازه متولد شده برای محافظت آن ها از خطر هیپوترمی است که به دلیل افت دمای هسته بدن رخ داده و از مشکلات جدی در نوزادان نارس و عامل اصلی مرگ و میر آن ها می باشد.

چربی قهوه ای در بزرگسالان

سطح چربی قهوه ای بدن به مرور و با افزایش سن کمتر می شود.

محققان تا پیش از این گمان می کردند تنها بدن نوزادان دارای چربی قهوه ای است و این چربی با افزایش سن به کلی از بین می رود اما مطالعات اخیر نشان داده بدن بزرگسالان نیز دارای مقادیر کمی ذخیره چربی قهوه ای است که به صورت قطرات کوچک و معمولا در اطراف شانه و گردن جمع شده و نواحی پایین گردن و بالای ترقوه بیشترین تجمع چربی قهوه ای را دارا می باشد.

در بزرگسالان چربی قهوه ای با اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (اسکن پت) قابل تشخیص است بخصوص زمانی که فرد در معرض هوای سرد قرار گرفته باشد.

لازم به ذکر است سطح چربی قهوه ای در افرادی که دچار اضافه وزن هستند کمتر از کسانی می باشد که اضافه وزن ندارند و به همین دلیل چربی قهوه ای احتمالا نقش بسیار مهمی در سلامتی افراد دارد.

فواید چربی قهوه ای

۱. کالری سوزی

سلول های چربی قهوه ای بیشتر از سایر انواع سلول های چربی کالری مصرف می کنند و به این ترتیب برای حفظ وزن سالم مفید می باشند.

۲. کاهش چربی های خطرناک بدن

چربی قهوه ای به کاهش ذخایر چربی سفید در بدن کمک کرده و خطر ابتلا به بیماری های مزمن ناشی از چربی بالا از جمله دیابت، بیماری قلبی، سکته مغزی و سایر اختلالات مرتبط با افزایش سن و چاقی را کاهش می دهد.

۳. سلامت قلب

مطالعات نشان داده چربی قهوه ای با کاهش طبیعی کلسترول و تری گلیسیرید از سلامت قلب محافظت می کند.

۴. کنترل قند خون

نتایج مطالعات اخیر حاکی از آن است سلول های چربی قهوه ای قادرند جذب گلوکز در بدن را کاهش دهند.

چربی قهوه ای برای تامین سوخت مورد نیاز عضلات از قند موجود در خون استفاده می کند به همین دلیل به کنترل قند خون کمک کرده، از خستگی، سردرد و پرخوری جلوگیری می کند و خطر دیابت نوع ۲ را کاهش می دهد.

راه های افزایش چربی قهوه ای

همه افراد دارای مقداری چربی قهوه ای constitutive یا سازنده هستند که با آن متولد شده اند، علاوه بر این شکل دیگری از چربی قهوه ای به نام recruitable نیز در بدن وجود دارد که تحت شرایط خاص می تواند به چربی قهوه ای تبدیل شود، این نوع چربی در عضلات و چربی های سفید در سراسر بدن یافت می شود.

در ادامه به روش هایی برای افزایش تبدیل چربی recruitable به چربی قهوه ای اشاره خواهیم کرد:

۱. روش دارویی

مصرف برخی داروهای خاص می تواند باعث قهوه ای شدن چربی سفید شود، از جمله داروی تیازولیدین دیون که برای کنترل مقاومت به انسولین استفاده شده و به افزایش تجمع چربی قهوه ای در بدن کمک می کند.

اگرچه این دارو با عوارضی همچون افزایش وزن، احتباس مایعات و سایر عوارض جانبی همراه است بنابراین نمی توان از آن به عنوان راه حل سریع برای افرادی که به دنبال افزایش چربی قهوه ای در بدن هستند استفاده کرد.

