مذاکره در وین، مشورت در مسکو

سرویس سیاسی 

امروز دور هشتم مذاکرات آغاز شد، برای پیش بینی نتایج این دور از مذاکرات مروری بر وقایع دور پیشین خواهیم داشت تا بدانیم در کجا ایستاده‌ایم و آیا این مذاکرات به توافق منجر خواهد شد یا نه؟ گرچه پیش از این مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در آخرین گزارش کارشناسی خود درباره مذاکرات وین پیش‌بینی کرده بود که «نتیجه این مذاکرات به یک توافق زودهنگام و پایدار منجر نخواهد شد.»

و اما دور پیشین چه کردیم؟ دور هفتم مذاکرات از ۸ آذر ۱۴۰۰ با هدایت علی باقری شروع شد. می‌توان گفت این دور مذاکرات نتیجه‌ی ملموسی نداشته، جز اینکه در سفر گروسی به ایران و ملاقات با اسلامی نصب دوربین در سایت تسا در کرج پذیرفته شد. 

دور هفتم اما چند نکته مهم داشت، یک اینکه این مذاکرات یک تعطیلی مشورتی داشت که مذاکره کنندگان برای مشورت دو روز به کشورهایشان بازگشتند. 

دوم از تیم ایران بالغ بر ۳۵ نفر در وین باقی ماندند و ۴ نفر به ایران بازگشتند، علی باقری اما برای مشورت به مسکو رفت.

بعد از دو روز و در ۱۸ آذر (۹ دسامبر) مذاکرات از سر گرفته شد. نزدیک به یکهفته نیز مذاکراتی انجام شد که ظاهرا توافقاتی در پی داشت. امیرعبداللهیان وزیر خارجه به جزئیات این توافق هیچ اشاره‌ای نکرد ولی در تماس تلفنی با دبیرکل سازمان ملل، عدم وجود ابتکار عمل در طرف غربی را از عوامل کندی پیشرفت در مذاکرات وین دانست.

علی باقری‌کنی معاون سیاسی وزارت خارجه و مذاکره کننده ارشد ایران نیز همان زمان خبر داد: 

«گفتگوهای فشرده، هم در سطح کارشناسی و هم مذاکره‌کنندگان ارشد ادامه دارد. امروز با روسای هیأت‌های انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه، چین و اتحادیه اروپا تبادل نظر کردم. کارشناسان هم به کار روی متون ادامه می‌دهند.

چند روز گذشته نشان داد که اگر همه جدی تعامل کنند، امکان پیشرفت وجود دارد.»

اما در شرایطی که هیچکس انتظار نداشت تیم‌های اروپایی اعلام کردند برای کریسمس مذاکرات را تعطیل می‌کنند. 

تعطیلی مذاکرات این شائبه را ایجاد کرد که مذاکرات پیشرفت کندی دارد و نمی‌توان چندان به نتایج آن خوشبین بود.

امیرعبداللهیان در این مقطع خبر داد که آقای باقری تا هر زمان که لازم باشد در وین می‌ماند.

آژانس انرژی اتمی در آخر دور هفتم مذاکرات اعلام کرد دوربین‌های کرج که در پلمپ است به گفته ایران در اثر حادثه شکسته شده است.

گروسی گفت که ایران هر چهار دوربین را از محل‌های نصب شده برداشته و آن‌ها را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان داده، اما دوربینی که از بین رفته بخش ذخیره و حافظه‌ای که تصاویر را در آن نگهداری می‌کند، نداشت.

به گزارش بی بی سی، گروسی این اتفاق را «بسیار عجیب» خواند.

این قضیه نشانه یک مانع جدید بود که تا ۲۴ ساعت قبل هیچ اثری از این حادثه نبود. 

در حالیکه در فضای رسانه‌ای داخل ایران و حامیان دولت این گمانه‌زنی ایجاد شد که یک توافق موقت انجام شده است، اما بدون هیچ توافق موقتی نمایندگان کشورهای ۱+۴ به کشورهایشان بازگشتند و ۲۷ آذر پایان این دور از مذاکرات اعلام شد. 

این ایام رابرت مالی در وین بود ملاقات‌ها و جلساتی با اولیانوف نماینده روسیه، نماینده چین و همچنین تروئیکای اروپایی داشت. می‌توان گفت در اواخر این دور مذاکرات از یک مقطعی به بعد چین و روسیه مواضعشان با اروپا هماهنگ شد. 

همگی نمایندگان تاکید کردند که این مذاکرات آخرین مهلت است، اما نکته این بود که هر کس به طرف مقابل خود این هشدار را داد؛ یعنی روسیه و چین به اروپا، و اروپا و آمریکا به ایران هشدار پایان گفتگوها را دادند. 

