مروری بر بیوگرافی رضا کیانیان؛ بازیگر صاحب‌سبک سینمای ایران

سرویس فرهنگی مستقل‌آنلاین: رضا کیانیان متولد سال ۱۳۳۰ در محله میدان خراسان تهران است. پدرش مشهور به حسین تهرانی، از ورزش‌کاران باستانی قدیمی تهران و از همدوره هفت کچلون و حسین رمضون یخی باستانی‌کاران قدیمی تهران به شمار می‌رفت.

او فرزند دوم خانواده است و ۴ برادر و دو خواهر نیز دارد. خانئاده در ۱ سالگی او به شهر مشهد نقل مکان کردند. رضا کیانیان در مشهد علاوه بر گذراندن تحصیلات ابتدایی و دبیرستان، در حوزه علمیه مشهد نیز به فراگیری دروس فقهی و حوزوی پرداخت.

آغاز فعالیت‌های هنری رضا کیانیان

او که با بازیگری علاقمند بود همزمان به یادگیری آن اقدام کرد. اولین معلم بازیگری‌اش برادرش داوود بود که در سال ۱۳۴۵ او را در نمایشنامه‌ای با عنوان  «از پانیفتاده‌ها» اثر غلامحسین ساعدی بازی داد. رضا کیانیان به مدت سه سال در گروه تئاتر برادرش داوود به فعالیت مشغول بود. سپس به دانشکده هنرهای زیبای تهران رفت و در سال ۱۳۵۵ در رشته تئاتر از آن دانشکده فارغ‌التحصیل شد.

زندگی خانوادگی رضا کیانیان

 همسر رضا کیانیان هایده قراچه داغی نام دارد که خواهرزاده سهراب سپهری است.

فعالیت‌های سینمایی رضا کیانیان

کیانیان بازی در سینما را از سال ۱۳۶۸ با شرکت در فیلم تمام وسوسه‌های زمین ساخته حمید سمندریان آغاز نمود. او سپس در چند فیلم دیگر مانند مرد ناتمام (محرم زینال‌زاده، ۱۳۷۱)، ایلیا، نقاش جوان (ابوالحسن داوودی، ۱۳۷۰) و پاتال و آرزوهای کوچک (مسعود کرامتی، ۱۳۶۸) نقش‌آفرینی کرد اما سکوی پرتاب کارنامه هنری او فیلم کیمیا ساخته احمدرضا درویش بود که بازی رضا کیانیان بسیار مورد توجه منتقدان و تماشاگران قرار گرفت و در سیزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم کیمیا نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر مرد نقش دوم شد.

فیلم سینمایی کیمیا  داستان زن و شوهر را در زمان جنگ است که منتظر تولد فرزند خود بودند. با بمباران عراقی ها، زن باردار پس از زایمان فوت کرده و فرزند او را جراح زن بزرگ می کند.

این هنرمند در کنار بازیگرانی همچون خسرو شکیبایی، بیتا فرهی و زهرا اویسی در فیلم کیمیا بازی کرد.

رضا کیانیان و آژانس شیشه‌ای

آژانس شیشه‌ای ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا نقطه اوج کارنامه بازیگری رضا کیانیان در سینما به شمار می‌آید. او در شانزدهمین دوره جشنواره فیلم فجر برای بازی در این فیلم جایزه بهترین بازیگر نقش دوم را به دست آورد. او در این فیلم در نقش سلحشور با هنرمندانی مانند پرویز پرستویی، حبیب رضایی، قاسم زارع و بیتا بادران همبازی بود.

این موفقیت راه او را در سینما هموار کرد. رضا کیانیان در سال‌های بعد از آن در بسیاری از فیلم‌های مهم سینمای ایران ایفای نقش کرد و بازی‌های متفاوت و فوق‌العاده‌ای را از خود به نمایش گذاشت. از جمله فیلم‌های سگ‌کشی، سینما سینماست، گاهی به آسمان نگاه کن، ماهی‌ها عاشق می‌شوند، یک حبه قند، فرش باد، یک تکه نان، روبان قرمز و کفشهایم کو؟

او برای بازی درخشانش در فیلم خانه‌ای روی آب توانست سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را از بیستمین دوره جشنواره فیلم فجر بدست آورد.

خانه ای روی آب فیلمی به نویسندگی و کارگردانی بهمن فرمان آرا ساخته شده در سال 1380 است. داستان این فیلم درباره دکتری است که موقع رانندگی فرشته ای را زیر می گیرد و دستش با لمس انگشتان فرشته زخمی عمیق برمی دارد، روز بعد هنگام مراجعه به بیمارستان اتفاقات مختلفی برای او رخ می دهد که داستان فیلم را جلو میبرد.

