آنچه کابوس‌ها از سلامت بدن می‌گویند

کابوس پرتکرارترین کابوس شبانه شما چیست؟ آیا مدام خواب می‌بینید که در حال رفتن به سوی مرگ هستید یا در خواب رنج کشیدن یکی از عزیزانتان را می‌بینید در حالی که نمی‌توانید هیچ کاری برای او انجام دهید؟ یا با حالت سردرگمی و تپش قلب از خواب می‌پرید و سریعاً از اینکه رؤیایی که در خواب می‌دیدید تمام شده خوشحال می‌شوید؟

کابوس‌ها در دسته رویاهای (خواب‌ها) متوالی قرار می‌گیرند که اغلب واقعی به نظر می‌رسند و فرد را از خواب بیدار می‌کنند و او یک تجربه پیچیده را پشت سر می‌گذارد. اگرچه ترس احساس غالب در طول کابوس‌ها است، اما مطالعه‌ای نشان می‌دهد که حس غم و اندوه، خشم، سردرگمی، نفرت، ناامیدی و یا گناه نیز رایج است.

تحقیقی در یکی از مجلات مربوط به خواب، به بررسی کابوس 351 بزرگسال پرداخت و دریافت که موضوع اغلب گزارش شده، پرخاشگری فیزیکی است و پس از آن حالت تعقیب و گریز و حضور یک نیروی شرور در طی رؤیا است؛ اما اگر این رویاهای وحشتناک در طول شب‌ها برایتان تکرار شوند، می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات مربوط به سلامت باشد. تخمین زده می‌شود که 2 تا 8 درصد از بزرگسالان به خاطر کابوس‌های شبانه‌ای که خوابشان را مختل می‌کنند نمی‌توانند به خوبی استراحت کنند.

به طور خاص، کابوس‌ها می‌توانند شاخصی از مشکلات سلامت روانی مانند اضطراب، اختلال استرس پس از سانحه و افسردگی باشند.

همچنین گفته می‌شود در پدیده اختلال رفتار خواب REM، که فرد در طی آن با فریاد از خواب ترسناک بیدار می‌شود، در اطراف حرکت می‌کند و یا از خواب می‌پرد می‌توان بیماری‌های عصبی مانند پارکینسون را پیش‌بینی کرد.

اما برخی نظریه‌ها معتقدند که کابوس‌ها می‌توانند راهی برای مقابله مغز ما با خاطرات ناخوشایند باشند. یک نظریه، این است که رؤیاها تمرینات حل مسئله هستند. تحت این چارچوب، ما به طور کلی به عنوان بخشی از روند تلاش برای مقابله با موارد عاطفی کابوس می‌بینیم. در طول یک کابوس، احساسات و مشکلات ما در طول روز به کاراکترها و سناریوها تبدیل می‌شوند تا به ما برای درک بهتر و مدیریت بهتر آن‌ها برای داشتن سلامت روان کمک کند. به طور کلی، کابوس‌ها زمانی رخ می‌دهند که کسی دچار مشکلات خواب طولانی مدت به دلایلی مانند درد یا اختلال بی‌خوابی و یا اضطراب باشد.

گاهی سطح بالای استرس و اضطراب می‌تواند خواب را با مسئله‌ای جدی روبه‌رو کند، به خواب رفتن را دشوار کرده و موجب پریدن ناگهانی از خواب با احساس وحشت شود.

تلاش برای خواب دوباره باعث ایجاد نگرانی می‌شود. اینکه آیا فردا به موقع به محل کار می‌رسید یا خیر؟ آیا فردا شب نیز با همین اختلال و از خواب بیدار شدن ناگهانی روبه‌رو خواهید شد؟ و اینکه احتمالاً دچار استرس و خستگی زیاد ناشی از دیدن کابوس می‌شوید.

کابوس‌ها چه اسراری درباره سلامتی را افشا می‌کنند؟

افراد حداقل در هر هفته یک کابوس می‌بینند. اما اغلب این خواب‌ها متفاوت‌اند. اما اگر یک کابوس مکرراً دیده شد این طبیعی نیست و باید درمان شود.

