نگاهی بیوگرافی و کارنامه ادبی بالزاک نویسنده ناتورالیست فرانسوی

سرویس فرهنگی مستقل‌آنلاین: بالزاک در خانواده‌ای از طبقه متوسط در شهر تور، فرانسه به دنیا آمد. در هشت سالگی به مدرسه‌ای شبانه‌روزی رفت اما حضورش در آن مدرسه چندان طول نکشید در ۱۸۱۳ مدرسه را ترک کرد و سال بعد همراه با خانواده راهی پاریس شد. بالزاک در ۱۸۱۹ در رشته حقوق فارغ‌التحصیل شد اما با وجود میل خانواده تصمیم گرفت زندگی‌اش را وقف ادبیات کند.

پدر بالزاک از دهقانان جنوبی بود که به مدت ۴۳ سال مشغول به کار در خدمات شهری بود. مادر او اما از خانواده‌ای ثروتمند و از تجار پارچه در پاریس بود.

در ابتدای نویسندگی تحت تاثیر تحت تأثیر والتر اسکات رمان‌نویس، شاعر، تاریخ‌دان و زندگی‌نامه‌نویس اسکاتلندی که او را آغازگر یا پدر ژانر رمان تاریخی می‌دانند، بالزاک  شروع به نوشتن رمان‌های تاریخی کرد؛ رمان‌هایی که خودش سال‌ها بعد از آنها به عنوان «مزخرفات ادبی» نام برد.

در دورانی که بالزاک به‌تازگی نوشتن را آغاز کرده بود با زنی به نام لور دو برنی آشنا شد. این زن که حدودا دو دهه از او بزرگ‌تر بود، در زندگی بالزاک هم نقش مادر و هم نقش معشوقه را به عهده گرفت کرد و با از حمایت‌های مادی و معنوی فراوان او بود که بالزاک توانست با فراغ بال به نوشتن بپردازد.

آغاز شهرت انوره دوبالزاک

اولین اثر قابل توجه بالزاک با عنوان «روان‌شناسی ازدواج» در سال ۱۸۲۹ منتشر شد. پس از نوشتن چند رمان عامه پسند و فکاهی و تلاش برای کسب درآمد از راه نوشتن که به شکست و بدهی کلانی برای او انجامید، انتشار «رمان چرم ساغری» در سال ۱۸۳۱ نام او را بیش از پیش بر سر زبان‌ها انداخت. «چرم ساغری» قصه‌ای تخیلی  با رگه‌های فلسفی است، این کتاب، داستان جوان فقیر و ناامیدی است که به واسطه عتیقه فروشی به چرمی سحرآمیز دست پیدا می‌کند که می‌تواند همه آرزوهای صاحبش را برآورده کند اما به تدریج به خاطر کثرت استفاده، سطح آن سائیده می‌شود. هرچه سائیدگی بیشتر می‌شود، عمر صاحبش کاهش می یابد تا جایی که در عین لذت، قدرت و خوشبختی عمرش با عمر چرم همزمان به پایان می‌رسد. بالزاک در این داستان به تقابل میان اراده بشر و قدرت سرنوشت می‌پرذازد و با ظرافتی شگفت‌انگیز در توصیف و لحنی جذاب خواننده را در طول زمان در لذت و هیجان باقی می‌گذارد.

زندگی شخصی و عاطفی بالزاک

بالزاک در طول زندگی‌اش با زنان متعددی در رابطه عاشقانه بود. تقریباً تمامی این زنان مورد الهام‌بخش او بوده‌اند و به نوعی به رمان‌های او راه یافته‌اند. از بین آنها می‌توان به لور دو برنی (شخصیت مادام دو مورسوف در زنبق دره)، دوشس دو کستری (شخصیت دوشس دولانژه در اثری به همین نام)، کارولین مربوتی (شخصیت دینا دو بودره در رمان ''الهه ناحیه'')، و کنتس ژیدوبونی ویسکونتی (شخصیت لیدی دادلی در رمان زنبق دره) را نام برد.

بالزاک از ارتباظش با مری دو فرنه صاحب دختری به نام مری کارولین شد. همچنین او از بین زنانی که شیفته‌شان شد، با کنتس اولین هانسکا همسر اشراف‌زاده‌ای لهستانی که املاک وسیعی در روسیه داشت، رابطه‌ای طولانی و ۱۷ ساله‌ برقرار کرد که عمدتا از طریق مکاتبه بود و این مکاتبات با عنوان «نامه به بیگانه» انتمنتشر شده است.. هرچند کنتس هانسکا ابتدا در ۱۸۴۱ پیشنهاد ازدواج بالزاک را نپذیرفت اما در ۱۸۵۰ زمانی که بالزاک در بستر بیماری بود به ازدواج با او رضایت داد.

