رئیس کل دادگستری استان تهران: می‌خواهیم عدالت از بین رفته‌ را احیا کنیم/ نباید در تصمیم‌گیری دچار افراط و تفریط شویم

غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه و رئیس کل دادگستری استان تهران در همایش علمی- آموزشی ویژه قضات دادگستری استان تهران ضمن گرامیداشت دهه کرامت و ایام ولادت حضرت معصومه(ع) و ایام ولادت علی ابن موسی الرضا(ع) و یاد و خاطره شهیدان و شهید مظلوم آیت الله دکتر بهشتی با اشاره به روایتی از امیرالمومنین(ع) اظهار کرد: بر اساس روایتی از امیرالمومنین علی(ع) سیاست بر سه بنیان پایه گذاری شده است؛ البته در روابط بین المللی باید عزت، حکمت و مصلحت را مورد عنایت قرار دهیم؛ اما سیاست قضایی آن است که از آغاز تا پایان در تمامی ایام اشتغال و همه پرونده ها، آرا و تصمیمات قضایی باید مورد توجه قرار گیرد و این سه اصل را باید در فرآیند امور قضایی و دادگستری همیشه مورد توجه قرار دهیم.

وی در تشریح سه اصل مورد نظرش بیان کرد: اصل اول نرمی توام با دوراندیشی است که ضمن دور اندیش بودن و آینده نگری لازمه امر قضاوت و دادگری نرم خویی، خوش رفتاری و پایبندی بر اخلاق است که این خشت اول کار است و پیش از این است که وارد حوزه داوری شویم.

رئیس کل دادگستری استان تهران افزود: اصل دوم سنگ تمام گذاشتن در برقراری عدالت است؛ یعنی می‌خواهیم دادرسی انجام دهیم و عدالت از بین رفته‌ای را احیا کنیم؛ لذا باید تمامی تلاش و توان خود را برای رسیدن به عدالت به کار گیریم و اگر می‌خواهیم عدالت اجرا شود، باید در دادرسی به تعبیر بنده سنگ تمام بگذاریم.

اسماعیلی در تشریح سومین اصل از اصول سیاست در قضاوت از نگاه امیرالمومنین(ع) تصریح کرد: بخش سوم بخشش توام با میانه روی است که باید مورد عنایت قرار گیرد. لذا اگر بخواهیم این سه اصل را در حوزه کاری خود پیش ببریم، اولین آن ناظر به اخلاق است که باید بدانیم اول اخلاق و رفتار خوب مطرح است که البته باید توام با دوراندیشی باشد؛ به گونه‌ای که موجب خسارت و سوء استفاده افراد نشود. دومین اصل هم سنگ تمام گذاشتن در دادرسی است.

وی اظهار کرد: بخش سوم زمانی است که تمامی تلاش را برای کشف حقیقت و رسیدن به عدالت به کار گرفته و نتیجه گرفتیم و می‌خواهیم رای صادر کنیم. در اینجا نباید دچار افراط و تفریط در تصمیم گیری شویم. لذا زمانی که اخلاق خوب باشد و تمامی تلاش به کار گرفته شود و ابعاد و زوایای مختلف بررسی شود و حقیقت روشن شود، در اینجا نباید سهل انگاری کرد.

رئیس کل دادگستری استان تهران ادامه داد: اگر این اصول سه گانه را در فرآیند رسیدگی‌های خود عملیاتی و اجرایی کردیم، عزت و کرامت قاضی و دادگاه خود به خود، محقق می‌شود. البته دیگران هم باید عزت وکرامت قاضی را بشناسند و مراعات کنند؛ اما اولین نفر خود ما هستیم که باید عزت و کرامت خود را مراعات کنیم.

وی با بیان اینکه هر کس در حوزه امور مقدس گام بردارد، خدا او را عزیز می‌دارد، گفت: عدالت نیاز مردم است و بدون اجرای آن حیات بشری به مخاطره می‌افتد؛ لذا به لحاظ آثار اجتماعیِ عدالت نزد مردم عزیز خواهیم بود.

وی افزود: مردم مانند آب و نان نیازمند اجرای عدالت هستند و اگر عدالت نباشد، همانگونه که اگر آب نباشد، حیات جامعه به مخاطره می‌افتد، زندگی اجتماعی نیز به مخاطره خواهد افتاد.

