حواشی آلبوم افسانه چشم هایت قربانی و شجریان

نازنین‌زهرا محمدی- سرویس فرهنگی مستقل آنلاین: ماه‌ها بود که خبر آلبوم مشترک دو خواننده سنتی‌خوان پرآوازه و مشهور کشور تیتر یک خبرگزاری‌ها شده بود. علیرضا قربانی و همایون شجریان در صفحات خود اخبار جدیدی از  آلبوم افسانه چشم هایت قربانی و شجریان منتشر می‌کردند و هرروز بیش‌تر از روز قبل اصطلاحاً دل هواداران‌شان را آب می‌کردند تا بی‌صبرانه انتظار تلفیق دو صدای جادویی را بکشند.

زمان انتشار آلبوم افسانه چشم هایت قربانی و شجریان 

خبر خوش دیگر برای هواداران هر دو خواننده حضور مهیار علیزاده به‌عنوان آهنگساز بود. علیزاده آهنگساز معروفی که علاوه بر همکاری با هردو خواننده، برای فیلم‌های سینمایی، سریال‌های تلویزیونی و چندین انیمیشن نیز آهنگ ساخته است. آخرین آلبومی که او با همکاری علیرضا قربانی در سال 95 منتشر کرد، جزو ده آلبوم پرفروش ایران در این سال‌ها بوده است. او همچنین در  چند پروژه دیگر با صدای خواننده‌های گوناگونی مانند مهران مدیری و محمد معتمدی نیز همکاری کرده است. این آلبوم جنجالی و پرحاشیه که به نظر می‌آمد فضای متفاوتی نسبت به تجربه‌های قبلی هر دو خواننده خواهد داشت، از مرداد ۹۳ شروع به تولید کرد. پروسه کم سروصدا اما پرحاشیه‌ای که تا آبان ماه سال ۹۸ ادامه پیدا کرد.

پس از اعلام تاریخ انتشار این آلبوم مشترک به آهنگسازی مهیار علیزاده، حاشیه‌های این اثر جنجالی با واکنش شجریان و قربانی نسبت به انتقادات وارد فاز تازه‌ای شد؛ آلبومی که هنوز شنیده نشدبود و طبق قرارها از یکشنبه نوزدهم آبان‌ماه در دسترس مخاطبان قرار می‌گرفت.

حاشیه اول ۲۹ مهرماه شروع شد، زمانی‌که همایون شجریان و علیرضا قربانی ضمن اطلاع دادن از توزیع «افسانه چشم‌هایت» در صفحات خود، چند تیزر و عکس از پشت صحنه حضور خود در کتابخانه مجلل و لاکچری مجموعه «ایران مال» در غرب تهران که از مجموعه‌های وابسته به یکی از چهره‌های سرمایه‌دار پایتخت، منتشر کردند. این‌کار حاشیه‌ای را برای پروژه درست کرد که نه تنها تاثیر مثبتی‌ بر جریان معرفی آلبوم نداشت، بلکه با واکنش‌های تند همایون شجریان موجب تلخ کامی شنوندگانی شد که مایل بودند این اثر در شرایط آرام‌تری شنیده شود.

شجریان به شدت این صحبت‌ها را نقد کرد و باعث شد که هواداران و سایر رسانه‌ها را متعجب کند. اما علیرضا قربانی در بیانیه‌ای آرام‌تر به دفاع از شجریان پرداخت و سعی کرد کمی اوضاع را آرام‌تر کند.

با این حال ظاهراً حواشی کمتر شد، تا اینکه بالاخره روز موعد رسید و حاشیه‌ی بعدی  19 آبان همزمان با انتشار یک تیزر و رونمایی از «افسانه چشم‌هایت» بوجود آمد. آلبومی که درکمتر از بیست و چهار ساعت در شبکه‌های اجتماعی با سیلی از انتقادات و پیشنهادات روبرو شد. کاربران نظرات ضد و نقیضی داشتند اما در همه آنها رضایت چندانی از آلبوم دیده نمی‌شد.

نقد اول بر خود آلبوم که البته متاسفانه امروزه در کشور امری رایج است متن آهنگی است که قربانی و شجریان می‌خوانند. خبرآنلاین در یادداشتی به نقد از این کار نوشته بود: شعری که متعلق به هوشنگ ابتهاج نیست و آهنگسازی که آن را در اینترنت یافته، به دست همایون شجریان و علیرضا قربانی می‌افتد تا بخوانند و این دو بزرگوار هم خوانده‌اند آنطور که گویا «ایران ای سرای امید...» را می‌خوانند.

اتفاق این بود که مهیار علیزاده متن آهنگی را که منتسب به هوشنگ ابتهاج بود، در اینترنت جستجو کرده است. بدون آنکه به قول دختر ابتهاج سری به سه اثری که از پدرش به جامانده است بزند.

علیزاده در صفحه شخصی‌اش نسبت به این ماجرا نوشت: «ویدئوی بالا مربوط است به حواشی و البته اشتباهی که در بروشور آلبوم «افسانه چشمهایت» رخ داده. در ویدئو دوم نیز دو نمونه از شمار زیاد سایت‌ها و وبلاگ‌هایی که این ابیات را به نام استاد ابتهاج ثبت کرده‌اند، برای شما به اشتراک گذاشته‌ام. با صحبتی که با خانواده استاد داشتم، آن‌ها هم بر این امر صحه گذاشتند که این اشعار مدت‌هاست به اشتباه به اسم استاد سایه ثبت شده‌اند. بدیهی است که مسئول این بی‌دقتی شخص من هستم که انتخاب اشعار و آهنگسازی بر روی آن‌ها وظیفه من بوده و امیدوارم که به سرعت و در نسخه‌های تجدید چاپ این مورد و همینطور دو اشتباه تایپی در دفترچه سی‌دی اصلاح گردد. امید که از این آلبوم لذت کافی ببرید. ارادتمند همگی/ مهیار علیزاده».

