تحلیل عدالتیان از توافق و نتایج آن در گفتگو با مستقل؛
جامعه قیمت‌ها را با دلار ۲۸ تومان هماهنگ کرده است
عدالتیان می‌گوید: جامعه قیمت‌هایش را با دلار ۲۸ هزار تومان هماهنگ کرده، دولت نیز دلار را ۲۲ هزار تومان در نظر گرفته است. پول ملی نیز بدون شک باید تقویت شود چون در این مدت پول ملی به شدت تضعیف شده است. اما چون جامعه خود را با دلار ۲۸ تومان هماهنگ کرده است بعید می‌دانم افت شدید ارز را شاهد باشیم.
امیرحسین جعفری
فریدون عباسی گفته است مردم امیدوار نباشند که برجام اثر پررنگی بر زندگیشان بگذارد. هر چند می‌توان از این جمله برداشت‌های گوناگونی کرد اما مسئله اساسی اینجاست که تمامی جلسات و انتظار جامعه و رفت و آمدهای پرهزینه به وین مگر بابت رفع موانع اقتصادی و بزرگ کردن سفره کوچک مردم نبود؟ در غیر این صورت توافق احتمالی قرار است تاثیر پررنگ خود را بر سفره چه کسانی بگذارد؟ اصولا به چه دلیل مذاکره می‌کردیم؟ جامعه منتظر است تا با امضای توافق حداقل مشکلات معیشتی ناشی از تحریم، تورم و جراحی اقتصادی رفع شود و شاید تنها روزنه امید جامعه برای حوزه اقتصاد در شرایط فعلی همین توافق باشد.
به جهت بررسی موضوع فوق گفتگو کردیم با دکتر جمشید عدالتیان، اقتصاددان و عضو اتاق بازرگانی که در ادامه مشروح آن را می‌خوانیم:
یکی از نمایندگان مجلس گفته است که برجام منافع اقتصادی به همراه ندارد و مردم نیز منتظر آن نباشند؛ بنظر شما چه توافقی در حال امضاست که منافع اقتصادی ندارد؟
من از این جمله تعجب می‌کنم اگر قرار است برجام دستاوردی نداشته باشد چرا ما چند سال است که در حال مذاکره هستیم و اگر قرار است منافع اقتصادی در کار نباشد پس چرا مذاکره می‌کنند؟ این حرف درست نیست که شما مذاکره کنید و هیچ ثمری نداشته باشد، برجام حتما تاثیرات اقتصادی مثبتی دارد آنچه من می‌دانم برجام تاثیرات کوتاه‌مدت و بلندمدت خواهد داشت. در کوتاه‌مدت همین که بتوان نفت صادر کرد و پول آن را دریافت کرد بسیار راهگشاست. از سوی دیگر مشکل مواد اولیه‌ای که تولیدکننده‌ها به سختی بدست می‌آوردند حل می‌شود و نیز موانع صادرات منطقه‌ای ما نیز برطرف می‌شود، این‌ها همه باعث راهگشایی در اقتصاد است.
اگر ایران بتواند روزی ۲ میلیون بشکه نفت صادر کند دویست میلیون دلار در روز درآمد نفتی خواهد داشت در هر صورت این رقم می‌تواند اقتصاد ما را تکان دهد.
در صورت امضای توافق بازار ارز دچار چالش خواهد شد؟ دلار تا چه میزان افت خواهد کرد؟
جامعه قیمت‌هایش را با دلار ۲۸ هزار تومان هماهنگ کرده، دولت نیز دلار را ۲۲ هزار تومان در نظر گرفته است. پول ملی نیز بدون شک باید تقویت شود چون در این مدت پول ملی به شدت تضعیف شده است در این صورت ما می‌توانیم قیمت‌های تمام شده تولید را کاهش دهیم و پول‌هایمان را از کشورهای دیگر راحت‌تر دریافت کنیم. تورم نیز به شدت کاهش می‌یابد و حداقل این اتفاق می‌افتد که دیگر افزایش تورم متوقف می‌شود یا رو به کاهش می‌رود.
اما چون جامعه خود را با دلار ۲۸ تومان هماهنگ کرده است بعید می‌دانم افت شدید ارز را شاهد باشیم.
رشد و کاهش یکباره ارز هر دو خطرناک است و بانک مرکزی قطعا این مسئله را در نظر می‌گیرد و کاهش ارز نیز باید با مدیریت اتفاق بیفتد چون خیلی‌ها با همان قیمت ۲۸_ ۲۹ تومان جنس وارد کرده‌اند.