ظاهرا در این ایام محرکی وجود داشت که منجر به طرح ددلاین مذاکرات و تاکید بر آخرین فرصت‌ها شد. 

همین تغییر لحن نشان داد که در همین مدت باید توافق شود البته که توافق نشد و علی باقری همانطور که گفتیم در وین ماند. 

پنجشنبه ۲ دی (۲۳ دسامبر) انریکه مورا اعلام کرد مذاکرات از دوشنبه ۲۷ دسامبر آغاز می‌شود. برای تمثیل این زمان می‌توان گفت مثل این که روز ۲۳ اسفند اعلام شود ۲۶ اسفند که کشور رو به تعطیلی دو هفته‌ای خواهد رفت، مذاکرات مهمی در پیش است. با این حال نمایندگان ما که در وین هستند اعلام آمادگی کردند و بر عزم و اراده ایران برای ادامه گفتگوها تاکید کردند.

ایران به دلایلی که مشخص است و نیازی به تفسیر ندارد خواهان لغو تحریم‌های اقتصادی است ولو اینکه نهادهای مالی غربی در تعطیلات سال نو باشند و نتوان گام عملی برای راستی‌آزمایی طرف غربی برداشت. 

اما دقیقا تا پیش از آغاز این دور گفتگوها چند اتفاق نشان داد توافق به این زودی در دسترس نیست و احتمالا ایران بنا دارد مذاکرات را با فرمول تیم جدید، از شکل برد_ برد خارج کرده و برد مطلق ایران را رقم زند.

اول؛ زمزمه‌های عدم توقف غنی‌سازی از سوی ایران و خبر علی باقری مبنی بر اینکه؛ ما غنی‌سازی را متوقف نمی‌کنیم تا تمام تحریم‌ها لغو شود. 

دوم؛ حوالی پایان دور هفتم نیز فعال رسانه‌ای اصولگرا با اظهاراتی که نشانه عدم نیاز ایران به توافق بود خبر داد:

«در هفته گذشته به ۱+۴ گفته شده که ما احتمالا به سمت غنی سازی ۹۰ درصد خواهیم رفت. علی باقری معتقد است ما ابتدا باید از نظر هسته‌ای و اقتصادی به توان قابل قبول برسیم و بعد با دست پُر به مذاکرات برویم. 

روس‌ها پیشنهاد دادند که به ازای دست برداشتن ایران از غنی سازی ۶۰ درصدی ۱۲ میلیارد دلار پول‌های بلوکه شده ایران آزاد شود اما پس از بررسی در داخل این پیشنهاد پذیرفته نشد.

مذاکرات در این سال به نتیجه نخواهد رسید و ادامه آن در سال جدید میلادی دنبال خواهد شد. مجوز ۶ دوره مذاکره دیگر از طرف‌های غربی گرفته شده است و این مذاکرات به شکل فرسایشی ادامه خواهد یافت.»

سوم؛ این جملات در کنار رزمایش «پیامبر اعظم ۱۷» در روز جمعه سوم دی که هدف اصلی اصابت موشک‌ها و پهپادهای سپاه را سایت شبیه‌سازی‌ شده نیروگاه اتمی دیمونا در نظر گرفته بود، پیام «دست پر» را بخوبی منتقل کرده است. 

سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح در حاشیه این رزمایش اظهار داشت: این رزمایش از قبل طراحی شده بود اما تهدیدهای فراوان و توخالی مسئولان رژیم صهیونیستی در روزهای اخیر باعث شد تا این رزمایش در این زمان مقرر صورت بگیرد و جزو موفق ترین رزمایش‌های موشکی جمهوری اسلامی ایران تاکنون بود.

به طور خلاصه می‌توان گفت؛ توافقی در پیش نیست اما اگر توافق شود باید تکلیف اورانیوم غنی‌سازی شده مشخص شود و همینطور آمریکا و اروپا هم باید تحریم‌ها را لغو کنند و پول‌های بلوکه شده را آزاد کنند و یک مسیر حقوقی برای آزادسازی منابع مالی ایران طی شود. 

اما بخش اساسی توافق احتمالی اقتصاد است در حالیکه شعار «مذاکرات را به معیشت مردم گره نمی‌زنیم» ماهیت وجودی مذاکرات را زیر سوال می‌برد و این سوال را مطرح می‌کند که اصولا چه نیازی به مذاکره است؟ 

خلاصه اینکه از فردای توافق توقعات و انتظارات مردم بیشتر خواهد شد در حالیکه فردای مذاکرات انتهای تونل نیست...