کشف دیوار کهن ۱۱۵ کیلومتری در غرب ایران

سجاد علی‌بیگی دانشجوی دکتری رشته باستان‌شناسی دانشگاه تهران در مقاله که در ژورنال «Antiquity» منتشر شده نوشته است بقایای این دیوار در منطقه سر پل ذهاب در غرب ایران شناسایی شده و شامل یک میلیون متر مکعب سنگ است که ساخت آن نیازمند نیروی کار، زمان و مصالح قابل توجهی بوده است. بقایای این دیوار سنگی کهن از کوهستان بمو در شمال آغاز می‌شود و تا نزدیکی روستای ژاومرگ در جنوب امتداد می‌یابد. 

ظروف سفالین کشف شده در کنار این دیوار نشان می‌دهد که زمان ساخت آن به زمانی بین قرن چهارم پیش از میلاد تا قرن ششم پس از میلاد بازمی‌گردد. بقایای ساختارهایی که اکنون تخریب شده نیز در محل‌هایی در مسیر دیوار قابل مشاهده است که احتمالا برجک‌ و یا ساختمان‌ بودند. 

همچنین بر اساس گفته سجاد علی‌بیگی، دیوار از مصالح بومی و طبیعی منطقه مانند تخته سنگ‌ها ساخته شده و در محل‌هایی نیز ملات گچ هنوز قابل مشاهده است. در حالی که باستان‌شنان از وجود این دیوار خبری نداشتند اما ساکنین نزدیک به این دیوار از دیرباز آن را با نام گاوری (Gawri wall) می‌شناختند. 

سخنگوی ژورنال «Antiquity» اظهار کرده که پس از انتشار مقاله علی‌بیگی در این نشریه، متوجه شده‌اند که پیش از این گروهی از باستان‌شناسان نیز بر روی این دیوار تحقیق کرده‌اند اما نتایج پژوهش و کاوش آنها در هیچ ژورنالی منتشر نشده است. 

باستان‌شناسان هنوز نمی‌دانند این دیوار توسط چه کسی و با چه هدفی ساخته شده است و به دلیل حفظ نامناسب بقایای آن محققان حتی از طول، عرض و ارتفاع این دیوار نیز مطمئن نیستند و بر اساس تخمین‌های کنونی این دیوار ۴ متر عرض و حدود ۳ متر ارتفاع داشته است. 

علی‌بیگی نیز در بخش دیگری از مقاله خود آورده است: هنوز مشخص نیست که این دیوار جنبه دفاعی داشته و یا نمادین و شاید مرز یک امپراطوری کهن (احتمالا اشکانیان که بین سال‌های ۱۴۷ پیش از میلاد تا ۲۲۴ پس از میلاد در اوج قرار داشتند و یا ساسانیان که بین سال‌های ۲۲۴ تا ۶۵۱ پس از میلاد حکوکت می‌کردند) باشد. هر دوی این امپراطوری اقدام به ساخت قلعه‌هایی بزرگ در غرب ایران و سیستم‌های آبیاری می‌کردند و بنابراین این احتمال دارد که هر دوی این امپراطوری‌ها منابع لازم ساخت این دیوار را در اختیار داشته بودند. 

این دیوار اخیرا کشف شده تنها دیوار کهن در ایران نیست و باستان‌شناسان پیش از این ساختارهای مشابهی را در بخش‌هایی از شمال و شمال شرق ایران نیز پیدا کرده بودند که احتمالا برای اهداف دفاعی بنا شده بودند.