کابوس‌ها یک نشانه اصلی از اختلال استرس پس از حادثه هستند که احتمالاً به دلیل دشواری حادثه‌ی رخ داده و عدم توانایی فرد در پردازش آن بوده و آنچه اتفاق می‌افتد این است که فرد در ناخودآگاه ذهن خود تلاش می‌کند آن را دوباره حس کند.

همه کابوس‌ها نشان‌دهنده مشکل سلامتی نیستند، اما باید در کنار توجه به کابوس‌ها به علائم همراه آن‌ها نیز توجه کنید که در کنار هم ممکن است نشانه‌ای از مشکلی در وضعیت سلامت بدن باشند.

مطالعات دیگر، مسائل مربوط به سلامت روان را نیز با کابوس‌های مکرر، مانند اختلال دوقطبی و اسکیزوفرنی همراه می‌دانند.

بررسی خواب REM

برای خواب چهار مرحله در نظر گرفته شده است. سه مرحله اول با حرکات آرام چشم‌ها مشخص می‌شوند و مقدمه‌ای برای مرحله نهایی خواب یا حرکات تند چشم یا مرحله REM هستند. خواب یا رؤیا، در مرحله آخر، زمانی که ماهیچه‌های اسکلتی تقریباً از کار می‌افتند، رخ می‌دهد.

بررسی طولانی مدت بر روی افراد دچار اختلال رفتاری خواب REM، اکثراً توسعه بیماری‌هایی مانند پارکینسون، زوال بدنی لووی یا آتروفی سیستم چندگانه را نشان داد. یکی دیگر از مطالعات اخیر یک تیم تحقیقاتی گزارش داد که 80٪ از بیماران مبتلا به اختلالات رفتاری خواب REM، به این بیماری‌ها دچار هستند.

شواهد مطالعات پس از کالبدشکافی نیز نشان داد، در مناطقی از مغزِ برخی افراد مبتلا به این اختلال، که خواب REM را کنترل می‌کند، تخریب وجود دارد. پس این‌طور نتیجه‌گیری می‌شود که این اختلال به طور بالقوه ناشی از مکانیسم‌های مشابهی است که بیماری‌های عصبی را منجر می‌گردد.

خواب REM به شدت به سلامت احساسی مرتبط است. با بررسی اینکه REM به چه میزان سریع رخ می‌دهد، می‌توانید در مورد یک فرد از جمله اینکه آیا ممکن است در چند هفته اخیر دچار افسردگی شده باشد، صحبت کنید.

یک چرخه خواب معمولی، 100 دقیقه طول می‌کشد و REM درجایی بین دقایق بین 90 و 100 قرار می‌گیرد. اگر ما REM را خیلی زودتر از این ببینیم (یعنی در دقایق 40، 50، 60)، به طور کلی این نشان‌دهنده آن است که ممکن است در چند هفته اخیر، به افسردگی دچار شده باشیم.

محققان بر این باورند که اگر REM سریعاً رخ دهد، مغز انسان وقت کافی برای سازمان‌دهی خاطرات خود و تعیین اینکه کدام یک از آن‌ها مورد نیاز است پیدا نمی‌کند، و این کمی مضر است. اما همچنین، شیوه زندگی نیز نقش مهمی در آنچه که شما در خواب می‌بینید، بازی می‌کند.

نتیجه تغییر

اگر شروع به دیدن کابوس‌های مکرر کردید، اولین چیزی که پزشک می‌خواهد بپرسد این است که آیا شیوه زندگی شما تغییر کرده است؟ چیزهایی مانند داروهای جدید، تغییرات در رژیم غذایی، استرس یا آسیب روانی می‌توانند موجب بروز خواب‌های ناخوشایند شوند. هر تغییری در بدن شما، مانند قطع مصرف غذاهای خاص نیز، احتمالاً به تغییر الگوهای خواب می‌انجامد.

کابوس‌ها، نیز در افراد مبتلا به درد مزمن رایج هستند، احتمالاً به علت تمایل به بیدار شدن بیشتر و در نتیجه گزارش کابوس‌های بیشتر.

مشکلات تنفسی مثل آپنه خواب یا آسم نیز به کابوس‌ها مرتبط است.