برخی معتقدند حتی در صورت امضای برجام و بازگشت پول‌های بلوکه شده و فروش نفت باز هم مشکلات اقتصادی ایران پا برجا خواهد ماند زیرا ساختارهای فسادزا مانع استفاده بهینه از درآمدهای کشور و توسعه خواهند شد؛ نظر شما در این‌باره چیست؟
اینکه اقتصاد ایران نیاز به اصلاح دارد جای شکی نیست. ما مشکلاتی داریم که خیلی قدیمی هستند و فضای کسب و کار را آلوده کرده‌اند و به هر حال باید درست شوند و ربطی به تحریم‌ها ندارد. اما شما وقتی بخواهید جراحی اقتصادی انجام دهید احتیاج به یک پشتیبانی مالی قوی دارید دولت می‌تواند با این پشتیبانی قوی با جرئت اصلاحات اقتصادی یا جراحی اقتصادی را انجام دهد. این احتمال که پول بیاید و در ساختار فعلی مشکلات حفظ شود وجود دارد، اما تمام کشورهایی که اصلاحات اقتصادی انجام داده‌اند این تجربه را داشته‌اند و ما بدون وام گرفتن از بانک جهانی می‌توانیم این کار را با درآمد نفتی انجام دهیم.
وقتی دلار ۴۲۰۰ تومانی را حذف کردند باید قدرت مالی می‌داشتند که جامعه این فضا را بدون تورم و دردسر طی کند. به هر حال این اصلاحات نیاز به پشتیبانی مالی و اراده دولت دارد. اما تجربه‌ای که در ۴۰ سال اخیر داریم و برخی درباره آن حرف می‌زنند این است که وقتی نفت به میدان می‌آید اشکلات ساختاری گم می‌شود و دولت‌ها به آن نمی‌پردازند امیدوارم در صورت افزایش درآمد نفت دولت پول‌ها را صرف اصلاحات ساختاری در اقتصاد کند نه اینکه خیالش راحت باشد و کاری نکند.
در صورت رفع تحریم‌ها و ارسال نفت ایران به اروپا، ایران دوباره مسیر قبل یعنی صادرات تک‌محصولی نفتی را ادامه خواهد داد یا با امضای توافق، سرمایه‌گذاری خارجی نیز افزایش می.یابد؟ اعتماد لازم برای سرمایه‌گذاری تا چه حد به وجود می‌آید؟
دولت باید اصلاح ساختارهای اقتصادی کشور را با پشتیبانی درآمد نفت انجام دهد. قدرت صادرات نفت ما در بهترین حالت نیز ۳ میلیون بشکه می‌تواند باشد، به هر حال ما محدودیت تولید نیز داریم و برای اینکه بخواهیم ظرفیت‌ها را افزایش دهیم سرمایه‌گذاری نیاز داریم. اینطور نیست که بتوانیم مشکلات نفتی جهانی را پوشش دهیم چون تولید ما محدود است و خیلی شانس بیاوریم تا یکسال دیگر ۳ میلیون بشکه صادر کنیم.
در بحث گاز نیز اعتبارات بین المللی احتیاج داریم در صورتیکه بخواهیم گاز به اروپا صادر کنیم هم اعتمادسازی نیاز است، باید به ما اعتماد کنند تا سرمایه‌گذاری گاز صورت بگیرد و بعید است تا یکسال آینده صورت بگیرد.
دولت در مذاکرات هم در حال ایجاد اعتماد است تا طرف مقابل که سرمایه‌گذاری خارجی می‌کند مشمول تحریم نشود، اگر هم آمریکا از برجام رفت بیرون خسارت پرداخت شود. البته من نمی‌دانم تا چه حد می‌توانند این ایده را بگنجانند اما ایده خوبیست.
ایران مستعد جذب سرمایه‌گذاری خارجی است و این شانس را دارد که بتواند در سطح جهانی سرمایه‌گذار جذب کند و حداقل انتقال تکنولوژی صورت می‌گیرد. صنایع ما نیز نیازمند نوسازی بوده و به تکنولوژی نیازمند است. سرمایه‌گذار جایی می‌رود که اعتماد داشته باشد و در کوتاه‌مدت نیز نمی‌تواند فکر اقتصادی کند. جلب اعتماد نیز کار اتاق بازرگانی و دولت و دستگاه سیاست خارجی است.
نکته آخر
من به صحبت اولیه برمی‌گردم. برجامی که برای ما منافع اقتصادی نداشته باشد امضای آن هیچ فایده‌ای ندارد و این حرف‌ها معنی ندارد. این حرف یعنی شکست برجام! به هر حال بدون منافع اقتصادی امضای هر نوع قراردادی بی‌معنی است. نمی توان عقب‌نشینی کرد و چیزی هم گیرمان نیاید.
ارسال نظر