حذف 4 صفر، هیچ تاثیر تورمی ندارد

مستقل آنلاین / گروه اقتصادی: مجلس دهم روز دوشنبه (15 اردیبهشت ماه) در یکی از آخرین روزهای کاری خود، با کلیات لایحه حذف چهار صفر از پول ملی موافق کرد. مدتی است که طرح اصلاح نظام پولی کشور در قالب حذف چهار صفر از واحد پولی کنونی و تعریف واحد پولی جدید و بازنگری در اقطاع اسکناس و مسکوک در دستور کار دولت قرار گرفته بود و حالا مجلس هم با کلیات این لایحه موافقت کرد.

چند ماه پس از آغاز به کار دولت دوازدهم، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد که بحث حذف صفر از پول ملی را در قالب یک لایحه دنبال می کند و در صورت دریافت موافقت های لازم از سوی دولت و مجلس می توان انتظار داشت که این طرح طولانی سرانجام به مرحله اجرا برسد. بحث های مربوط به این موضوع از فروردین سال گذشته داغ شد و طرح اصلاح نظام پولی کشور در قالب حذف چهار صفر از واحد پولی کنونی و تعریف واحد پولی جدید و بازنگری در اقطاع اسکناس و مسکوک در دستور کار دولت قرار گرفت.

*چرا می خواهند صفرها حذف شود؟

با اجرای طرح حذف ۴ صفر از پول ملی ضمن تسهیل و بازیابی نقش ابزارهای پرداخت نقد در تبادلات پولی داخلی و کاهش هزینه‌های چاپ و نشر اسکناس و مسکوک، کارٱمدی نظام پولی جدید طی سال های آتی استمرار یافته و نرخ برابری واحد پول ملی با ارزهای جهان روا در کوتاه مدت آثار روانی مثبتی به همراه خواهد داشت. وجود تورم مزمن و کاهش قدرت خرید واحد پول ملی مشکلاتی از قبیل افزایش قابل توجه حجم اسکناس در گردش، استفاده از ارقام بزرگ در مبادلات ساده روزمره و مسائل محاسباتی ناشی از آن، ‌ خارج شدن مسکوکات از چرخه مبادلات اقتصادی، افت حیثیت ظاهری پول ملی در مقایسه با سایر اسعار بین‌المللی، عدم کاربرد اضعاف پول ملی (دینار) و نیز عدم استفاده از نام واحد پول رسمی (ریال) و جایگزینی آن با واژه غیررسمی «تومان» را به دنبال داشته است. علاوه بر این، بالا بودن استهلاک اسکناس به دلیل نگهداری آن در حجم بالا، هزینه بالای چاپ و امحای اسکناس و همچنین استهلاک بالای دستگاه های خودپرداز و پول شمار از دیگر پیامدهای منفی کاهش ارزش واحد پول ملی به حساب می‌آید. پیامدهایی که به اعتقاد کارشناسان اقتصادی با حذف چهار صفر از واحد پولی می توان تا اندازه ای به مرتفع شدن آنها امیدوار بود.

حقیقت این است که حذف صفر از پول ملی به عنوان «سرآغاز اصلاحات اقتصادی» داستان جدیدی نیست و همزمان با کاهش ارزش ریال در بازارهای جهانی و به دنبال آن بالا رفتن نرخ ارز در اقتصاد ایران، بانک مرکزی چه در دولت دهم و یازدهم بحث حذف صفر از پول ملی را مطرح کرده بود و صاحب نظران اقتصادی، نظرات مختلفی درباره اجرای این طرح دارند؛ این طرح موافقان و مخالفان جدی دارد؛ به گفته برخی از تحلیلگران دولت به جای حذف صفر از پول ملی، باید برای نجات اقتصاد ایران فکری اساسی بکند نه اقدامی نمایشی در پیش گیرد.

*حذف صفرها تاثیر تورمی ندارد

در همین ارتباط میثم رادپور، کارشناس اقتصادی در گفتگو با خبرنگار «مستقل آنلاین» درباره حذف چهار صفر از پول ملی گفت: حذف چهار صفر به دلیل اینکه تغییری در ارزش پول و کالا ایجاد نمی کند بطور کلی یک طرح خنثی به شمار می رود، بنابراین، اجرای این طرح نمی تواند تاثیر بزرگی بر متغیرهای اقتصادی کشور داشته باشد.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه حذف چهار صفر هیچ تاثیر تورمی واقعی ندارد، افزود: با حذف چهار صفر هیچ تغییری در ارزش پول و یا کالاها رخ نمی دهد بنابراین نمی‌توان انتظار تورمی داشته باشیم. درباره تاثیر روانی اجرای این طرح هم به نظر می رسد که در بخش «مالی-رفتاری» و روانی نیز این طرح تاثیری نداشته باشد و شاهد تغییری در قیمت ها نخواهیم بود.

وی ادامه داد: البته این طرح دارای جنبه های مثبتی  می تواند باشد و از مزیت های حذف چهار صفر، تسهیل فعالیت های مربوط به حسابداری است که باعث روان شدن اعداد می شود. تاثیر دیگر اجرای این طرح، کاهش هزینه های چاپ و انتشار اسکناس و سکوک است. در حال حاضر به دلیل بالا رفتن قیمت ها و تورم، اسکناس ها و سکه های موجود فاقد ارزش چندانی بوده و به همین دلیل به تعداد زیاد باید چاپ شوند که این موضوع، هزینه زیادی را به کشور تحمیل می کند. همچنین با ضرب سکه به جای اسکناس، هزینه انتشار، نگهداری و امحای اسکناس را نیز کاهش داد.

رادپور تصریح کرد: تبدیل واحد پولی از ریال به تومان، در واقعیت تاثیر چندانی بر ارزش پول ملی نخواهد داشت، زیرا ارزش آن تغییر نمی کند. اما این اقدام می تواند در کوتاه مدت از نظر روانی تاثیر مثبتی داشته باشد؛ اکنون هر یورو حدود ۱۷ هزار تومان ارزش دارد، اما در واحد پولی جدید ارزش فعلی هر یورو معادل ۱۷ تومان می شود. تبدیل واحد پولی این فرصت را در اختیار نظام پولی و اقتصادی کشور قرار می دهد که به تدریج ساختارهای واقعی اقتصادی کشور نیز سامان یافته و تقویت شود.