طی نامه ای خطاب به رئیس قوه مقننه:

ارزیابی و پیشنهادهای سیاستی و اصلاحی کمیسیون محیط زیست مجمع وزرای ادوار درباره برنامه هفتم توسعه

مجمع وزرای ادوار درباره اهمیت محیط زیست در برنامه هفتم توسعه پیشنهاداتی به شرح ذیل ارائه کردند.

ارزیابی و پیشنهادهای سیاستی و اصلاحی کمیسیون محیط زیست مجمع وزرای ادوار درباره برنامه هفتم توسعه

به نام خدا

 

پیشنهادهای سیاستی و اصلاحی کمیسیون محیط زیست مجمع وزرای ادوار

درباره برنامه هفتم توسعه کشور

برای تدوین برنامه های پنج ساله، بررسی الزامات و آرمان ها مطابق با اسناد بالادستی (شامل: قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سند چشم انداز ٢٠ ساله، سیاست های کلی نظام) و پیشنهاد سیاست های کلی برای تدوین، تنظیم، ابلاغ و عملیاتی شدن برنامه های توسعه الزامی است.

در مورد لایحه برنامه هفتم به نظر می رسد اهداف کلی، خط مشی ها و سیاست های اقتصادی، اجتماعی برنامه مشخص نیست؛ این مسئله در چند پاره شدن برنامه به صورت جزایر و در فرازهای بدون انسجام خود را نشان می دهد. همچنین تصویر روشنی از اهداف کلان، منابع و مصارف برنامه هفتم ارائه نشده است.

با توجه به ابلاغ سیاست های کلی اصلاح الگوی مصرف در سال ۱۳۸۶ و سیاست های کلی محیط زیست در سال  ۱۳۹۴ توسط مقام رهبری انتظار می رفت انعکاس این سیاست ها در نگارش برنامه هفتم مشاهده شود که متاسفانه این چنین نیست.

یکی از اسناد مهم بالادستی این برنامه، سند آمایش سرزمین است که در سال ۱۴۰۰ در دولت تصویب شد و باید در تمام برنامه های توسعه کلان ملی و منطقه ای کشور مد نظر باشد، ولی متاسفانه در لایحه برنامه هفتم واقع نشده است. بنابراین لایحه برنامه هفتم پیش از اینکه یک برنامه توسعه باشد، مجموعه ای از طرح ها و پیشنهاداتی است که انسجام نداشته و هدف خاصی را دنبال نمی کند.

از زاویه محیط زیست نیز، در برنامه های چهارم تا ششم فصول نسبتا مناسبی وجود داشت و حفاظت از محیط زیست به عنوان سرمایه های یک ملت برای نسل های مختلف، در بخش های دیگر برنامه نافذ بود. ولی این نگاه حفاظتی و آینده نگر، در لایحه برنامه هفتم توسعه بسیار کمرنگ شده است.

علاوه بر این، توجه به تحولات محیط زیست جهانی و شتاب فزاینده روند تغییرات اقلیمی در این لایحه، انعکاسی ندارد. این درحالیست که با توجه به روند افزایش دما و کاهش بارندگی در کشور، هرگونه برنامه ریزی توسعه باید متناسب و سازگار با این روند انجام شود تا با برنامه های مشخص از فجایعی مانند گسترش خشکسالی ها و مهاجرت های اقلیمی، حاشیه نشینی های شهری پر آسیب، فزونی مشکلات معیشتی، جنگ آب و حتی خطر فروپاشی تمدنی مواجه نشویم. در واقع دولت ها نباید اجازه یابند تا برنامه ریزی هایشان مبتنی بر گذران فقط دوره خودشان با چالش های کمتر باشد و مصائب را برای نسل های بعدی بگذارند. بنابراین از الزامات برنامه های توسعه، توجه به پایداری توسعه و عدم تخریب و آلوده سازی طبیعت است که متاسفانه عنصر پایداری و توجه به حقوق نسل های آتی در دسترسی به طبیعت سالم نیز در برنامه هفتم به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است.

همچنین اتخاذ تدابیر لازم برای مشارکت همگانی اعم از نخبگان، دانشگاهیان و بخش غیردولتی از الزامات توسعه پایدار است که متاسفانه در لایحه برنامه هفتم به آن توجه لازم صورت نگرفته است. به طور مثال، اجرای برنامه هایی مانند "کاهش برداشت از منابع استرتژیک زیرزمینی"، "کاهش مصرف آب" و"اصلاح الگوی کشاورزی" بدون همکاری و مشارکت اقشار مردم به نتیجه مطلوب منجر نمی شود.