در این فیلم رضا کیانیان، هدیه تهرانی، عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی، بیتا فرهی، بهناز جعفری و رویا نونهالی ایفای نقش کرده‌اند.

رضا کیانیان در تلویزیون

رضا کیانیان در تلویزیون نیز به ایفای نقش پرداخت. محبوب‌ترین نقش تلویزیونی او بازی در نقش جمشید در سریال شلیک نهایی است.

سریال شلیک نهایی به کارگردانی محسن شاه محمدی در سال 1374 از شبکه 1 پخش شد و داریوش فرهنگ، رضا کیانیان، آتنه فقیه نصیری، جمشید اسماعیل خانی، شهره سلطانی، سیاوش طهمورث، سیروس گرجستانی، حسین خانی بیک، منوچهر حامدی، جهانگیر فروهر، محمود جعفری و مهدی میامی از بازیگران  این سریال بودند. شهرت و محبوبیت رضا کیانیان در نقش جمشید آن‌چنان بالا گرفت که مدل مو و لباس‌های جمشید بین جوانان آن دوره به نام مدل جمشیدی مرسوم شد و بسیاری به تقلید از آن پرداختند.

اما مهم‌ترین و جنجالی‌ترین نقش تلویزیونی رضاکیانیان در سریال‌های کیف انگلیسی در نقش یک روحانی مسن و در دوران سرکشی در نقش یک قاضی بود. او همچنین در سریال مختارنامه در نقش عبدالله بن زبیر، خلیفه بزرگ زبیری در مکه نیز تیفای نقش کرد علاوه بر آن که متفاوت‌ترین نقش‌آفرینی او محسوب می‌شود، اولین کار تاریخی کیانیان در نقش یک شخصیت خاکستری است.

او همچنین از بازیگران ثابت مجموعه تلویزیونی وکلای جوان نیز بوده‌است.

رضا کیانیان در شبکه نمایش خانگی

رضا کیانیان علاوه بر سینما و تلویزیون در شبکه نمایش خانگی نیز حضوری فعال داشته است. قلب یخی، شاهگوش و شهرزاد از جمله آثار او در شبکه نمایش خانگی به حساب می‌آید.

در سال ۲۰۱۴ از وی برای بازی در سریال آمریکایی میهن  (Homeland)دعوت به همکاری شد، اما کیانیان این پیشنهاد را رد کرد، او در این‌باره گفت: هرگز دوست ندارم در اثری بازی کنم که در آن به ملتم توهین شود.

رضا کیانیان و تئاتر

 رضا کیانیان در سال‌های فعالیت هنری‌اش همواره گوشه چشمی به هنر تئاتر نیز داشته‌ است. نمایش‌های آنتیگونه، خرده بورژوا، چهره‌های سیمون ماشا، ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی و یادگار سال‌های شن از جمله آثاری است که کیانیان از سال ۱۳۴۵ به بعد در حوزه تئاتر در آن‌ها ایفای نقش کرده‌ است.

او در فروردین ۱۳۸۹ با بازی در نمایش پروفسور بوبوس به کارگردانی آتیلا پسیانی بعد از ۶ سال دوری از تئاتر دوباره به تئاتر بازگشت.

فعالیت‌های سیاسی رضا کیانیان

کیانیان در سنین جوانی و قبل از انقلاب اسلامی (دهه ۵۰ شمسی) عضوی از گروه سیاسی-نظامی و مارکسیستی پیکار بود. بعد از انقلاب نیز او همچنان عضو این سازمان باقی ماند تا جایی‌که مسئولِ بخش «خراسان» این گروهِ مارکسیستی شد، اما در سال ۶۰ و در جریان دستگیری پی‌درپی اعضای گروه‌های سیاسی مخالف جمهوری اسلامی، او نیز دستگیر و روانه زندان شد اما کیانیان با تواب شدن از اعدام رهایی یافت.