ویژگی آثار بالزاک

آثار بالزاک آینه تمام نمای  جامعه آن روز  فرانسه است. او افراد را هر طبقه و جایگاه اجتماعی، از اشراف فرهیخته گرفته تا روستاییان عامی را در آثار خود جای می‌دهد و جنبه‌های مختلف شخصیتی آنان را به نمایش می‌گذارد. استفاده استادانه او از تکنیک ایجاد پیوند میان شخصیت‌ها و تکرار حضور آنها در داستان‌های متعددش باعث می‌شود تا در عمق بخشیدن به روان‌شناسی شخصیت‌های آثارش بسیار موفق باشد

ناتورالیسم در آثار بالزاک

واقع‌گرایی صریح و نگاه بدبینانه بالزاک به سرشت انسانی که در آثارش نیز به چشم می‌خورد باعث شد او به نوعی آغازکننده جنبش ادبیات طبیعت‌گرایی (ناتورالیسم) در ادبیات فرانسه باشد. تأثیر شگرف بالزاک بر بسیاری از نویسندگان ناتورالیست پس از خود از جمله امیل زولا کاملاً محسوس است. دلایل بسیاری برای این بدبینی ذکر شده است از جمله دوران کودکی و وضعیت فرهنگی اجتماعی زمانی که او در آن می‌زیست.

از نخستین آثار این نویسنده  مشهور فرانسوی می توان «شوان‌ها» و «فیزیولوژی ازدواج» را نام برد. شوان‌ها رمان تاریخی درباره دهقانان برتون است که شوان‌ نامیده می‌شدند که در شورش سلطنت‌ طلب‌ها علیه انقلاب فرانسه در ۱۷۹۹ میلادی شرکت داشتند در واقع حوادث داستان در دوره‌ای می‌گذرد که اهالی بروتانی به طرفداری از حکومت گذشته برضد حکومت انقلابی بپاخاستند. فیزیولوژی ازدواج مقاله‌ای طنز و انتقادی‌ با موضوع عدم صداقت و وفاداری در زندگی زناشویی است که هم دلایل و هم چندین راهکار را برای این مساله در بر می‌گیرد.

رمان اوژنی گرانده اثر بالزاک

اوژنی گرانده از مهم‌ترین آثار بالزاک به شمار می آید و قدرت خارق العاده هنری او را بار دیگر نشان می‌دهد. اوژنی دختر زیبا و لطیف طبع و پدرش گرانده از برجسته ترین چهره‌هایی هستند که بالزاک با اعجاز قلم خود به صورتی بسیار هیجان‌انگیز و تاثیرگذار به تصویر کشیده است. رمان داستان دختری است به ظاهر فقیر اما در باطن ثروتمند که به دلیل خست پدر و قناعت بیش از حد مادر در نهایت فلاکت زندگی می کند، بابا گرانده نام پدری است که سراسر عمر خود را در مسیر کسب ثروت طی کرده است، ثروتی که هیچ کس نه از مردم، نه از دوستان نزدیک و نه از اهل خانه از حدود و اندازه اش خبر ندارند. گرانده فرد چاقی است با خصوصیاتی ناشایست که خودخواهیش، زاده زیاده خواهی و حرصی بی پایان است. صورتی گرد و کریه با موهای قرمز رنگ، چشمانی نافذ و فریبکارانه. این رمان مانند دیگر نوشته های بالزاک مجموعه ای است از توصیفات اشیاء و انسان ها که حقیقت انسان ها را همین اشیاء نشان می‌دهند.

رمان بابا گوریو اثر بالزاک

بابا گوریو از مشهورترین آثار بالزاک این نویسنده شهیر فرانسوی است، این رمان درباره‌ داستانی عشق‌های انسانی و سرنوشت عجیب انسان‌ها است. بابا گوریو در اصل از پدر بودن و عشق بی‌نهایت پدر نسبت به دخترانش می‌گوید. این رمان برجسته داستان عشق پدری است که دخترانش را در حد پرستش دوست دارد اما البته عشقی که بی‌پاسخی از طرف دخترانش باقی می‌ماند، آن‌ها بعد از اینکه ازدواج می‌کنند و میراث فراوانی دریافت می‌کنند، پدر را ترک و به نوعی انکار می‌کنند با این وجود بابا گوریو همچنان ثابت قدم در عشقش ایستاده است. مهارت این نویسنده فرانسوی در نمایش دادن این عشق، عجیب است. در هر صفحه ممکن است با خود فکر کنیم که این نهایت عشق است. بالاتر از این درجه‌ای از عشق در جهان وجود ندارد اما باز هم وقتی چند صفحه جلوتر برویم، شکوهمندی و تلالو عشق را می‌بینیم. در رمان بابا گوریو شخصیت‌هایی از اقشار و طبقات گوناگون اجتماع، علیرغم غیرمحتمل بودن موقعیت‌ها، در زمینه اخلاق و رسوم به شیوه‌ای قانع کننده نزدیک به هم عمل می‌کنند. م. به‌آذین این کتاب را به فارسی برگردانده و انتشارات امیر کبیر آن را منتشر کرده است.