لازمه تحقق این امر بسیار ضروری، اصلاحات کلان نظام حکمرانی و افزایش مشارکت سیاسی و اجتماعی مردم بوده که در این لایحه مد نظر نبوده است. در واقع پیوستگی عناصر فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در لایحه از الزامات تحقق اهداف برنامه و توسعه پایدار است. این مردم، نهادهای مدنی و رسانه ها هستند که باید بتوانند در فضای آزاد و سالم بر تحقق اهداف و برنامه های توسعه نظارت کنند.

تجارب نشان می دهد که معمولا میزان تحقق برنامه های توسعه به دلیل عدم انجام فرایندهای ارزیابی و پایش، چندان قابل قبول نیست که از نظر کارشناسان و صاحبنظران، بیشتر به دلایل زیر است:

  • شکل گیری و نهادینه شدن ساختار برنامه ریزی بخشی،
  • مقاومت دستگاه های اجرایی  عمرانی،
  • کم اهمیت انگاشتن آیین نامه ها،
  • تغییر مدیران و نمایندگان دستگاه های اجرایی،
  • کم اهمیت بودن زمان در نظام برنامه ریزی کشور،
  • نوپا بودن موضوع پیوست اجتماعی،
  • مبهم بودن ساختار اجرایی پیوست اجتماعی در آیین نامه مصوب هیئت دولت،
  • ضعف نظارت حاکمیتی و مردمی،
  • تعارض منافع دستگاه ها و عدم هماهنگی.

با توجه به تجربه انباشته اجرایی کشور در مجمع وزرای ادوار، این تشکل با برگزاری نشست های تخصصی و بررسی های کارشناسی، ارزیابی زیست محیطی لایحه برنامه هفتم توسعه را به شرح زیر ارایه می دهد؛

باشد مفید واقع شود و گامی در جهت اصلاح امور برداشته شود.

 

 

 

ماده

اصلاحیه ها

         ٤ 

تبصره ماده ٢ جمله آخر بعد از “بهره وری"، "و بهره وری سبز" اضافه شود

١٨ 

در این ماده به جای ملاحظات محیط زیستی، "قوانین و مقررات محیط زیست" بیاید

٢٢

در جمله آخر بند (الف) عبارت زیر حذف شود:

"شامل شاخص ها، ضوابط و معیارهای محیط زیستی"

۳۶   

 پیشنهاد اصلاحی جایگزین ماده:

 سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور مکلف به حفظ و احیای جنگل ها در چهارچوب طرح های مدیریت پایدار جنگل بوده و ملزم است طرح های مدیریت پایدار جنگل را حداکثر تا پایان ۶ ماه اول برنامه توسعه هفتم تهیه و تصویب نماید. هرگونه بهره برداری چوبی از جنگل ها ممنوع است.

پیشنهاد اصلاحی جایگزین بند (الف):

برداشت درختان ریشه کن، شکسته و افتاده که مزاحم مسیر جاده باشند (ناشی از عوامل طبیعی  طوفان، سیل، برف سنگین، لغزش و رانش و...) و برداشت درختان خطرساز در زون متمرکز گردشگری پارک های جنگلی و انجام عملیات بهداشتی غیرقابل اجتناب، صرفا توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور مجاز است.

پیشنهاد اصلاحی جایگزین بند (ب):

طرح های زراعت چوب با مشارکت بخش های غیردولتی در اراضی مستعد غیرجنگلی مجاز است. در عرصه های جنگلی فاقد پوشش، فقط عملیات احیاء با کاشت درختان جنگلی باید اجرا شود.  انجام عملیات پرورشی در مناطق جنگل کاری ها و دست کاشت براساس طرح مصوب سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری مجاز است.

٣٨

عبارت زیر به انتهای بند (پ) اضافه شود:

مسئولیت جلوگیری از تخریب وآلودگی غیرقابل جبران تالاب ها به استناد قانون حفاظت، احیاء و مدیریت تالاب های کشور همچنان بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است.