رئیس کل دادگستری استان تهران با اشاره به کاهش سرمایه اجتماعی قوه قضاییه اظهار کرد: امروز اگر سرمایه اجتماعی قوه قضاییه پایین آمده، بخشی از آن به خاطر فاصله گرفتن از اصول سه گانه امیرالمومنین(ع) است و البته بخشی از آن به خاطر عملکرد دیگران است؛ چرا که برخی از افرادی که در کسوت ما هستند، بد عمل کردند و آسیب رساندند؛ اما ما اصول را باید رعایت کنیم.

وی در ادامه با تاکید بر لزوم رعایت قانون از جانب قضات اظهار کرد: خودمان باید عزت قاضی و دادگاه را مراعات کنیم و عدالت‌محوری را پیشه کنیم و مطمئن باشید نزد افکار عمومی عزیز خواهید شد؛ چرا که قطعاً مردم قاضی خوب را از قاضی متخلف تشخیص می‌دهند.

اسماعیلی در ادامه با اشاره به دیدار کارکنان دستگاه قضایی با مقام معظم رهبری در هفته قوه قضاییه اظهار کرد: معظم له در این دیدار فرمودند که باید یک تصویر صحیح از قوه قضاییه در افکار عمومی نقش ببندد. اکنون تصویری که از قوه قضاییه، دادگاه و قاضی در اذهان عمومی نقش بسته تصویر خوبی نیست و برای اینکه یک تصویر درست نقش ببندد، مقام معظم رهبری شش نکته کلیدی فرمودند که رعایت این نکات موجب تصویرسازی صحیح از قوه قضاییه و قاضی و دادگاه در چشم مردم می‌شود.

وی با بیان اینکه از این شش نکته سه مورد رفتاری و سه مورد عملکردی است، اظهار کرد: اولین نکته از مواردِ ناظر بر رفتار، گوش شنوا است. می‌شود حرف مردم را گوش کرد و امروز یکی از جا‌هایی که تصویر را خراب کرده، این است که قاضی گوش شنوا ندارد.

رئیس کل دادگستری استان تهران با بیان اینکه مقام معظم رهبری این واژگان را حساب شده انتخاب کرده اند، بیان کرد: در دومین مورد فرمودند قاضی باید خوش رفتار، با حوصله و صبور باشد. خیلی‌ها از رفتار ما گله می‌کنند. ما اگر بخواهیم می‌توانیم این رفتار‌ها را اصلاح کنیم و این می‌تواند تصویر ما را در ذهن جامعه نیز عوض کند. نکته سوم که فرمودند خیرخواهی، دعوت به مصالحه و گذشت است. قاضی باید نشان دهد که خیرخواه اصحاب پرونده است و مردم باید این را لمس کنند

اسماعیلی در تشریح سه نکته کاربردی از دیدگاه مقام معظم رهبری بیان کرد: اولین مورد، کار علمی و کار کارشناسی است. رای ما باید مبتنی بر کار علمی و کارشناسی باشد و علم ما باید در فرآیند دادرسی نمود داشته باشد. دومین مورد این است که آرا و تصمیمات باید مبتنی بر حکمت باشد و معلوم باشد که در رای،  حکمتی نهفته است و حکمتِ تصمیم در دادنامه نشان داده شود و سومین مورد برخورداری از قاطعیت و اقتدار است که می‌تواند ذهن جامعه را عوض کند

وی در ادامه با بیان اینکه ما می‌توانیم تصویر نقش بسته در ذهن جامعه از قوه قضاییه و قاضی و دادسرا را تغییر دهیم و این کار سخت نیست، اظهار کرد: ما عکس همه صنوف جامعه برخورد می‌کنیم؛ چرا که همه صنوف، بخش خوب کار خود را نمایان و بخش بد آن را پنهان می‌کنند؛ اما ما برای مثال وقتی روی یک پرونده ۲۰ جلدی کار می‌کنیم و یک قرار ۶ صفحه‌ای می‌نویسم، نگوییم وقت نیست؛ چرا که وقت گذاشته ایم و تلاش کرده ایم؛ ما با این پایان کار می‌توانیم تصویر افکار عمومی را از عملکرد قضات تغییر دهیم و این تصویر با کمترین هزینه قابل تغییر است و می‌تواند به اقتضای عدالت از من و شما یک قدیس بسازد و انشاءالله در دوره تحول در قوه قضاییه بتوانیم این اصلاح رویکرد و تصویر را انجام دهیم.