سفر رضا پهلوی به اسرائیل؛ یک متظاهر ایرانی حواس‌ها را از معترضان پرت می‌کند

بابی گاش، بلومبرگ


درحالی که برای رهبران جهان اهمیت  ندارد که در کنار رضا پهلوی دیده شوند، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در سه‌شنبه گذشته از عکس گرفتن با پهلوی خشنود بود. پسر آخرین شاه ایران نیز از این فرصت برای ارتقای جایگاه خود در خاورمیانه و افزایش اعتبار خود در واشنگتن استقبال می‌کند، درحالی که ارتباط با اسرائیل معمولا به کسب امتیازات ظاهری می‌انجامد. اما مزایای این سفر به همینجا ختم می‌شود.

ادعاهای پهلوی مبنی بر این که او نماینده کشور محل تولدش هست محکم نیست. همچنان، وی ادعای رهبری جنبش مقاومت در برابر رژیم را هم ندارد. بدتر این که افزایش دفعات این دیدار نیز کمک چندانی به معترضان شجاعی که ماه‌ها علیه حکومت دینی در تهران تظاهرات کردند نمی‌کند. در هر صورت، سفر رضا پهلوی به اسرائیل تقلای رژیم برای نشان دادن معترضان به عنوان آلت دست قدرت‌های خارجی و سلطنت بی‌اعتبار شده‌ی پهلوی را تقویت خواهد کرد.

رضا پهلوی پراز تناقض است. اگرچه او خود را طرفدار یک ایران سکولار و دموکراتیک می‌داند، بیانیه‌های رسمی او را ولیعهد تبعیدی معرفی می‌کنند (او  ۱۹ ساله بود که انقلاب ایران به سلطنت پایان داد، او ادعا می‌کند به نام مردم ایران و به یاد "روح کوروش کبیر برای بررسی فرصت‌های اقتصادی و فرهنگی و زیست محیطی دو جانبه" به اسرائیل رفته است.

یاد کردن از "کوروش" به منظور یادآوری روابط باستانی بین دو ملت به اسرائیلی‌هاست: در قرن شش قبل از میلاد، امپراتور ایران یهودیان را از اسارت بابلی‌ها آزاد کرد. برای ایرانیان این امر یادآور یک رویداد بدنام معاصر است: جشن شاه در سال 1352 به مناسبت دوهزار و پانصدمین سالگرد تاسیس امپراتوری هخامنشی توسط کوروش.

شاه پس از صرف هزینه‌های زیادی برای پذیرایی از گروه عظیمی از افراد معروف جهان و به وضوح تعداد کمی از ایرانیان، جشن را با سخنرانی در مقبره امپراتور با این جمله به پایان رساند: "کوروش آسوده بخواب که ما بیداریم". این رویداد نشانگر افراط و ناشنوایی حکومت شاه بود.

جای تعجبی ندارد که سفر رضا پهلوی به اسرائیل خوشایند ایرانیان و مخالفان
رژیم نیست. هرچند مردم ایران به طور کلی از حمایت شخصیت‌های برجسته دیاسپورای ایرانی استقبال کرده‌اند، معترضان اشتیاق زیادی برای احیای سلطنت نشان نداده‌اند. بسیاری از آنان از این طرز فکر پهلوی که او نماینده مردمی است که پدرش را بیرون کرده‌اند ناراضی هستند. هرچند خاطرات سرکوب‌های ‏بیرحمانه شاه در مقایسه با تجربه‌های جدیدتر، ... کمرنگ شده، ولی به طور کامل رنگ نباخته است. برای برخی از چهره‌های مخالف حکومت، سفر پهلوی به اسرائیل بوی حرص و طمع و فرصت‌طلبی می‌دهد، ژستی که به اندازه نتانیاهو، بایدن را نیز هدف توجه قرار می‌دهد. به هر حال او که می‌توانست طی سه دهه‌ی گذشته هر وقت خواست به اسرائیل سفر کند چرا حالا این کار را کرده است؟

به احتمال زیاد این سفر با هدف تبلیغات رسانه‌ای صورت گرفته است. اعتراضات ایران این فرصت را برای پهلوی فراهم کرده است که خود را به عنوان چهره برجسته اوپوزوسیون رژیم معرفی کند. اما او مجبور بوده که این کانون توجه را با سایر چهره‌های دیاسپورا از مسیح علینژاد فعال سیاسی و شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل گرفته تا نازنین بنیادی ستاره‌ی هالیوود تقسیم کند. سفر به اسرائیل پهلوی را از این گروه جدا کرده و مخاطبان بیشتری را برای او در آمریکا و خاورمیانه فراهم می‌کند.

رضا پهلوی اولین تبعیدی خاورمیانه ای نیست که با در آغوش گرفتن اسرائیل توجه واشنگتن را به خود جلب می‌کند. این سفر یادآور نام احمد چلبی است. این تبعیدی عراقی در کارزار خود برای متقاعد کردن ایالات متحده برای جنگ با صدام حسین، از تماس با اسرائیل و گروه‌های یهودی در آمریکا برای افزایش اعتبار خود به عنوان یک رهبر لیبرال استفاده کرد. پس از حمله‌ای که با رهبری آمریکا به عراق انجام شد، چلبی به یکی از همقطاران خود که واقعا از اسرائیل دیدن کرده بود پشت کرد و پس از آن که آمریکایی‌ها از دادن قدرت بی حد و حصر به او خودداری کردند، به ایران گرایش پیدا کرد.
هیچ امیدی برای غلبه پهلوی بر حکومت دینی وجود ندارد. ولی حاکمان ایران از فرصتی که سفر او به اسرائیل برای پرت کردن حواس‌ها و بدنام کردن معترضان و مخالفان در داخل بوجود آورد خشنود هستند. نگاه دولت بایدن باید به معترضان واقعی باشد، نه متظاهران.



لینک مقاله به انگلیسی:
https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2023-04-20/iran-s-pretender-reza-pahlavi-distracts-from-its-protesters