در بند (ب) قسمت زیر حذف شود:

"و همچنین هماهنگی و سیاست گذاری در زمینه منابع طبیعی و آبخیزداری"

٤١

پس از عبارت با همکاری وزارت نیرو عبارت زیر اضافه شود:

"و سازمان حفاظت محیط زیست"

"بعد از رفع آلودگی های مزبور است." جمله زیر اضافه شود:

۲۵ درصد از جرایم اخذ شده موضوع این قانون به صندوق ملی محیط زیست واریز خواهد شدتا صرف حفاظت از محیط زیست شود.

   ٤٨

 

 

متن زیر به ذیل بند ت ماده ٤٨ الحاق شود:

"صدور، تمدید و تجدیدپروانه های اکتشاف و بهره برداری از هرگونه ماده معدنی موکول به رعایت ضوابط زیست محیطی است. سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است ضوابط زیست محیطی موضوع این بند را با همکاری وزارت صنعت و معدن و تجارت تا پایان سال اول برنامه تهیه و به تصویب هیات وزیران برساند.

 

    ٦٠

جمله زیر جایگزین بند (ت) ماده ٦٠ شود:

"سازمان حفاظت محیط زیست مکلف است با همکاری دستگاههای اجرایی و تحقیقاتی ذی ربط نسبت به حفاظت از تنوع زیستی، احیاء و بازسازی زیستگاه های حساس از قبیل مناطق چهارگانه محیط زیست اقدام نماید. دولت موظف است اعتبارات لازم برای حفاظت، احیاء و بازسازی زیستگاههای حساس و مناطق چهارگانه را در قالب اعتبارات سالیانه تصویب و در اختیار سازمان مذکور قرار دهد".

   ٦٣

در بند (الف) ماده ۶۳ "سازمان بنادر و دریانوردی" اضافه شود.

در انتهای بند (الف) ماده ۶۳ عبارت زیر جایگزین محیط های دریایی شود:                 

"محیط های دریایی، تالابی و به طورکلی محیط زیست"

 

 

                                                     پیشنهادهای جدید

در ماده ٣٨ بند (و) اضافه شود:

و - وزارت نیرو میزان هدر رفت شبکه آب شرب را تا پایان برنامه به میزان ٢٥ درصد کاهش دهد.

بعد از ماده ٤٨، ماده زیر اضافه شود:

ماده ٤٩ جدید وزارت کشور، وزارت صمت و شهرداری ها موظف هستند تا موارد زیر را در برنامه هفتم به اجرا بگذارند:

١. با توجه به قانون توسعه حمل و نقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت مصوب 18/9/1386، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که در طول اجرای قانون برنامه سهم حمل و نقل ریلی بار حداقل به سی‌درصد (۳۰%) ‌و سهم حمل و نقل ریلی مسافر حداقل به بیست‌درصد (۲۰%) برسد. به این منظور حمایت از خودروی سواری در اولویت نیست.

۲.کلیه حمایت های دولتی از خودروی سواری از قبیل قیمت گذاری خودرو و یارانه سوخت، باید در طول برنامه به تدریج کاهش یافته و متناسب با حمل و نقل عمومی به حدی گسترش یابد که از نظر کمی و کیفی پاسخگوی نیاز مردم باشد.

۳.در تخصیص ارز برای واردات ناوگان، اولویت با حمل و نقل عمومی شامل: ناوگان قطارهای بین شهری، واگن مترو و اتوبوس برقی است.

٤.واردات خودروی سواری خارجی با استفاده از مزایای دولتی مجاز نبوده و هرگونه حمایت دولتی از خودروی خارجی، از جمله فروش با قیمت زیر قیمت تعادلی بازار ممنوع است. در صورت تفاوت غیرمتعارف بین قیمت تعادلی و قیمت واردات، برای جلوگیری از رانت خواری، مابه التفاوت باید به خزانه دولت واریز شود.

۵.ورود هر خودروی سواری منوط به ارائه گواهی اسقاط حداقل ٣ خودروی فرسوده است که با توجه به نوع خودرو توسط دولت تعیین خواهد شد. این شرط قابل حذف یا جایگزینی با تکالیف دیگر (از جمله پرداخت پول) نیست.

     
 

 

کمیسیون محیط زیست مجمع وزرای ادوار

 

ارسال نظر

یادداشت

آخرین اخبار

پربازدید ها