شاهکار بالزاک به نام سرهنگ شابر

یکی دیگر از شاهکارهای ادبی این نویسنده فرانسوی سرهنگ شابر نام دارد که آن را در ۱۸۳۲ میلادی منتشر ساخت، داستان سرهنگ شابر از آثار برجسته بالزاک است، سرهنگ شابر که خبر کشته شدنش در یکی از جنگ ها به طور رسمی اعلام شده است، بر حسب اتفاق از جراحت مرگبار نجات می‌یابد، به وسیله دهقانی مورد مداوا قرار می گیرد و پس از بهبود، به فرانسه بر می‌گردد، اما هیچ کس ادعای او را نمی‌پذیرد و همسرش نیز که صاحب ثروت او گشته و از نو ازدواج کرده است، او را دیوانه می خواند در نهایت برای جلوگیری از رسوایی مقداری از اموال خود را به او می دهد و هرگز حاضر نمی‌شود، زندگی سعادتمندانه خود را برهم زند و سرهنگ که اقدام خودخواهانه او را توهینی به خود تلقی می کند، از همه چیز دست می‌کشد و آواره می شود و سرانجام در نوانخانه‌ها در می‌گذرد. نبوغ خلاقه بازاک در این داستان قهرمانانی آفریده است که حتی از دنیای واقعی نیز واقعی ترند و شیوه نگارش جالب توجه و پرنقش و قدرتی که در وصف عواطف انسانی بکار برده، کتاب را به شاهکاری بی بدیل تبدیل کرده است.

آثار دیگر بالزاک

این رمان نویس نامدار میان سال‌های ۱۸۳۲ تا ۱۸۳۵میلادی بیش از ۲۰ اثر به رشته تحریر درآورد که شاهکارهایی چون پزشک دهکده، اوژنی گرانده و بابا گوریو جزو آن‌ها بودند. در تمامی این آثار بالزاک به عنوان یک شاهد هشیار و تاریخ نگار تیزبین جامعه معاصر فرانسه عمل میکند. این رمان‌ها به خاطر روایتگری و نقش حیاتی، متنوع و جذابِ شخصیت‌هایشان بسیار درخشان بودند. در این آثار تمام بخش‌های زندگی با علاقه زیاد مورد بررسی قرار می‌گرفتند: تقابل میان آداب و رسوم شهرهای بزرگ و شهرهای کوچک و روستاها، حوزه بانکداری، انتشارات و کارخانه‌های صنعتی، دنیای هنر، ادبیات و فرهنگ والا، سیاست، روابط پیچیده اجتماعی و رسوایی‌های اشراف، بورژوازی و حتی عشق رمانتیک، بخشی از این زمینه‌ها بودند. هیچ موضوعی به اندازه یک جوان جاه‌طلب شهرستانی که برای پیشرفت در دنیای رقابتی پاریس می‌جنگد، نمی‌تواند به خوبی هسته رایج کارهای بالزاک را توصیف کند. او به افرادی مانند جنایتکاران، ماجراجویان و انسان‌های بدجنس که با جامعه در تضاد و درگیری بودند، توجه زیادی نشان می‌داد و اغلب در آثار او افراد شرور و آدم‌های بد داستان شخصیت‌های جذاب‌تر و محکم‌تری داشتند. توصیفات دقیق و گیرا از فضای حوادث و تحلیل نازک‌بینانه‌ روحیات شخصیت‌های داستان بالزاک را به یکی از شناخته‌شده‌ترین و تأثیرگذارترین رمان‌نویسان در طول ۲ قرن گذشته تبدیل کرده‌ است.

آثار ترجمه شده انوره دوبالزاک به فارسی

این نویسنده مشهور که بسیاری او را مبدع مکتب رئالیسم اجتماعی می‌شناسند توانست با نوشتن آثاری برجسته خودش را در سطح جهان معرفی کند. در ایران نیز بسیاری از آثار او ترجمه و به خوبی مورداستقبال قرار گرفته است. بالزاک که یکی از پرکارترین نویسندگان دنیا به شمار می رود در طول عمر پربار اما نسبتاً کوتاه خود بیش از ۱۰۰ مقاله، رمان و نمایشنامه به رشته تحریر درآورده است، تعدادی از داستان‌های وی به فارسی ترجمه شده‌اند که از آن بین می‌توان به شوان‌ها، گوبسک رباخوار، چرم ساغری، شاهکار گمنام، سرهنگ شابر، اوژنی گرانده، عشق کیمیاگر (در جست‌وجوی مطلق)، مادام دولاشانتری، دختر چشم‌طلایی، باباگوریو، زنبق دره، سزار بیروتو، خاطرات یک کشیش دهکده، اورسولا میرو، گوسفند سیاه، زن سی‌ساله، آرزوهای بر باد رفته، دخترعمو بت، پسرعمو پونس و فراز و نشیب زندگی بدکاران اشاره کرد.