باید مانع بروز جنگ شد

آغاز جنگ مشخص اما پایانش نامعلوم است

مهدی میرابی

نویسنده و روزنامه‌نگار

ترور سردار سلیمانی به دستور مستقیم ترامپ در مقام رئیس جمهورِ ایالت متحده نشان داد که ترامپ خارج از سیاست‌های مرسوم بین‌الملل عمل می‌کند. این اقدامِ خشن و اعلان علنی جنگ در دوره‌ی خودش حتی اگر به ریاست یک سناتور جمهوری‌خواهِ غیر ترامپ بود اتفاق نمی‌افتاد. 

همین تجربه نشان می‌دهد که ترامپ شخص معمولی در بازار سیاست نیست. او در ریاست جمهوری دور دومش با اعمال نرخ بالای تعرفه‌ها، ادعای مالکیت گرینلند و باز گذاشتن دست اسرائیل در حمله مجدد به غزه نمونه‌های آشکار روان‌پریشی‌اش را در امر سیاست نمایان کرد. 

ترامپ حتی به دنبال این است که قانون اساسی آمریکا را برای ریاست جمهوری تغییر دهد تا یک‌ دوره دیگر بر مسند قدرت باشد. این امر گرچه بعید به نظر می‌رسد اما همه‌ی این علایم و نشانه‌ها به ما می‌گویند که حتی اگر شده بطور موقت، ضروری است که توافقی حاصل شود تا دوره ترامپ «تحت شرایط کنترل شده» خاتمه یابد. گرچه تخطی از مفاد توافق در آینده تبعات سنگین خودش را به همراه دارد اما دست‌کم وقوع بروز جنگ را در شرایط کنونی خنثی کرده و این فرصت را مهیا می‌سازد که چه بسا توافقِ امروز، با تحولات آینده‌ی سیاسی ایران همسو باشد. 

در تاریخ سیاسی ایران، امروز بیش از هر زمان دیگری روشنفکران، دلسوزان و منتقدینِ نظام با یادداشت‌ها، مناظره‌ها و ضبط ویدئو، تلاش می‌کنند مانع وقوع جنگ شوند. این‌ها نمی‌خواهند تجربه آغاز جنگ با عراق که مقام‌های جمهوری اسلامی هشدارهای صدام را جدی نگرفتند دوباره تکرار شود.

در داخل، شرایط به شدت ناآرام، التهاب بازار، گرانی افسارگسیخته، سطح نارضایتی را به شدت افزایش داده و به موازات آن سطح بازدارنگی را هم کاهش داده است. در خارج، وضعیت کنونی غزه، لبنان، سوریه و یمن به سود ایران نیست و توازن را بهم زده است. این‌ها آلارم‌های هشداردهنده‌ی بروز خطر هستند.

از میان طیف‌ها و شخصیت‌های گوناگون، افرادی نظیر آیت‌الله بیات زنجانی، آیت‌الله وحید خراسانی، محمدباقر قالیباف، علی لاریجانی، علی شمخانی، سیدحسن خمینی، غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، حسین علائی، حسن رحیم‌پور اذغدی، محمدرضا باهنر، سیدمحمد موسوی خوئینی‌ها، حجت‌الاسلام حسین انصاریان، محسن قرائتی و مهمتر از همه شخص رئیس‌جمهور با گفت‌وگو با «آقای خامنه‌ای» باید مانع بروز جنگ شوند. پزشکیان تا الان در همه مسائل (به بهانه وفاق) مطیع بود، دست‌کم در این یک فقره (که به سود وفاق است) ایستادگی کند. 

آغاز جنگ مشخص اما پایانش نامعلوم است. میزان خسارت، کشته‌ها، زخمی‌ها هم نامعلوم است. آنچه قطعیت دارد خود «خسارت» و «هزینه» محض است. باید به تاریخ جنگ در دنیا رجوع نمود. روشنفکران پیش از آغازش با چه خون دل‌هایی که به حاکمان‌شان هشدار ندادند. اگر رهبران هر کدام از این کشورها کمی از تکبر و تعصب می‌گذشتند و بر پایه خرد و منطق تصمیم می‌گرفتند ده‌ها هزار انسان کشته نمی‌شد و کشورها به چاه‌ویل ویرانی سقوط نمی‌کردند.