تاریخچه بازاریابی عصبی به ‌عنوان یکی از جذاب ‌ترین و کاربردی ‌ترین شاخه‌ های بازاریابی، ما را به دنیایی می‌ برد که در آن تصمیمات مشتریان بر اساس واکنش ‌های ناخودآگاه مغزی تحلیل می ‌شود. این علم، با ترکیب علوم اعصاب، روانشناسی و بازاریابی، به برندها کمک کرده تا به شیوه ‌ای علمی ‌تر و مؤثرتر با مخاطبان خود ارتباط برقرار کنند. در ادامه، با روند شکل‌ گیری این دانش، کاربردهای آن و تأثیراتی که بر دنیای بازاریابی داشته است، آشنا خواهیم شد.

تاریخچه بازاریابی عصبی

ایده اصلی بازاریابی عصبی در اواخر دهه 1990 شکل گرفت، زمانی که دانشمندان و بازاریابان به دنبال درک بهتر تصمیم‌ گیری‌ های مشتریان بودند. این ایده نخستین بار توسط متخصصان علوم اعصاب مطرح شد، که کشف کردند احساسات و واکنش ‌های ناخودآگاه مشتریان می ‌توانند تأثیر بسیار زیادی در خرید آن‌ ها داشته باشند.

نورومارکتینگ به‌ عنوان رشته ‌ای علمی، برای اولین بار توسط دو محقق به نام‌ های آل سمال و گری زالتمن مطرح شد. این دو دانشمند ابزارهایی مانند تصویربرداری مغزی (fMRI) و الکتروانسفالوگرافی (EEG) را به کار گرفتند تا بتوانند نحوه پاسخ مغز به محرک ‌های بازاریابی را تحلیل کنند. به تدریج، شرکت‌ های بزرگی مانند کوکاکولا و پپسی از این روش‌ ها برای بهینه ‌سازی تبلیغات خود استفاده کردند. به ‌عنوان مثال، در یکی از پروژه‌ های تحقیقاتی، مشخص شد که واکنش‌ های مغز مشتریان به برند کوکاکولا هنگام دیدن لوگو بسیار قوی ‌تر از زمان نوشیدن آن بود. این آزمایش نمونه ‌ای از قدرت بازاریابی عصبی در درک احساسات مشتریان است.

اگر می ‌خواهید درباره روش ‌های نوین بازاریابی و تأثیر آن ‌ها بر عملکرد برندها بیشتر بدانید، اینجا کلیک کنید و مقاله جامع پرفورمنس مارکتینگ از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا را مطالعه نمایید.

چرا بازاریابی عصبی اهمیت دارد؟

اگر بخواهیم اهمیت تاریخچه بازاریابی عصبی را بررسی کنیم، باید به تأثیر عمیق آن بر استراتژی ‌های بازاریابی اشاره کنیم. بازاریابی سنتی عمدتاً بر پیام ‌رسانی و تبلیغات کلیشه ‌ای تمرکز داشت، اما بازاریابی عصبی از طریق تحلیل واکنش ‌های مغز، رویکردی علمی‌ تر ارائه می‌ دهد. این علم به شرکت ‌ها کمک می‌ کند تا به سؤالات مهمی مانند این پاسخ دهند:

• چرا مشتریان یک محصول خاص را انتخاب می‌ کنند؟
• چگونه می ‌توان احساسات مثبتی در ذهن مشتری ایجاد کرد؟
• چه عواملی باعث تصمیم‌ گیری سریع ‌تر مشتری می‌ شود؟

کاربردهای نورومارکتینگ

نورومارکتینگ، با استفاده از داده ‌های علمی و تحلیل واکنش ‌های مغز، کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد. در ادامه، برخی از مهم ‌ترین کاربردها و مثال‌ های بازاریابی عصبی آورده شده است:

