چطور خفاش، موش، سوسک، سگ، قورباغه وارد رژیم‌ غذایی چینی‌ها شد؟

این روزها شاهد شیوع ویروس کرونا در چین و نقاط دیگر جهان هستیم به طوری‌که تاکنون تعداد قربانیان این ویروس به حدود 400 نفر و تعداد کل مبتلایان آن در سراسر جهان به حدود 12 هزار نفر رسیده‌ است.

یک گونه شدیدتر این ویروس که تصور می‌شود از خفاش ناشی شده باشد در سال 2002 اپیدمی جهانی سارس را به وجود آورد که حدود 800 نفر را به کام مرگ کشاند؛ یک ضرب المثل چینی هست که می‌گوید "یک چینی غیر از هواپیما و میز، همه چیز می‌خورد!" گذشته از این با توجه به شواهد و قرائن موجود علت‌ انتقال این بیماری مستقیم یا غیر مستقیم به عادت "همه‌چیزخواری" چینی‌های غیرمسلمان مربوط است.

در همین رابطه، با "فهیمه سروش" دارای دکتری زبان چینی که سالیان درازی را در چین زندگی کرده گفت‌وگویی داشتیم؛ او در توضیح منشاء تاریخی و فرهنگی "همه‌چیز‌خواری" در چین به تسنیم گفت: ریشه "همه‌چیزخواری" مردم چین به حدود 150 سال پیش بازمی‌گردد که در آن "یه‌وِن" بر علیه استبداد ژاپن قیام کرد؛ چین از نظر وسعت چهارمین کشور و از نظر جمعیت، نخستین کشور بزرگ جهان است؛ چینی‌ها بسیار صلح‌طلب و صبور هستند در نتیجه برای محافظت از خود به تمهیدات نظامی فکر نکرده‌ بودند اما برخلاف آنها، ژاپنی‌ها بسیار جنگ‌طلب و عصبی هستند؛ در این زمان، ژاپنی‌ها به تحریک و حمایت آمریکایی‌ها به چین حمله کردند و چون مردم چین هیچ سلاحی در دست نداشتند، شکست خورده و تسلیم شدند، در این میان، ژاپن عده زیادی از چینی‌ها را کشت و یا به برده‌گی برد؛ در نهایت مردم چین به فرماندهی "یه‌وِن" با هم متحد می‌شوند و ژاپن را شکست دادند.

سروش تصریح کرد: در این دوره، ژاپن با حمایت آمریکا، انگلیس و کشورهای اروپایی برای تحت فشار قرار دادن مردم چین، همه موادغذایی را از سطح چین جمع‌آوری می‌کند؛ هدف آنها این بود که کشوری با چنین وسعتی را به واسطه ژاپن تحت سیطره خود درآورند، در ادامه مردم در شرایط گرسنگی شدیدی قرار می‌گیرند، مثلا مردان چین در ازای یک سیب‌زمینی تمام روز را در معادن خودشان کار می‌کردند و در انتهای روز آن سیب‌زمینی را بین اعضای خانواده خود تقسیم می‌کردند، تا آن زمان، خانواده‌های چینی حداقل چهار تا پنج فرزند داشتند و به علت اشتغال به مزرعه‌داری از پس هرینه‌های آن برمی‌آمدند اما کار به جایی می‌رسد که مردم دیگر نمی‌توانند خودشان را سیر کنند و در نتیجه به خوردن ملخ، سوسک و کرم رو می‌آورند؛ دلیل دیگر"همه چیزخواری" چینی‌ها این است که مردم این سرزمین به دلیل عزت نفسی که داشتند به جای بیگاری در شرایط تحقیرآمیز، ترجیح دادند به همه چیزخواری روی بیاورند؛ چنین اتفاق مشابهی نیز در روسیه اتفاق افتاد که در آن مردم حتی به آدم‌خواری پرداختند، داشتن روحیه صلح‌طلبی نیز دلیل دیگر شکل‌گیری این عادت غذایی است، از طرفی چون چین سرزمین ادویه‌هاست، مردم از ادویه‌ها برای خوشمزه کردن حشرات و گیاهان استفاده کردند و رفته رفته این مسئله به یک فرهنگ غذایی تبدیل شد!

وی با اشاره به دو قوم "خویی‌زو" و قوم "اوی‌غور" که از اقوام مسلمان چین هستند، متذکر شد: البته "همه‌چیزخواری" در همه جای چین رواج ندارد و این عادت به قوم "خَن" مربوط می‌شود؛ چین از 54 ملیت مختلف تشکیل شده است که 96 درصد آن مربوط به قوم "خَن" یا در اصطلاح همان قوم چینی است؛ قوم دیگر چین "خویی‌زو" است، این قوم مسلمانان ایرانی هستند که حدود 500 سال پیش برای تروبج دین اسلام به چین رفتند، با قوم "خَن" ازدواج کردند و در آنجا ماندگار شدند؛ لازم به ذکر است که اوی‌غورها از ترکیه به چین مهاجرت کرده‌اند و در استان "شین جیان" ساکن‌اند.

این پژوهشگر ادبیات چینی گفت: در این میان اقوام چینی، قوم "خویی‌زو" بسیار به بهداشت فردی و نوع خوراک خود اهمیت داده و به آموزه‌های اسلام پایبندند؛ این قوم عمدتاً در غرب و شمال غرب چین ساکن هستند در حالی که شهر "ووهان" که مرکز شیوع بیماری کرونا بوده در شرق چین واقع شده‌ است.

سروش با اشاره به یک ضرب المثل چینی مبنی بر اینکه "یک چینی غیر از هواپیما و میز، همه چیز می‌خورد!" اضافه کرد: با این حال حتی قوم "خَن" که همه‌چیز خوارند، خیلی از چیزها مثل گوشت خوک را نمی‌خورند که البته ممکن است متاثر از عادات مسلمانان باشد.

وی گفت: لازم به ذکر است که پیش از این نیز بیماری‌های دیگری در چین شیوع پیدا کرده‌اند از جمله می‌توان به بیماری "سارس" اشاره کرد، ویروس کرونا یه نسخه پیشرفته‌تر از این ویروس است؛ مورد دیگر بیماری "هپاتیت" است که تعداد زیادی از مردم سابقه ابتلا به آن را داشته‌اند و به سهولت افراد را مبتلا می‌کند، در چین به دلیل وجود بیماری‌های گوناگون، تزریق انواع واکسن‌‌ها اجباری است و دلیل آن هم به همین عادت "همه‌چیزخواری" باز می‌گردد