سامسونگ هم ایران را تحریم می‌کند؟

داستان حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از فروشگاه‌های آنلاین برنامه‌های کاربردی مانند گوگل‌استور و اپ‌استور مدتی پس از زمانی آغاز شد که رئیس‌جمهور آمریکا محدودیت‌هایی را برای ورود ساکنان هفت کشور از جمله ایران به خاک آمریکا آغاز کرد. 

پس از شرکت اپل که اپلیکیشن‌های ایرانی را با توجیه تحریم‌های آمریکا علیه ایران از اپ‌استور حذف کرد، شرکت گوگل نیز در فروشگاه آنلاین خود را روی برخی از اپلیکیشن‌های ایرانی اندرویدی بست. 

در حالی که در ایران صدها برنامه‌نویس مستعد iOS وجود دارد و کسب‌وکارهای بسیاری اپلیکیشن‌های خود را در مارکت آنلاین اپل قرار می‌دهند، متأسفانه کاربران همیشه با مشکلاتی در استفاده از اپلیکیشن‌های بین‌المللی و حتی داخلی از طریق اپ‌استور روبه‌رو بودند. خطای ۱۰۰۹ یکی از شناخته‌شده‌ترین این مشکلات است که مدت‌ها باعث آزار کاربران ایرانی بود. 

هرچند با تحریم‌هایی که علیه ایران و شرکت‌های ایرانی اعمال می‌شود، شرکت‌ها همواره به دنبال پیدا کردن راه‌های جایگزین هستند که بتوانند سرویس‌های مناسب را به کاربران ارائه دهند، اما این مشکلات ادامه دارند. پس از تحریم اپلیکیشن‌های ایرانی در اپ‌استور بسیاری از شرکت‌ها سراغ استفاده از اکانت‌های اینترپرایز (Enterprise) رفتند، اما عمر همین اکانت‌ها هم محدود شده و کسب‌وکارها را به استفاده از نسخه وب ناچار کرده است. 

محمدجعفر نعناکار، مدیر کل حقوقی سازمان فناوری اطلاعات، آن زمان درباره اقداماتی که می‌توان برای حل مشکل انجام داد، گفته بود: در سازمان فناوری اطلاعات سعی می‌کنیم از پتانسیل‌های قانونی موجود در عرصه بین‌المللی استفاده کرده تا بتوانیم این مشکل را حل کنیم. در حال حاضر گزارش‌های فنی و حقوقی در حال تجمیع است که بتوانیم به یک راه‌حل پایدار برسیم و اقدام کنیم.

هرچند با گذشت یک سال از حذف اکانت‌های اینترپرایز از اپ‌استور و پیش از آن، حذف پیام‌رسان‌های ایرانی از این مارکت آنلاین ظاهرا پیگیری‌های حقوقی هم به نتیجه نرسیده است و تا امروز هم شرکت‌های ایرانی که می‌خواهند اپلیکیشن‌های خود را در اپ‌استور قرار دهند باید به راه‌هایی از جمله اسامی غیرایرانی و تظاهر کردن به شرکتی غیرایرانی متوسل شوند تا بتوانند اپلیکیشن خود را در اپ‌استور نگه دارند. 

اما در اتفاقی جدید از اعمال تحریم‌ها علیه ایران ایمیلی از طرف شرکت استور سامسونگ به برخی کاربران داده شده است با این مضمون که مصرف‌کنندگان در ایران از تاریخ ۲۵ فوریه ۲۰۲۰ (ششم اسفند سال جاری) دیگر قادر نخواهد بود از برنامه‌های این فروشگاه خرید کنند، هرچند امکان استفاده از برنامه‌های مجانی برای مصرف‌کنندگان همچنان وجود دارد. 

خطر تحریم برنامه‌های رایگان هم وجود دارد

در زمینه ایمیل سامسونگ به کاربران، عطا خلیقی، کارشناس فناوری اطلاعات، اظهار کرد: اگرچه کاربران در ایران معمولا از نرم‌افزارهای رایگان استفاده می‌کنند، اما این اتفاق ممکن است یک شروع باشد مانند اتفاقی که برای اپ‌استور افتاد و به تدریج ممکن است نرم‌افزارهای رایگان هم به این تحریم‌ها اضافه شوند. در آن صورت تنها مارکت‌های محلی باقی می‌ماند و اکثر برنامه‌های خارجی احتمالا روی مارکت‌های خارجی نخواهد ماند. 

وی در پاسخ به این‌که آیا ممکن است این اتفاق به سایر مارکت‌ها مانند گوگل‌پلی هم تسری پیدا کند، معتقد بود که این امکان هم وجود دارد. در مورد سامسونگ هم اگرچه یک شرکت آمریکایی نیست، اما اگر به تاریخچه این تحریم‌ها نگاه کنید، می‌بینید اول شرکت‌هایی را که آمریکایی نیستند تحت فشار قرار می‌دهند و بعد خودشان این کار را می‌کنند، چون فشار بیشتری می‌توانند روی آن‌ها بیاورند. 

خلیقی با اشاره به اتفاق مشابهی که برای هواوی افتاده بود، گفت: این شرکت‌ها با آمریکا تجارت دارند و آمریکا هم آنها را تحت فشار می‌گذارد که اگر به ارائه سرویس به ایران ادامه دهند، تجارتشان با آمریکا قطع می‌شود و آنها هم باید بین بازار آمریکا و بازار کشورهایی مانند ایران انتخاب کنند. از طرفی از آنجایی‌که ایرانی‌ها اصلا امکان پرداخت ندارند، این شرکت‌ها اکثرا از ایرانی‌ها منافع مستقیم مالی هم ندارند به همین دلیل پذیرش این موضع برایشان راحت است. 

این کارآفرین حوزه فناوری اطلاعات ادامه داد: بسیاری از شرکت‌های خارجی هم که به ایرانی‌ها سرویس می‌دهند و تا لحظه آخر این سرویس‌ها را نگه می‌دارند، سرویس مجانی می‌دهند، البته ممکن است روش‌های کسب درآمد دیگری داشته باشند. مثلا یکی از دلایلی که شرکت‌ها ممکن است به ایرانی‌ها سرویس رایگان دهندuserbase  قابل توجه ایرانی‌هاست، اما هر وقت تجارتشان به خطر بیفتد و ایرانی‌ها دیگر برایشان سودی نداشته باشند، وارد ماجرای آمریکا و تحریم‌هایش می‌شوند. 

وی درباره احتمال پیگیری حقوقی این موضوع یادآور شد: اینجا موضوع دولت‌ها نیست، بلکه این شرکت‌های خصوصی هستند که با محاسبه اقتصادی بازارشان را انتخاب می‌کنند. اگر نخواهند به ایران سرویس بدهند، کسی نمی‌تواند جلویشان را بگیرد هرچند آن‌ها ضرر می‌کنند و این اتفاق مطابق میلشان نیست، اما در این شرایط خود را ناچار به انتخاب می‌بینند.