• طراحی تبلیغات جذاب‌ تر: یکی از مهم‌ ترین کاربردهای بازاریابی عصبی، کمک به طراحی تبلیغات مؤثر است. با استفاده از ابزارهایی مانند EEG یا fMRI، بازاریابان می ‌توانند واکنش ‌های احساسی و توجه مخاطبان به اجزای مختلف یک تبلیغ را اندازه‌ گیری کنند. برای مثال، اگر تبلیغی باعث تحریک ناحیه مرتبط با لذت در مغز شود، احتمال خرید محصول بیشتر خواهد بود. تکنیک بازاریابی عصبی در این زمینه به شرکت ‌ها کمک می ‌کند تا تبلیغاتی تولید کنند که احساسات مثبت مشتریان را برانگیزد.
• بهبود طراحی بسته‌ بندی محصولات: اولین تأثیر یک محصول بر مشتری اغلب از طریق طراحی بسته ‌بندی آن رخ می ‌دهد. بازاریابی عصبی به برندها کمک می ‌کند تا بسته ‌بندی ‌هایی طراحی کنند که احساساتی مانند اعتماد یا هیجان را تحریک کند. برای مثال، استفاده از رنگ‌ های خاص یا تصاویر جذاب می ‌تواند تصمیم خرید را بهبود دهد. تحقیقات نشان داده ‌اند که مغز مشتریان به رنگ‌ های گرم مانند قرمز و زرد واکنش مثبتی نشان می ‌دهد.
• تحلیل واکنش مشتریان به قیمت ‌گذاری: یکی از چالش‌ های بازاریابی، تعیین قیمت مناسب است. بازاریابی عصبی به برندها کمک می‌ کند تا به کمک مطالعات مغزی، تأثیر قیمت بر ذهن مشتریان را ارزیابی کنند. برای مثال، استفاده از قیمت‌ های روان ‌شناختی (مانند 9,999 تومان به جای 10,000 تومان) می ‌تواند تصمیم خرید را تحت تأثیر قرار دهد.
• تجربه خرید بهینه ‌تر در فروشگاه‌ ها: بازاریابی عصبی به برندها کمک می‌ کند تا محیط فروشگاه‌ های خود را بهینه کنند. استفاده از نورپردازی مناسب، پخش موسیقی آرامش ‌بخش و قرار دادن محصولات در مکان ‌های استراتژیک می ‌تواند احساس خوشایندتری به مشتریان القا کرده و زمان حضور آن ‌ها در فروشگاه را افزایش دهد.
• ایجاد کمپین‌ های بازاریابی مؤثر در فضای آنلاین: در فضای آنلاین، بازاریابی عصبی به بهبود طراحی وب ‌سایت و تبلیغات دیجیتال کمک می ‌کند. برای مثال، استفاده از تصاویر احساسی و انتخاب کلمات جذاب ‌تر می ‌تواند به افزایش نرخ تبدیل کمک کند.
• برندسازی قوی ‌تر: بازاریابی عصبی به شرکت ‌ها این امکان را می‌ دهد تا درک عمیق‌ تری از نحوه تعامل مشتریان با برند داشته باشند. برندهایی که از این دانش استفاده می‌ کنند، می ‌توانند پیام ‌هایی بسازند که در ذهن مشتری ماندگار شود و حس اعتماد بیشتری ایجاد کند. به‌ عنوان مثال، استفاده از داستان‌ های احساسی در تبلیغات برندهایی مانند نایکی، باعث تقویت ارتباط عاطفی با مشتریان می ‌شود.
• تحلیل احساسات مشتری در لحظه: با استفاده از تکنیک ‌های بازاریابی عصبی، شرکت ‌ها می ‌توانند احساسات مشتری را در لحظه تحلیل کرده و محصولات یا خدمات خود را بر اساس واکنش ‌های آن‌ ها بهبود دهند.

تاریخچه بازاریابی عصبی نشان می ‌دهد که بسیاری از شرکت ‌ها با استفاده از این علم، توانسته ‌اند تجربه خرید مشتریان را بهینه کرده و فروش خود را افزایش دهند. با مطالعه منابعی مانند کتاب بازاریابی عصبی ژان بقوسیان، می ‌توان اطلاعات بیشتری در این حوزه به دست آورد و از مثال ‌های عملی آن بهره برد.

مثال بازاریابی عصبی

برای درک بهتر تاریخچه بازاریابی عصبی، به چند مثال موفق در این زمینه اشاره می‌ کنیم:

• آزمایش واکنش به تبلیغات: در یکی از مطالعات، محققان نشان دادند که تبلیغاتی که موسیقی احساسی دارند، واکنش قوی‌ تری در مغز ایجاد می‌ کنند. این یافته باعث شد بسیاری از برندها موسیقی‌ های خاصی را برای تبلیغات خود انتخاب نمایند.
• طراحی بسته ‌بندی: شرکت نستله با استفاده از بازاریابی عصبی، بسته ‌بندی جدیدی برای شکلات ‌های خود طراحی کرد. نتایج نشان داد که بسته ‌بندی جدید باعث افزایش فروش 25 درصدی شد.

نتیجه گیری

تاریخچه بازاریابی عصبی نشان می ‌دهد که این علم چگونه از ترکیب علوم مختلف به یک ابزار قدرتمند برای درک رفتار مشتری تبدیل شده است. از طراحی تبلیغات گرفته تا بهبود تجربه مشتری، کاربردهای این حوزه نشان می ‌دهد که بازاریابی عصبی می ‌تواند به‌ عنوان یک مزیت رقابتی برای کسب ‌و کارها عمل کند.