آثار سینمایی رضا کیانیان

• سایه (مسعود نوابی، ۱۳۹۴)
• بارکد (مصطفی کیایی، ۱۳۹۴)
• قشنگ و فرنگ (وحید موسائیان، ۱۳۹۴)
• کفشهایم کو؟ (کیومرث پوراحمد، ۱۳۹۴)
• خبر خاصی نیست (مصطفی شایسته، ۱۳۹۳)
• دلم می‌خواد (بهمن فرمان آرا، ۱۳۹۳)
• پنج تا پنج (تارا اوتادی، ۱۳۹۲)
• هیچ کجا هیچ‌کس (ابراهیم شیبانی، ۱۳۹۱)
• میگرن (مانلی شجاعی فرد، ۱۳۹۰)
• آزمایشگاه (حمید امجد، ۱۳۹۰)
• گزارش یک جشن (ابراهیم حاتمی‌کیا، ۱۳۸۹)
• راه آبی ابریشم (محمد بزرگ‌نیا، ۱۳۸۹)
• یک حبه قند (رضا میرکریمی، ۱۳۸۸)
• نیش زنبور (حمیدرضا صلاحمند، ۱۳۸۸)
• صداها (فرزاد موتمن، ۱۳۸۷)
• قطعه ۸۸ (رحمان حقیقی، ۱۳۸۷)
• هفت و پنج دقیقه (محمدمهدی عسگرپور، ۱۳۸۷)
• خاک آشنا (بهمن فرمان‌آرا، ۱۳۸۶)
• صد سال به این سال‌ها (سامان مقدم، ۱۳۸۶)
• همیشه پای یک زن در میان است (کمال تبریزی، ۱۳۸۶)
• سه زن (منیژه حکمت، ۱۳۸۵)
• اسب (بابک محمدی، ۱۳۸۴)
• باغ فردوس، پنج بعدازظهر (سیامک شایقی، ۱۳۸۴)
• زاگرس (محمدعلی نجفی، ۱۳۸۴)
• کارگران مشغول کارند (مانی حقیقی، ۱۳۸۴)
• یک بوس کوچولو (بهمن فرمان‌آرا، ۱۳۸۳)
• ماهی‌ها عاشق می‌شوند (علی رفیعی، ۱۳۸۳)
• یک تکه نان (کمال تبریزی، ۱۳۸۳)
• قدمگاه (محمدمهدی عسگرپور، ۱۳۸۲)
• رأی باز (مهدی نوربخش، ۱۳۸۱)
• فرش باد (کمال تبریزی، ۱۳۸۱)
• گاهی به آسمان نگاه کن (کمال تبریزی، ۱۳۸۱)
• خانه‌ای روی آب (بهمن فرمان‌آرا، ۱۳۸۰)
• عروس رومشکان (ناصر غلامرضایی، ۱۳۸۰)
• عیسی می‌آید (علی ژکان، ۱۳۸۰)
• چتری برای دو نفر (احمد امینی، ۱۳۷۹)
• سگ کشی (بهرام بیضایی، ۱۳۷۹)
• بوی کافور، عطر یاس (بهمن فرمان‌آرا، ۱۳۷۸)
• روبان قرمز (ابراهیم حاتمی‌کیا، ۱۳۷۷)
• آژانس شیشه‌ای (ابراهیم حاتمی‌کیا، ۱۳۷۶)
• سینما سینماست (سیدضیاءالدین دری، ۱۳۷۵)
• سلطان (مسعود کیمیایی، ۱۳۷۵)
• مادرم گیسو (سیامک شایقی، ۱۳۷۴)
• درد مشترک (یاسمین ملک نصر، ۱۳۷۳)
• کیمیا (احمدرضا درویش، ۱۳۷۳)
• مرد ناتمام (محرم زینال‌زاده، ۱۳۷۱)
• ایلیا، نقاش جوان (ابوالحسن داوودی، ۱۳۷۰)
• پاتال و آرزوهای کوچک (مسعود کرامتی، ۱۳۶۸)
• تمام وسوسه‌های زمین (حمید سمندریان، ۱۳۶۸)

آثار تلویزیونی رضا کیانیان

• کیمیا (جواد افشار، ۱۳۹۴)
• پازل (ابراهیم شیبانی، ۱۳۹۳)
• کلاه پهلوی (سید ضیاءالدین دری، ۹۲–۱۳۹۱)
• راه طولانی (رضا کریمی، ۱۳۹۱)
• مختارنامه (سید داود میرباقری، ۸۷–۱۳۸۳)
• روزگار قریب (کیانوش عیاری، ۸۶–۱۳۸۱)
• یک مشت پر عقاب (اصغر هاشمی، ۱۳۸۶)
• دوران سرکشی (کمال تبریزی، ۱۳۸۰)
• کیف انگلیسی (سید ضیاءالدین دری، ۱۳۷۸)
• خانواده رضایت (حمید امجد، ۱۳۷۶)
• شلیک نهایی (محسن شاه‌محمدی، ۱۳۷۳)
• آپارتمان (اصغر هاشمی، ۱۳۷۲–۱۳۷۱)
• شاهدان کوچک (غلامرضا رمضانی، ۱۳۶۹)

آثار تئاتری رضا کیانیان

• مردی برای تمام فصول (بهمن فرمان‌آرا) (۱۳۹۳)
• عرق خورشید، اشک ماه (آتیلا پسیانی) (۱۳۹۲)
• پروفسور بوبوس (آتیلا پسیانی) (۱۳۸۹)
• راوی اجرا چیدمان برگرد مرا ببین (کارگردان:شیرین فرشباف، نسیم ریاضی، سعید بهنام خانیکی) (۱۳۹۵)