۲. کاهش دما

به نظر می رسد قرار دادن بدن در معرض هوای خنک و حتی سرد باعث افزایش سلول های چربی قهوه ای در بدن خواهد شد.

بعضی تحقیقات نشان داده برای تبدیل چربی های recruitable به چربی های قهوه ای تنها کافیست ۲ ساعت در روز در دمای حدود ۱۹ درجه سانتی گراد قرار داشته باشید، مثلا حمام آب سرد یا یخ گرفته، دمای منزل را چند درجه کاهش دهید یا در آب و هوای سرد به بیرون از منزل بروید.

۳. عدم گرسنگی یا سیری بیش از حد

ما با سیگنال های نورون های مرتبط با گرسنگی در مغز متوجه می شویم که به اندازه کافی غذا خورده ایم اما این نورون ها وظیفه دیگری نیز بر عهده دارند و آن تبدیل چربی های سفید بدن به چربی قهوه ای می باشد.

مطالعه ای نشان داده مصرف بسیار کم کالری از تبدیل چربی های سفید به قهوه ای جلوگیری کرده در حالی که خوردن به اندازه – که گرسنگی را برطرف کند – باعث افزایش فعالیت این نورون ها شده و میزان تولید چربی قهوه ای را افزایش می دهد.

از سوی دیگر پرخوری مضرات زیادی برای بدن داشته و علاوه بر این که میزان چربی های سفید بدن را افزایش می دهد باعث اختلال در خصوصیت کالری سوزی چربی های قهوه ای نیز می شود.

۴. تمرینات ورزشی

تحقیقات نشان داده پروتئینی به نام آیریزین که در بدن انسان نیز تولید می شود به تبدیل چربی سفید به چربی قهوه ای کمک می کند. محققان دریافته اند سطح آیریزین موجود در بدن افرادی که تحرک چندانی ندارند کمتر از افرادی است که به طور مرتب تمرینات ورزشی انجام می دهند.

از سوی دیگر شواهد نشان داده ورزش کردن فعالیت UCP1 در چربی قهوه ای را افزایش داده و اثر مثبت روی ترشح هورمون های کنترل کننده چربی خون دارد.

ورزش بخصوص برای مقابله با چاقی و تقویت سیستم قلبی عروقی بسیار توصیه شده است:

۱۵۰ دقیقه فعالیت متوسط ورزشی مانند پیاده روی یا بازی تنیس

۷۵ دقیقه فعالیت ورزشی شدید مانند دویدن آهسته یا شنا کردن

با این که تحقیقات انجام شده در زمینه ارتباط بین ورزش و افزایش چربی های قهوه ای محدود است اما ورزش مزایای زیادی برای سلامتی بدن دارد که نمی توان بی توجه از کنار آن گذشت!

۵. مصرف سیب

خوردن روزانه ۱ عدد سیب شما را از مراجعه به پزشک بی نیاز کرده و از بدن در برابر چربی های اضافه محافظت می کند.

محققان دریافته اند اسید اورسولیک موجود در پوست سیب که عامل درخشندگی این میوه نیز می باشد باعث افزایش تولید چربی قهوه ای در موش ها حتی آن هایی که رژیم غذایی پرچرب داشته اند شده است.

۶. تحریک تولید ملاتونین بدن

ملاتونین هورمونی است که نه تنها به تنظیم چرخه خواب کمک کرده بلکه می تواند سطح چربی قهوه ای و میزان کالری سوزی بدن را افزایش دهد.

برای افزایش سطح ملاتونین بدن، مصرف مکمل های ملاتونین توصیه نمی شود بلکه کارشناسان معتقدند بهترین راه برای تولید طبیعی آن دوری از نور ناشی از صفحات تلویزیون، کامپیوتر و … در طول شب و استفاده از نور خورشید در طول روز می باشد، همچنین لازم است مواد غذایی حاوی ملاتونین مانند بادام، گوجه فرنگی، آلبالو، هل و گشنیز مصرف کنید.