در نشست رسانه‌ای آلبوم نیز علیزاده مجددا به این موضوع اشاره و عذرخواهی کرد. اما در مورد شاعر اصلی این شعر هیچ توضیحی نداد.

یلدا ابتهاج دختر م. سایه در این خصوص نوشته است: «بازهم بى‌دقتى! در جایى که کتاب شعر شاعر موجود است چرا این همه بى‌دقتى، نمی‌دانم. این شعر از سایه نیست! دو بیت آن هم از فریدون مشیرى است. ظاهرا در عصر ما اینترنت محل و امکان خوبى ست براى به‌دست آوردن اطلاعات، اما یقینا خیلى از این اطلاعات درست نیست و کنترلى هم بر این امر نیست.

دوستان عزیز در مورد سایه باید گفت او کم شعرترین شاعر دوران ماست و تنها سه کتاب از او موجود است: 1- سیاه مشق (اشعار کلاسیک)، 2-تاسیان(شعر نو)، 3- بانگ نى (منظومه مثنوى) به کتاب‌ها مراجعه کنیم!»

کاربران شبکه‌های اجتماعی اما گله از مهیار علیزاده نداشتند. آنها می‌نوشتند که این کار علیزاده مصداق بارز جهد بیهوده است. عده‌ای به کنایه این جریان را به ویدیو نارضایتی محسن نامجو از شبکه ماهواره‌ای من‌وتو نسبت دادند و نوشتند: «کاش نامجو یه دور هم برای مهیار علیزاده صحبت کنه شاید قانون کپی رایت را متوجه بشه.»

بیشتر رسانه‌ها در نقد این کار نوشتند که از مهیار علیزاده توقعی نیست. چرا شجریان با این سابقه پربار نتوانسته است شعر سایه را تشخیص دهد. با این‌کار تفاوت او با سایر خوانندگان در چیست وقتی همگان حسرت صدای او را می‌خورند. نقد به این دو خواننده به مراتب بیشتر از آهنگساز است. چرا که توقع کمی نیست که یک خواننده شعر شرحه شرحه شده را تشخیص دهد.

در ادامه نشست رسانه‌ای شجریان و قربانی نیز به صحبت پرداختند و پاسخ انتقادات را دادند.  

علیرضا قربانی در پاسخ به پرسشی مبنی‌ بر اینکه آیا اگر این آلبوم را بجای پنج سال پیش الان به شما پیشنهاد می‌کردند می‌خواندید؟ گفت: «قطعا با ایجاد تغییراتی در ساختار و فرم این آلبوم، دوباره حضور در این اثر را می‌پذیرفتم. البته ما همان زمان نیز می‌خواستیم تغییراتی را ایجاد کنیم اما واقعاً فرصتی پیش نیامد. اغراق نیست بگویم ما حتی در طول ضبط، عاشقانه در کنار هم به تولید اثر مشغول بودیم.»

او نیز در مورد انتقاد از ساختار آهنگسازی اثر گفت: «اگر این آلبوم در یک پرده پایین‌تر تولید می‌شد، با این هجمه مواجه نمی‌شد. این آلبوم فضای مینوری دارد و می‌توان گفت دربرگیرنده فضای یک‌دستی است که ممکن است به برخی مخاطبان بعد از شنیدن، پاسخ مناسب ندهد.»

همایون شجریان دیگر خواننده این آلبوم گفت: «برای شخص من هم حضور علیرضا قربانی در این کار جذاب بود و هم شعرهایی که مهیار علیزاده برای آهنگسازی انتخاب کرده بود. بعد از اینکه مهیار علیزاده آهنگسازی را انجام داد با من صحبت کرد و من نیز به او پیشنهاداتی دادم. بعد از این نکات کوچک که نظر شخصی من است، ما تلاش کردیم که مجموعه‌ای شکل بگیرد و امروز بسیار خوشحالم که در این آلبوم حضور داشته‌ام. چیزی که برایم اهمیت داشت این بود که این اثر اگر یک پرده پایین‌تر نوشته می‌شد آلبوم برای من جذاب‌تر بود.»

با وجود این جلسه، فضای رضایت کلی از این آلبوم با چیزی که مخاطبین هردو خواننده انتظار داشتند بسیار متفاوت است. کاربری توئیت زده بود: «این آلبوم ناامیدی محض است. رقابتی کسل‌بار برای به‌رخ کشیدن بالاخواندن. آهنگسازی خنثی و محافظه‌کارانه و اشعاری که بعضاً حیف شده‌اند.»

کاربر دیگری در طنز به نقد «افسانه چشم‌هایت» نوشته است: «شنیده بودم که منفی در مثبت می‌شود منفی، اما مثبت در مثبت چرا شد منفی!»

اما سخن آخر این است، در حالتی که این آلبوم در بهترین شرایط ممکن در استودیو تلویزیون جمهوری چک ضبط شده است و توقع موسیقی‌های غیریکنواخت، نو و سحرانگیز از آن چرا باید عجیب باشد. به خصوص زمانی که آهنگ ساز حدود پنج سال برای ساخت و تنظیم آن فرصت داشته است و پیشتر از او آثار شنیدنی زیادی را دیده ایم. موسیقی در آلبوم «افسانه چشم هایت»، به اندازه آثار شاعران قدرتمند نیست و مخاطب بیش از آن که حواسش به موسیقی باشد، به اشعار معطوف می‌شود.

آیا صحبت این کاربر درست است که «اگر می‌خواین از آلبوم لذت ببرین، اون رو با آثار قبلی خواننده‌ها مقایسه نکنید»!