نظر اسلام در مورد چندهمسری و صیغه

حجت‌الاسلام قاسمیان در  برنامه "بدون توقف" با موضوع شبهات و چالش‌های مربوط به مسئله ازدواج با اشاره به موضوع چندهمسری و لزوم آن در شرایط خاص کشور اظهار کرد: در ابتدا باید اشاره کنم مسئله اصلی ما بحث ازدواج با تمام جوانب، تهدیدات، عوامل و قوانین است و صیغه، ازدواج موقت و یا چندهمسری در این بحث نقش‌های زنگوله‌ای دارند و خیلی اندک قرار است بار مسؤلیتی را بر دوش بکشند اما متأسفانه ما روی اینها ذره‌بین می‌اندازیم و نقش‌های بسیار زیادی را به این‌ها می‌دهیم؛ اول باید متوجه شویم که این موضوعات قرار است در دین چقدر بار بکشد و در روابط همسری به میزانی که قرار است بار بکشد بار تحمل کند. 

وی تصریح کرد: اصلا مسئله تعدد زوجات جزء مسائل اصلی ما نیست چراکه کسانی که بخواهند با دید شهوت‌رانی وارد ارتباط با زن دیگری شوند از بحث ازدواج و نظام خانواده وارد نمی‌شوند، نظام خانواده یک نظام سختی است که افراد یک همسر را هم به زور می‌توانند اداره کنند چه رسد به دو عدد اما ازدواج موقت و یا چندهمسری هم کارکردهای خودش را دارد؛ دیدگاه من در این زمینه ترویجی نیست اما به جد از آن دفاع می‌کنم.

این مدرس حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه در حال حاضر بالای 3 میلیون و 400 هزار خانم بالای 30 سال داریم که یا مجرد هستند یا مطلقه و یا همسرشان را از دست داده‌اند و همین طور 800 هزار آقا با همین شرایط، عنوان کرد: اگر این افراد به همین شکل بدون خانواده بمانند در 20 تا 30 سال آینده، ایران تبدیل به یک سرای سالمندان بزرگ خواهد شد و دلیل آن تراکم جمعیتی متولدین دهه 60 است که اغلب آقایان متولد این سال‌ها برای ازدواج افراد کم سن‌تر از خود را انتخاب کردند؛ به همین دلیل جمعیت خانم‌های مجردی که می‌توانستند با این مردان ازدواج کنند رو به افزایش گذاشت.

مشاور بنیاد ملی نخبگان همچنین اضافه کرد: این موج جمعیتی از آن سال‌ها جلو آمد تا اینکه در این سال‌ها نیز تعداد دخترانی که به هر دلیل ازدواج نکردند هم به آنها اضافه شد و طبیعتا به صورت عرفی ازدواج برای دختران بالای 35 سال سخت‌تر شده و گاهی این افراد نمی‌توانند به عنوان همسر اول ازدواج کنند.

حجت‌الاسلام قاسمیان یادآور شد: با توجه به این مسائل، چندهمسری با رعایت اینکه اینجا تنها بحث خانواده است و بحث صیغه و ارتباطات دیگر نبوده و ازدواج به صورت ثبت در شناسنامه و کاملا مشخص انجام می‌شود، برای خودش در یک شرایطی و نه در شرایط پایدار و عادی یک راهکار است و گاهی به نوعی مسؤلیت‌پذیری است.

وی بیان کرد: برای مثال وقتی پیامبر(ص) با خانم ام سلمه(س) ازدواج کردند، ایشان همسر پسرعمه خودشان بود که در جنگ احد شهید شده بودند و به نوعی این امر در آن زمان یک مسؤلیت اجتماعی به شمار می‌رفت؛ در زمان جنگ خودمان هم در برخی از موارد اگر کسی شهید می‌شد در خانواده افرادی بودند مثل برادر یا پسرعمو که همسران شهدا را با در نظر گرفتن مسؤلیت اجتماعی تحت پوشش قرار می‌دادند. 

عضو بنیاد ملی خانواده با تأکید بر اینکه این حکم اساسا در جامعه اشتباه القاء می‌شود، تصریح کرد: برخی فکر می‌کنند حکم خدا این است که بروید چهار تا زن بگیرید در حالی که آیه‌های دو و سه سوره مبارکه نساء به روشنی به این موضوع اشاره کرده‌ است یعنی باید تفاسیر این آیه‌ها مشخص شود تا بدانیم خداوند تعالی چه می‌فرماید؛ در ادامه بحث کنیم که خوب است یا بد و چه کارکردی دارد و در مقابلِ چه جریان دیگری است؛ اصلا نگاه آیه نگاه محدودکننده است، نه ترویجی و شرایط هم اعلام شده است؛ اتفاقا چنین حکمی خیلی عاقلانه و مسؤلیت‌پذیرانه است و  خودش یک راه برون‌رفت در مواردی مثل شرایطی است که امروز در آن قرار گرفتیم، بدون اینکه بخواهیم ترویج کنیم؛ پس اسم آن را خیانت نگذاریم اصل تشریح این حکم اگر توضیح داده شود بسیار عاقلانه است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه از لحاظ شرعی برای ازدواج دوم نیاز به اجازه همسر اول نیست اما به لحاظ قانونی این اجازه ضروری است، گفت: این امر وجود دارد چون احساس کردند اگر بدون اذن همسر اول باشد معضل ایجاد می‌کند، قانونگذار شرایطی اِعمال می‌کند و می‌گوید من مسؤلیت چنین چیزهایی را می‌پذیرم حتی می‌تواند شرایط دیگری اضافه کند مثل اینکه مهریه بالای 7 یا 14 عدد سکه را نمی‌پذیرم و محدودیت‌های قانونی بگذارد.

وی یادآور شد: اما آیا قانونگذاران ما به تبعات قوانینی که گذاشتند فکر کردند? چند وقت دیگر ممکن است بر اساس فشارهای اجتماعی ریزسامانه‌های قدرت شکل بگیرد و یک قانون تصویب شود که حق طلاق با خانم است و به همین شکل این حق طلاق را هم قانونی کنند.