تکنولوژی در مقابل پاندمی

مستقل آنلاین، محمدطاها محمودی، فعال حوزه رسانه/

کووید١٩ یا ویروس کرونا، عامل بیمارى تنفسى خطرناکى است که ظرف مدت کوتاهى جهان را تحت تاثیر قرار داد. بازارهاى مالى، صنایع بزرگ، کسب و کارهاى کوچک، مسابقات ورزشى و حتى زندگى عادى مردم در سراسر این کره خاکى، هیچ‌کدام از عوارض شیوع این ویروس جدید، مصون نمانده‌اند.

پس از پیدایش و شیوع این بیماری در کشور چین، رییس مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت ایران، در تاریخ دهم بهمن ماه۹۸ هشدار داد که ویروس کرونا وارد کشور خواهد شد و در سی‌ام همین ماه بود که روابط عمومی وزارت بهداشت دو نمونه مثبت کرونا در ایران را گزارش کرد.

در پی تایید خبر ورود ویروس کرونا به کشور، «ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا»متشکل از وزرای کشور، راه و شهرسازی، آموزش و پرورش، علوم-تحقیقات و فناوری، میراث فرهنگی-گردشگری و صنایع دستی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، دادستان کل کشور، رییس سازمان برنامه و بودجه، رییس سازمان صدا و سیما، رییس سازمان حج و زیارت، سخنگوی دولت و فرمانده نیروی انتظامی، با دستور رییس جمهور تشکیل شد و شروع به کار کرد.

اما آنچه که در این یادداشت به آن پرداخته خواهد شد ارزیابی عملکرد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در این برهه بحرانی‌ است.

از تاریخ سوم اسفند ۹۸، با تاکید محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، بر نقش مهم آموزش در پیشگیری از ویروس کرونا، تمام معاونت‌ها، مراکز تابع و سازمان‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف به رعایت تمامی تمهیدات لازم برای رعایت نکات پیشگیرانه و همچنین بررسی سلامت کارکنان شدند. در همین راستا مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات نیز با تولید محتواهای آموزشی در خصوص راه‌های انتقال، روش‌های پیشگیری و علائم اولیه ابتلا به ویروس کرونا در جهت آگاه‌سازی عمومی نسبت به بیماری جدید قدم برداشت.

همچنین پس از تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها و با توجه به اهمیت ویژه آموزش، وزارت ارتباطات در جهت همکاری با وزارت‌ علوم و آموزش و پرورش، امکانات ویژه ای را برای آموزش مجازی و از راه دور فراهم کرد تا دانش‌آموزان و دانشجویان در ایام تعطیلی و قرنطینه خانگی، از تحصیل جا نمانند.

وزارتخانه پس از مذاکره با مدیران تلویزیون‌های اینترنتی، موفق به عرضه رایگان بخش مخصوص به کودکان و در برخی از آن‌ها تمام فیلم‌ها و سریال‌ها شد. هم‌چنین در این وزارت‌خانه مقرر گردید که ترافیک مصرفی این تلویزیون‌ها نیز به صورت نیم‌بها محاسبه شود.

شاید بتوان گفت در این مدت کوتاه، راه‌اندازی اپلیکیشن سامانه ضدکرونا ac19، شاه‌کلید ستاد ملی مدیریت بحران کرونا در آمایش سرزمینی دقیق مبتلایان به کروناویروس بود که با کمک مردم و این وزارت‌خانه، مناطق پرخطر شهرهای کشور شناسایی شد و در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت.

اما اقدام دیگری که در راستای آگاه‌سازی هرچه‌ بیشتر جامعه در جهت جلوگیری از ابتلای هموطنان به ویروس کووید۱۹ صورت گرفت، اعلام سه مرکز مهم پخش ویروس کرونا در ایران (بیمارستان‌ها، پمپ بنزین‌ها و سوپر‌مارکت‌ها) بود که این اطلاعات حیاتی توسط متخصصان داده‌کاوی و استخراج مدل شیوع، پردازش شد و نتیجه آن در دسترس عموم مردم قرار گرفت.

می‌توان ادعا کرد، ارائه بسته ۱۰۰ گیگابایتی اینترنت ثابت تا پایان سال که تا هفتم فروردین ۹۹ هم تمدید شد، شاهکار جوان‌ترین وزیر کابینه دوازدهم بود. در این راستا و پس از هدیه ۱۰۰‌ گیگابایتی آقای وزیر به مردم، ترافیک بیش از ۱۰۰٪ افزایش یافت و سرعت اینترنت کاهش یافت؛ تحقیقات موسسه استرالیایی KASPR datahaus شاهد این مدعاست که در گزارش خود اعلام کرد:  

«کاربران ایرانی به دلیل خانه نشین شدن ناشی از کروناویروس بیشترین فشار را به زیرساخت‌های اینترنت آورده‌اند.» اما پس از ۲۴ ساعت، مشکلات اینترنتی مردم در زمینه های پهنای باند و سرعت تا حد زیادى مرتفع شد. از دیگر اقدمات آذری جهرمی نیز می توان به اختصاص ۲۰ گیگابایت اینترنت رایگان به معلمان اشاره کرد که این هدیه‌ی سه ماهه، از ۵ فروردین‌ماه فعال شد.

وزیر ارتباطات دولت تدبیر و‌ امید این نوید را نیز به مردم داد که اپراتورها در شرایط کنونى مجاز به قطع خطوط ارتباطى به دلیل عدم پرداخت بدهى نیستند و اپراتورى که دستور العمل ابلاغى را رعایت نکند جریمه خواهد شد.

در این میان، یکی از اقداماتی که علی‌رغم ارزشمند بودن، کمتر مورد توجه مردم و رسانه‌ها قرار گرفت، تصمیم بر اعطای وام‌های کم‌بهره تأمین نقدینگی به برخی از کسب و کارهای اینترنتی بود تا کسب و کارهایی که با شیوع کرونا دچار رکود شده‌اند، به تعدیل نیرو روی نیاورند.

وزارت ارتباطات با این حجم از خدمات ارزنده در مدت کوتاه توانست دوشادوش وزارت بهداشت در کنترل این بیماری و برای حفظ سلامت مردم گام‌های بلندی بردارد.

البته این نکته حائز اهمیت را نیز باید در نظر داشت این اقدامات همه و همه در حالی صورت گرفته‌است که وزارت ارتباطات در زمره نهادهای عضو در ستاد ملی مبارزه با کرونا نیست.

وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات را شاید بتوان مردمى‌ترین وزارت‌خانه‌‌ دولت دانست. محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات که از ابتدا جوان‌گرایی را در دستور کار خود قرار داد، به همراه مدیران مجموعه‌اش توانسته‌است از طریق فضای مجازی ارتباط نزدیکی با مردم برقرار و علی‌رغم تمام مشکلات این ارتباط را حفظ نماید. 

وزارت‌خانه‌ای که پس از صد‌وچهل‌وسه‌ سال فعالیت و خدمت‌رسانی، این روزها به یکی کارآمدترین نهادها بدل گشته است.

اما در این میان کم نبوده‌اند افرادی که به بهانه‌ها و طرق مختلف در صدد کم‌رنگ جلوه دادن خدمات وزارت ارتباطات برآمده‌اند و در مواقعی حتی پا از انتقاد فراتر نهاده‌اند و بی‌رحمانه و بدون در نظر گرفتن اختیارات و مقدورات این وزارت‌خانه به آن تاخته‌اند.

به طور مثال انتقادات به وزارت ارتباطات در خصوص کاهش سرعت اینترنت در ایران در ایام قرنطینه عمومی در حالی است که گزارش‌ها از افزایش مصرف ۵۰ تا ۳۰۰ درصدی کشورهای منطقه و اروپا حکایت دارد که موجب کاهش کیفیت کاربری در این کشورها شده‌است. مصرف حجمی کاربران شبکه اینترنت ایران نیز از زمان شروع قرنطینه بیش از ۱۰۰درصد رشد داشته‌است، که با توجه به امکانات زیرساختی شبکه اینترنت کشور، اختلال به وجود آمده در سرعت، اجتناب ناپذیر بود. البته همان‌طور که ذکر شد، در مدت زمانی کوتاه با افزایش ۱۴۰۰ گیگابایت بر ثانیه، به ظرفیت هسته شبکه lP، اختلال به وجود آمده تا حد زیادی برطرف گردید.

البته هیچ‌یک از نهادهای مشغول به خدمت‌رسانی اعم از دولتی و خصوصی، از ضعف در تشکیلات خود مبرا نیستند و هر یک در طول دوران حیات و خدمت خود دچار مشکلاتی بوده‌‌ و هستند،

اما با توجه به شواهد و مستندات، همچنین بر اساس حیطه‌ اختیارات و به فراخور آن حیطه وظایف این وزارت‌خانه، به نظر می‌رسد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات این روزها در قیاس با سایر وزارت‌خانه‌ها و حتی در مقایسه با ادوار گذشته خود از اوضاع بسیار بهتری برخوردار است و توانسته‌است کارنامه‌ قابل قبولی در کمک به مرتفع ساختن بحران اخیر از خود به جا بگذارد.